Hội nghị Riyadh sẽ định hình lại cục diện năng lượng toàn cầu

Tổng thống Mỹ Donald Trump và người đồng cấp Nga Vladimir Putin sẽ gặp nhau tại Riyadh để giải quyết cuộc chiến ở Ukraine. Ảnh AFP

Tổng thống Mỹ Donald Trump và người đồng cấp Nga Vladimir Putin sẽ gặp nhau tại Riyadh, thủ đô Ả Rập Xê Út trong bối cảnh chính sách đối ngoại của Washington có cú “quay xe” ngoạn mục: Mỹ bất ngờ chuyển sang ủng hộ Điện Kremlin trong cuộc chiến ở Ukraine, phớt lờ Liên minh châu Âu (EU) và chính quyền Kiev đang gặp khó khăn.

Tổng thống Ai Cập Abdul Fattah al-Sisi cũng có mặt tại Riyadh để điều phối phản ứng của Liên đoàn Ả Rập đối với kế hoạch hòa bình Gaza của ông Trump. Đáng chú ý, Ả Rập Xê Út còn đề xuất đóng vai trò trung gian nhằm giảm nguy cơ xung đột giữa Mỹ, Israel và Iran.

Nếu lệnh trừng phạt Nga được nới lỏng cùng với một thỏa thuận về Gaza, thị trường dầu khí toàn cầu chắc chắn sẽ rung chuyển, tác động mạnh đến cục diện năng lượng của châu Âu, Trung Quốc, Ấn Độ và Trung Đông.

Ông Trump đã nhượng bộ một số yêu cầu của ông Putin khi đồng ý gặp mặt tại Riyadh mà không có đại diện nào từ Brussels hay Kiev. Ông Trump không giấu giếm tham vọng làm người hòa giải khi muốn chấm dứt xung đột Ukraine – Nga. Đồng thời, ông cần hạ giá dầu để kiểm soát lạm phát đang gây sức ép lên nền kinh tế Mỹ. Chính vì vậy, ông Trump có lý do để nhượng bộ ông Putin, đề xuất nới lỏng trừng phạt với Nga nhằm sớm kết thúc cuộc chiến này.

Thị trường dầu sẽ phản ứng thế nào?

Giá dầu có thể giảm khi những tín hiệu từ hội nghị thượng đỉnh Riyadh tác động đến các sàn giao dịch dầu thô tại London, New York, Chicago và Singapore.

Không phải Nga, Ả Rập Xê Út hay Mỹ mà chính thị trường dầu toàn cầu sẽ quyết định giá dầu Brent và West Texas Intermediate (WTI) trong năm 2025.

Chính sách thuế quan thất thường và những bước đi khó lường của ông Trump trong xung đột Ukraine - Nga đã khiến các nhà giao dịch dầu phải cắt giảm mức độ rủi ro trên thị trường. Đây là lý do biến động giá dầu đã giảm trong 3 tuần qua, dù giá dầu Brent vẫn dao động trong biên độ hẹp. Tuy nhiên, phạm vi này có thể thay đổi đáng kể sau hội nghị Riyadh.

Ngay cả khi một thỏa thuận giữa Nga và Mỹ về Ukraine được ký kết, khả năng thực thi vẫn là dấu hỏi lớn nếu nó không được Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hoặc tân Thủ tướng Đức Freidrich Merz chấp nhận.

Ông Zelensky đã tuyên bố thẳng thừng rằng Ukraine sẽ “không chấp nhận bất kỳ thỏa thuận nào về Ukraine mà không có Ukraine”. Trong khi đó, Đức – nền kinh tế lớn nhất EU, chiếm 1/3 GDP của khối – đã phải trả cái giá đắt, vì phụ thuộc vào khí đốt Nga suốt nhiều thập kỷ dưới thời Thủ tướng Gerhard Schröder và Angela Merkel.

Nếu Thủ tướng Đức Friedrich Merz tận dụng thỏa thuận Riyadh để đạt được một bước đột phá riêng với Nga nhằm đổi lấy nguồn khí đốt giá rẻ, giá năng lượng toàn cầu chắc chắn sẽ có một bước ngoặt lớn.

Tầm quan trọng chiến lược của hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Nga đối với Ả Rập Xê Út là không thể xem nhẹ. Lợi ích cốt lõi của vương quốc này là bảo đảm thành công của dự án Vision 2030 – kế hoạch cải cách kinh tế - xã hội đầy tham vọng của Thái tử Mohammed bin Salman. Điều cuối cùng mà Riyadh mong muốn là giá dầu giảm mạnh, nhất là khi giá dầu Brent hiện tại đã thấp hơn 30 USD so với mức hòa vốn trong ngân sách hoàng gia.

Dù tỷ lệ nợ công trên GDP của Ả Rập Xê Út không quá cao (34%), vương quốc này đã thay thế Trung Quốc để trở thành quốc gia vay nợ lớn nhất trên thị trường vốn quốc tế. Vì vậy, Riyadh chắc chắn sẽ tìm cách thuyết phục ông Trump tiết chế chiến lược “khoan thoải mái” và không đẩy mạnh tham vọng biến Mỹ thành siêu cường khí tự nhiên hóa lỏng (LNG).

Sản lượng dầu của Ả Rập Xê Út hiện chỉ còn 9 triệu thùng/ngày – mức thấp nhất trong 4 năm qua – do nước này gánh phần lớn trong cắt giảm sản lượng của OPEC+ nhằm bình ổn thị trường. Điều đáng chú ý là công suất tối đa của Riyadh vẫn giữ nguyên ở mức 12 triệu thùng/ngày, giống như năm 1980 – thời điểm Iraq xung đột với Iran.

Năm 1980, nhu cầu dầu toàn cầu chỉ khoảng 60 triệu thùng/ngày. Nhưng giờ đây, Ả Rập Xê Út không còn là nhân tố chi phối tuyệt đối trong OPEC, lý do khiến Riyadh bắt tay với Moscow vào năm 2016 để định hình trật tự OPEC+.

Nếu lệnh trừng phạt Nga được dỡ bỏ, Ả Rập Xê Út và Nga sẽ phải tìm cách điều chỉnh quan hệ trong OPEC+ để tránh kịch bản cuộc chiến giá dầu như năm 2014-2015.

Mặt khác, thị trường dầu toàn cầu cũng phải đối mặt với áp lực từ nguồn cung tăng mạnh từ Guyana, Brazil, Tây Phi và Canada. Việc Kazakhstan, Iraq và Nigeria không tuân thủ hạn ngạch sản lượng trong OPEC+ cũng là một yếu tố khiến Riyadh và Moscow đau đầu. Thêm vào đó, Trung Quốc – nước nhập khẩu dầu lớn nhất thế giới – đang chứng kiến mức tăng trưởng nhu cầu sản phẩm dầu mỏ khá ảm đạm.

Về nguồn cung, lệnh trừng phạt tối đa của Mỹ đối với Iran có thể giúp siết chặt thị trường dầu. Tuy nhiên, ông Trump cũng để ngỏ một yêu cầu ngoại giao với Tehran, nếu nước này chịu từ bỏ chương trình hạt nhân. Đây có thể là một đề nghị hấp dẫn với Iran, nhất là khi nước này đã mất đi các lực lượng ủy nhiệm ở Lebanon và Gaza, đồng thời không còn giữ được ảnh hưởng như trước tại Syria.

Nếu Iran quyết định bắt tay với Mỹ và đạt được một thỏa thuận lớn với nước này, thì mọi dự báo về giá dầu đều có thể bị đảo lộn.

Theo dự báo, dầu Brent sẽ giao dịch trong khoảng 65 - 75 USD/thùng trong nửa đầu năm 2025. Tuy nhiên, 2025 có thể là một năm bước ngoặt của chính trị thế giới, giống như các cột mốc lịch sử 1918, 1945, 1989 và 2001. Vì vậy, sự biến động của “vàng đen” chắc chắn sẽ tăng cao.

Nh.Thạch

AFP