Hồi chuông cảnh báo!

Bệnh viện Phụ sản Trung ương (Hà Nội) từng tiếp nhận trường hợp bé gái mới 13 tuổi nhưng đã mang thai 25 tuần. Hằng năm, có không ít thiếu nữ dưới tuổi 16 đến đây để xin bỏ thai, chưa kể nhiều ca cấp cứu do tai biến phá thai không an toàn.

Không biết bị "dính bầu"

TS-BS Đỗ Minh Loan, Trưởng Khoa sức khỏe vị thành niên - Bệnh viện Nhi Trung ương, cho biết có những trường hợp phá thai do tiêm thuốc quá liều, không đúng quy trình kỹ thuật gây ra vỡ tử cung, phải cắt tử cung nên vô sinh vĩnh viễn. Ở độ tuổi vị thành niên (từ 10 đến 19 tuổi), trẻ phát triển các chức năng sinh dục, sinh sản, nhu cầu tình dục xuất hiện và chưa đủ kỹ năng để kiểm soát ham muốn tình dục.

Hiện nay, trẻ vị thành niên mang thai và sinh con có xu hướng ngày càng tăng. Trẻ thường không biết các dấu hiệu để nhận biết thai nghén nên không tìm đến cơ sở y tế sớm dẫn đến thai to. Ngoài ra, do cơ thể của trẻ vị thành niên mang thai chưa có sự phát triển hoàn chỉnh vì thế khá khó để nhận biết chính xác việc mang thai trong những tuần đầu. "Do mặc cảm, xấu hổ nên khi "dính bầu" trẻ thường tìm kiếm dịch vụ phá thai không an toàn. Có bé gái từng được bệnh viện tiếp nhận điều trị tầm 13, 14 tuổi mang thai và không có kiến thức làm mẹ" - bác sĩ Loan cảnh báo.

Tư vấn tránh thai tại Bệnh viện Từ Dũ (TP HCM). Ảnh: HẢI YẾN

Theo BS Phạm Quang Nhật, Trưởng Khoa Kế hoạch hóa gia đình - Bệnh viện Từ Dũ (TP HCM), năm 2023 bệnh viện tiếp nhận 661 ca bỏ thai ngoài ý muốn trong độ tuổi 10-19. Trong đó, số nhập viện là 34 ca (tuổi thai từ dưới 16 tuần đến hết 22 tuần); số thủ thuật gắp thai to ngoại trú là 143 ca (trên 16 tuần).

Các chuyên gia cảnh báo trẻ vị thành niên có thai đang ngày càng trẻ hơn khi xu hướng dậy thì sớm. Việc trẻ vị thành niên có quan hệ tình dục sớm khi cơ thể còn quá non nớt có thể làm tổn thương cơ quan sinh sản ở cả nam và nữ. Nguy cơ cao mắc phải các bệnh viêm nhiễm qua đường tình dục gây tắc vòi trứng ở nữ, tắc ống dẫn tinh ở nam là một trong những nguyên nhân gây vô sinh phổ biến nhất hiện nay ở các bạn trẻ. Không chỉ ám ảnh tâm lý, trầm cảm, việc mang thai ngoài ý muốn và nạo hút thai còn gây nguy hiểm lớn cho cơ thể của các trẻ em gái.

Nói thêm về lý do trẻ vị thành niên đi nạo phá thai muộn, theo bác sĩ Nhật, do trong độ tuổi này, các em thường không biết các dấu hiệu để nhận biết thai nghén. Chưa hết, do tâm lý lo sợ nên các em giấu giếm, tìm đến các dịch vụ phá thai bất hợp pháp, không bảo đảm điều kiện vô khuẩn, thậm chí không được phép thực hiện, gây ra hậu quả nghiêm trọng.

Việc nạo phá thai gây nhiều rủi ro, biến chứng như tổn thương buồng tử cung dẫn đến dính buồng tử cung, tắc vòi trứng, ứ dịch vòi trứng. Hậu quả, nếu sau này kết hôn sẽ không có khả năng mang thai tự nhiên, tỉ lệ vô sinh thường cao gấp 3 - 4 lần đối với những người không có tiền sử nạo phá thai. Đồng thời, tỉ lệ sảy thai khi muốn có con cũng cao hơn nhóm không có tiền sử nạo hút. Theo một nghiên cứu, tỉ lệ vô sinh thứ phát do nạo phá thai chiếm đến 20% trường hợp vô sinh, trong đó chiếm 70% là phá thai ở tuổi vị thành niên.

Cần lắm sự quan tâm, hỗ trợ

TS-BS Bùi Chí Thương, Trưởng Khối Sản - Bệnh viện Nhân dân Gia Định (TP HCM), cho biết trong thế giới phẳng hiện nay, trẻ dễ dàng tìm hiểu mọi thứ qua mạng internet, phim ảnh... khiến các em tò mò, quan hệ tình dục sớm dẫn đến nguy cơ mang thai cao. Trong khi đó, tâm lý về ngừa thai, tư vấn sức khỏe sinh sản vẫn còn hạn chế. Trẻ có thai ngoài ý muốn thường bị ám ảnh, mặc cảm với mọi người xung quanh, luôn có cảm giác tội lỗi... Điều này khiến các em không thể tiếp tục đến trường, dễ bị cám dỗ dẫn đến nhiều hệ lụy. "Quan tâm, chăm sóc cả về thể chất lẫn tinh thần cho trẻ sau khi có thai hoặc bỏ thai ngoài ý muốn rất quan trọng. Tuy nhiên, hiện tại vẫn chưa có một cơ sở hoặc khoa riêng biệt để hỗ trợ các em vấn đề này" - bác sĩ Thương trăn trở.

Các chuyên gia sản khoa khuyến cáo tốt nhất là không nên quan hệ tình dục trước tuổi 20 đối với nam và trước 18 tuổi đối với nữ. Vì nam giới dưới 20 tuổi, nữ giới dưới 18 tuổi cơ thể chưa phát triển một cách hoàn thiện. Hơn nữa, về mặt tâm lý cũng chưa phát triển ổn định, chưa có sự chuẩn bị về thể chất, kiến thức sinh sản và giới tính nên quan hệ tình dục sớm sẽ dẫn đến những hậu quả khôn lường về sau. Vị thành niên là giai đoạn thay đổi về thể chất và tâm sinh lý. Vì thế, khi có con trong độ tuổi vị thành niên, cha mẹ nên quan tâm đến con cái nhiều hơn. Nên dành nhiều thời gian trò chuyện, tâm sự với con những định hướng đúng đắn về tình cảm. Gia đình và nhà trường nên phối hợp để trang bị cho trẻ những kiến thức về sức khỏe sinh sản, giáo dục giới tính cho các em, giúp các em có kiến thức và nhận thức đúng đắn, tránh được những sai lầm không đáng có. Nếu chưa sẵn sàng mang thai, cả hai nên sử dụng phương pháp an toàn như bao cao su, đặt vòng, uống, tiêm, đặt que cấy, triệt sản, thắt ống dẫn tinh.

"Việc có thai sớm sẽ giới hạn cơ hội học tập và làm việc của phụ nữ trẻ. Bên cạnh đó là gánh nặng trực tiếp mà xã hội phải gánh chịu như gia tăng chăm sóc y tế, trợ cấp nghèo khó và gián tiếp tạo ra một lực lượng lao động trình độ thấp" - một chuyên gia khuyến cáo.

HẢI YẾN - NGỌC DUNG