Hội đồng Nhân dân phải góp phần xây dựng nền hành chính phục vụ Nhân dân, dân chủ, pháp quyền, chuyên nghiệp

Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu tại Hội nghị ngày 21/2

Như Báo Công lý đã đưa tin, sau một ngày làm việc tích cực, khẩn trương, Hội nghị toàn quốc tổng kết công tác Hội đồng Nhân dân năm 2022 và triển khai kế hoạch công tác năm 2023 đã hoàn thành chương trình đề ra.

Đã có sự đổi mới như ”một làn gió mới”

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đánh giá cao Hội nghị lần thứ 2 về tổng kết hoạt động của HĐND trong 2 năm đầu của nhiệm kỳ Quốc hội khóa và là Hội nghị đầu tiên mang quy mô toàn quốc với sự tham dự đầy đủ của Thường trực HĐND 63 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, các cơ quan trung ương và địa phương có liên quan.

Năm 2022, trong thành tựu chung của đất nước có vai trò rất quan trọng của các cơ quan dân cử. Theo Chủ tịch Quốc hội, hoạt động HĐND ở tất cả các cấp đã có sự đổi mới như ”một làn gió mới”, trách nhiệm thiết thực và hiệu quả hơn.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh, đổi mới chính là thể hiện ý đảng lòng dân, năm nay, khẳng định đó ngày càng được thể hiện rõ nét. Nhiều bài học quý, nhiều cách làm hay, số lượng tỉnh/thành có điểm nhấn trong hoạt động HĐND ngày càng nâng lên. Tinh thần bám sát cuộc sống, thiết thực và trách nhiệm hơn. Nhiều đại biểu cũng nhấn mạnh, đổi mới HĐND vì sự nghiệp chung, không phân biệt trong cơ quan hệ thống chính trị, đều vì mục tiêu chung của sự phát triển. Không phải đối trọng, càng không phải đối đầu mà là chia sẻ trách nhiệm. Vậy nên giám sát cũng phải vì mục tiêu kiến tạo. Đổi mới là thể hiện Ý đảng lòng dân.

Chủ tịch Quốc hội cho rằng, việc tổ chức Hội nghị về công tác HĐND là cách làm thiết thực, hiệu quả, thể hiện tinh thần đổi mới của Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong giám sát, hướng dẫn hoạt động của HĐND. HĐND các tỉnh, thành phố một mặt phải luôn chủ động thực thi chương trình, kế hoạch nhiệm vụ toàn khóa trên địa bàn; mặt khác phải luôn kịp thời giải quyết những nội dung phát sinh hoặc công việc đột xuất trong điều kiện phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ, năm qua, lần đầu tiên Bộ Chính trị ban hành 6 Nghị quyết về phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh 6 Vùng của đất nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và ban hành một số nghị quyết về cơ chế chính sách đặc thù phát triển một số địa phương. HĐND các tỉnh, thành phố đã kịp thời quán triệt và khẩn trương thể chế hóa các nghị quyết nêu trên gắn chặt với việc thể chế hóa, cụ thể hóa các nghị quyết của Quốc hội đối với mô hình tổ chức chính quyền và cơ chế chính sách đặc thù cho một số tỉnh, thành phố.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đồng thời nhấn mạnh thêm một vài tồn tại, hạn chế trong báo cáo.

Thứ nhất, về phía Ủy ban Thường vụ Quốc hội có chức năng theo Hiến định và luật định là hướng dẫn và giám sát hoạt động của Hội đồng nhân dân.

Trong năm 2022, Ủy ban Thường vụ Quốc hội có nhiều nỗ lực trong công tác hướng dẫn hướng dẫn, đã ban hành số 594/NQ-UBTVQH15 về hướng dẫn hoạt động giám sát của Hội đồng Nhân dân. Tất cả các tỉnh, thành đều đánh giá rất cao. Tuy nhiên, vẫn còn một số hướng dẫn chưa đầy đủ. Qua kiến nghị của các địa phương cho thấy còn một số vấn đề cần tiếp tục hướng dẫn trong thời gian tới.

Chủ tịch Quốc hội mong muốn các đại biểu hiến kế để thực hiện công tác giám sát hoạt động của Hội đồng nhân dân. Ủy ban Thường vụ Quốc hội giám sát hoạt động của Hội đồng Nhân dân thì nội hàm giám sát, phương thức giám sát, cách thức tổ chức thực hiện giám sát như thế nào. Qua hướng dẫn, theo dõi cũng có phần giám sát, nhưng giám sát việc ban hành các nghị quyết là văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng Nhân dân còn lỏng lẻo.

Khi Hội đồng Nhân dân cấp tỉnh ban hành các nghị quyết thì chưa gửi đầy đủ về cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội để lập danh mục, đưa vào cơ sở dữ liệu...

Về phía Hội đồng Nhân dân, công tác đổi mới và nâng cao chất lượng hoạt động của Hội đồng Nhân dân chưa thực sự đồng đều ở các địa phương và cũng chưa thực sự đồng đều trên các lĩnh vực.

Thứ hai, tiếp tục nghiên cứu về vai trò giám sát của Hội đồng Nhân dân với trách nhiệm cơ quan quyền lực nhà nước tại địa phương.

Theo Chủ tịch Quốc hội đó là trách nhiệm của Hội đồng Nhân dân trong việc ban hành văn bản tổ chức thực hiện kết luận, nghị quyết của Trung ương, nghị quyết của Quốc hội; trong kỷ luật, kỷ cương hành chính công vụ, tài chính và ngân sách; trong phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; trong thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; trong công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo; trong giải ngân vốn đầu tư công; trong việc để xảy ra tình trạng thiếu thuốc men, trang thiết bị, vật tư y tế; trong triển khai 3 chương trình mục tiêu quốc gia…

Trên cơ sở phát huy những thành tựu rất to lớn đã đạt được và nhận diện rất rõ những hạn chế, khuyết điểm, chúng ta phải tiếp tục rà soát, đổi mới, nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả hoạt động của Hội đồng Nhân dân, Thường trực Hội đồng Nhân dân, các Ban Hội đồng Nhân dân, Tổ đại biểu Hội đồng Nhân dân và đại biểu Hội đồng Nhân dân, các Kỳ họp Hội đồng Nhân dân, công tác thông tin tuyên truyền, công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, thông tin tuyên truyền...

Hành động quyết liệt, tập trung thực hiện một số công việc

Cho rằng năm 2023 là năm giữa nhiệm kỳ, có ý nghĩa rất quan trọng trong việc thực hiện thành công Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng và kế hoạch 5 năm 2021-2025. Trên cơ sở thành tựu và bài học năm 2022, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Hội đồng Nhân dân các tỉnh, thành phố cần nỗ lực cao hơn, trách nhiệm lớn hơn, hành động quyết liệt hơn để thực hiện tốt một số công việc:

Thứ nhất, tiếp tục quán triệt sâu sắc các quan điểm, chủ trương, đường lối, của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và các mục tiêu, định hướng, kế hoạch phát triển của địa phương để thực hiện tốt hơn chức năng, nhiệm vụ được giao.

Đảng đoàn Hội đồng Nhân dân cần lãnh đạo, chỉ đạo việc tiến hành đánh giá giữa nhiệm kỳ, rà soát toàn diện các lĩnh vực, nhiệm vụ, đề án chưa triển khai hoặc chưa hoàn thành để tìm giải pháp thúc đẩy, khẩn trương thực hiện; đồng thời, nghiên cứu, điều chỉnh, bổ sung để thực thi đồng bộ các chủ trương mới của Đảng, Nhà nước, nhất là các Nghị quyết của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế-xã hội các Vùng.

Thứ hai, hiện thực hóa yêu cầu về tiếp tục đổi mới tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương tại Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 9/11/2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới bằng chương trình, lộ trình khả thi.

Hội đồng Nhân dân phải giữ vai trò quan trọng trong đổi mới quản trị ở địa phương theo hướng hiện đại, hiệu lực, hiệu quả, tập trung quản lý phát triển; bảo đảm thượng tôn Hiến pháp và pháp luật, nâng cao tính minh bạch, trách nhiệm giải trình và sự tham gia của người dân; góp phần xây dựng nền hành chính phục vụ Nhân dân, dân chủ, pháp quyền, chuyên nghiệp, hiện đại, khoa học, trong sạch, công khai, minh bạch, nêu cao tinh thần phục vụ Nhân dân và tạo môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp sản xuất kinh doanh.

Đồng thời, từng bước rút kinh nghiệm để nâng cao hiệu quả hoạt động, tăng cường trách nhiệm của Hội đồng Nhân dân các thành phố trực thuộc Trung ương trong điều kiện thí điểm mô hình tổ chức chính quyền đô thị, nhiều nhiệm vụ của Hội đồng Nhân dân cấp dưới đẩy lên Hội đồng Nhân dân cấp tỉnh, thành phố.

Thứ ba, lựa chọn và thực thi các nhiệm vụ trọng tâm làm chuyển biến mạnh mẽ tình hình cả về bề rộng, chiều sâu và chất lượng.

Nghiên cứu và ban hành các nghị quyết về tổ chức thực hiện và giám sát việc thực hiện các nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ về phát triển kinh tế-xã hội, tài chính-ngân sách, đầu tư công, các chương trình mục tiêu quốc gia, nhất là đẩy mạnh tiến độ hoàn thành các nội dung của Nghị quyết số 43 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội; tổ chức triển khai có hiệu quả Nghị quyết số 68 của Quốc hội về Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2023, Nghị quyết số 81 của Quốc hội về Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050,…

Bên cạnh đó, cần tập trung nâng cao chất lượng các nghị quyết của Hội đồng Nhân dân theo hướng phải bảo đảm tính dự báo chính xác, lượng hóa được mục tiêu chính sách, các giải pháp và nhiệm vụ phải rất cụ thể, rõ ràng, bám sát thực tiễn cuộc sống, dễ triển khai thực hiện và dễ giám sát, kiểm tra.

Thứ tư, xây dựng và tổ chức chương trình giám sát năm 2023 phù hợp, chặt chẽ và hiệu quả.

Xây dựng các giải pháp thực hiện Nghị quyết số 594 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về hướng dẫn hoạt động giám sát của Hội đồng Nhân dân, phấn đấu tạo chuyển biến rõ rệt và nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát của Hội đồng Nhân dân, từ đó làm tốt nhiệm vụ kiểm soát quyền lực ở địa phương, phòng chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí.

Đồng thời, chủ động tham gia có hiệu quả các chuyên đề giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và phối hợp chặt chẽ với các cơ quan của Quốc hội trong các hoạt động giám sát, khảo sát.

Đặc biệt, năm 2023, Quốc hội và Hội đồng Nhân dân sẽ tiến hành lấy phiếu tín nhiệm đối với những người do Quốc hội, Hội đồng Nhân dân bầu hoặc phê chuẩn.

Bộ Chính trị vừa ban hành Quy định số 96-QĐ/TW ngày 2.2.2023 về việc lấy phiếu tín nhiệm đối với các chức danh, chức vụ lãnh đạo, quản lý trong hệ thống chính trị.

Đây là lần lấy phiếu tín nhiệm duy nhất trong nhiệm kỳ, góp phần đánh giá cán bộ, về uy tín và kết quả thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao; giúp cán bộ “tự soi,” “tự sửa,” tiếp tục phấn đấu, rèn luyện trong công tác; là cơ sở quan trọng để cấp ủy, tổ chức đảng đào tạo, bồi dưỡng, bố trí, sử dụng cán bộ; nâng cao hiệu quả công tác lãnh đạo, quản lý, giám sát cán bộ.

Đảng đoàn Quốc hội sẽ lãnh đạo, chỉ đạo sớm việc sửa đổi, bổ sung các nghị quyết của Quốc hội, hướng dẫn của Ủy ban Thường vụ Quốc hội bảo đảm thống nhất, đồng bộ với Quy định số 96 và đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

Đề nghị Hội đồng Nhân dân tổ chức thực hiện tốt Quy định số 96, các văn bản của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội với nhận thức việc lấy phiếu tín nhiệm là công tác trọng tâm của nhiệm vụ trọng tâm, từ đó, xây dựng kế hoạch và các giải pháp khả thi, cụ thể để tiến hành nghiêm túc, tránh hình thức, chiếu lệ.

Thứ năm, nâng cao hơn nữa vai trò, trách nhiệm, năng lực, uy tín của đại biểu Hội đồng Nhân dân các cấp gắn chặt với nâng cao chất lượng hoạt động của các Tổ đại biểu Hội đồng Nhân dân. Đây là công việc quyết định thành bại.

Đề nghị Thường trực Hội đồng Nhân dân các địa phương cần bám sát chỉ đạo của cấp ủy Đảng, soát xét tổng thể phương hướng nhân sự đại biểu Hội đồng Nhân dân nhiệm kỳ 2026-2031, tiếp tục đổi mới công tác quy hoạch đại biểu chuyên trách nhằm xây dựng đội ngũ đại biểu kế cận thật sự coi trọng chất lượng với cơ cấu.

Đổi mới cơ chế kiểm tra, giám sát hoạt động của các đại biểu Hội đồng Nhân dân; xử lý nghiêm các trường hợp sa sút về phẩm chất chính trị, vi phạm kỷ luật đảng, vi phạm pháp luật, không còn xứng đáng với sự tin tưởng của cử tri và Nhân dân địa phương.

Thứ sáu, chủ động giao lưu, cầu thị và đoàn kết, nâng cao năng lực toàn diện ngang tầm nhiệm vụ. Năm 2023, Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉ đạo nghiên cứu, ban hành Quy chế mẫu về hoạt động của Hội đồng Nhân dân cấp tỉnh; đồng thời, nghiên cứu đổi mới việc tổ chức Hội nghị Thường trực Hội đồng Nhân dân tại 6 khu vực trên cả nước theo hướng không nhất thiết tổ chức hằng năm và sẽ tập trung hơn theo hướng tăng tính liên kết vùng kinh tế, giữa các địa phương có chung đặc điểm văn hóa, xã hội...

Theo đó, Chủ tịch Quốc hội đề nghị chủ động, tăng cường phối hợp công tác với các tầm mức: giữa Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội với Hội đồng Nhân dân, giữa Hội đồng Nhân dân các tỉnh, thành phố, giữa Hội đồng Nhân dân các cấp với nhau, đảm bảo tính đồng bộ, liên thông, hiệu quả, thiết thực, thực chất, không hình thức, không phô trương, không lãng phí.

Ngọc Mai