Hôm nay, TAND TP.HCM bắt đầu xét xử vụ án Vạn Thịnh Phát

Hôm nay (5-3), TAND TP.HCM mở phiên tòa xét xử sơ thẩm đối với bị cáo Trương Mỹ Lan (cựu chủ tịch Tập đoàn Vạn Thịnh Phát) cùng 85 bị cáo khác về những sai phạm xảy ra tại Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB) và các tổ chức có liên quan. Dự kiến phiên xử sẽ kéo dài từ ngày 5-3 đến 29-4.

Phiên tòa do thẩm phán Phạm Lương Toản, Chánh Tòa Hình sự TAND TP.HCM, làm chủ tọa. Có 10 kiểm sát viên thuộc VKSND Tối cao và VKSND TP.HCM giữ quyền công tố tại phiên tòa.

Gần 200 luật sư (LS) tham gia bào chữa cho các bị cáo, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan. Trong đó, bị cáo Trương Mỹ Lan có năm LS đăng ký bào chữa.

Phòng xử án được trang bị đầy đủ máy móc, thiết bị truyền dẫn tín hiệu; nhà báo được bố trí khu vực tác nghiệp riêng. Ảnh: HOÀNG GIANG

Vụ án có hai giai đoạn

Trao đổi với Pháp Luật TP.HCM, đại diện TAND TP.HCM cho biết phiên tòa này thuộc giai đoạn 1 của vụ án. Trong giai đoạn này tập trung điều tra, truy tố, xét xử các bị cáo liên quan đến các hành vi tham ô tài sản; vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng; đưa hối lộ; nhận hối lộ; lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ... để tập trung thu hồi tài sản, làm tiền đề giải quyết cho giai đoạn 2 của vụ án là các sai phạm liên quan đến trái phiếu doanh nghiệp.

Chiều 4-3, TAND TP.HCM cũng đã hoàn tất công tác chuẩn bị cho phiên tòa. Các cơ quan báo chí được bố trí phòng tác nghiệp riêng, chỉ một số cơ quan báo chí được phép tác nghiệp tại phần thủ tục khai mạc phiên tòa.

Cạnh đó, các LS tham gia phiên tòa, nhà báo tác nghiệp tại phiên tòa sẽ được tòa án bố trí máy tính để sử dụng.

Chánh Văn phòng TAND TP Phạm Ngọc Duy lưu ý do vụ án có nhiều bị cáo nên người tham dự phiên tòa hạn chế thấp nhất sử dụng ô tô. Người dân tránh tập trung trước trụ sở tòa án để tránh ảnh hưởng đến giao thông.

Gây thiệt hại cho SCB 498.000 tỉ đồng

Theo cáo trạng của VKSND Tối cao, từ năm 2012 đến tháng 10-2022, bà Trương Mỹ Lan đã thâu tóm, nắm giữ trên thực tế số lượng cổ phần gần như tuyệt đối của SCB (91,5% cổ phần), từ đó thao túng toàn bộ hoạt động của SCB.

Theo đó, bị cáo Trương Mỹ Lan cùng nhiều đồng phạm đã thực hiện chuỗi hành vi gồm: Tuyển chọn, bố trí nhân sự thân tín của mình vào các vị trí chủ chốt tại SCB, thành lập một số đơn vị thuộc SCB chuyên trách cho vay, giải ngân theo yêu cầu của bà Lan; thành lập, sử dụng hàng ngàn công ty “ma”, thuê nhiều cá nhân; câu kết với các cá nhân đứng đầu nhiều doanh nghiệp liên quan để thực hiện tội phạm.

Bị cáo Trương Mỹ Lan bị đưa ra xét xử về ba tội: Đưa hối lộ, tham ô tài sản (theo BLHS 2015) và vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng (theo BLHS 1999).

Tiếp đó, thông đồng với nhiều công ty thẩm định giá để nâng khống giá trị tài sản bảo đảm; tạo lập số lượng rất lớn hồ sơ vay vốn khống để rút tiền từ SCB; lập phương án rút tiền, “cắt đứt” dòng tiền sau khi giải ngân.

Cáo trạng thể hiện bà Trương Mỹ Lan đã sử dụng hơn 1.000 công ty trong và ngoài nước, lấy Tập đoàn Vạn Thịnh Phát làm trung tâm, chia thành bốn nhóm chính (nhóm định chế tài chính, nhóm công ty có hoạt động kinh doanh tại Việt Nam, nhóm các công ty “ma” tại Việt Nam, mạng lưới các công ty tại nước ngoài) để lập khống hồ sơ vay. Tổng cộng SCB giải ngân 2.257 khoản/hơn 1 triệu tỉ đồng - chiếm 93% số tiền cho vay của ngân hàng này.

Tính đến ngày 17-10-2022, nhóm bị cáo Lan còn 1.284 hồ sơ vay, tương đương dư nợ 677.286 tỉ đồng thuộc nhóm không có khả năng thu hồi. Trong đó, từ tháng 1-2012 đến tháng 12-2017, bị cáo bị cáo buộc đã vi phạm quy định về hoạt động của ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng, gây thiệt hại hơn 64.000 tỉ đồng, sau khi trừ giá trị tài sản đảm bảo cho các khoản vay.

Trong giai đoạn từ tháng 1-2018 đến tháng 10-2022, VKS cáo buộc bà Trương Mỹ Lan còn gây thiệt hại hơn 304.000 tỉ đồng nợ gốc và hơn 129.000 tỉ đồng lãi phát sinh, sau khi trừ giá trị tài sản đảm bảo cho các khoản vay.

“Tổng số tiền bà Trương Mỹ Lan cùng đồng phạm gây thiệt hại cho SCB khoảng 498.000 tỉ đồng” - cáo trạng nêu.

Từ đó, bà Trương Mỹ Lan bị cáo buộc có vai trò chủ mưu, cầm đầu và bị đưa ra xét xử về ba tội danh: Đưa hối lộ, tham ô tài sản (theo BLHS 2015) và vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng (theo BLHS 1999).

Trong tổng số 86 bị cáo bị truy tố, hiện có năm bị cáo là cựu lãnh đạo SCB đang bỏ trốn nên sẽ bị xét xử vắng mặt. TAND TP.HCM cũng đã phát đi thông báo các bị cáo này ra đầu thú để được hưởng chính sách khoan hồng của pháp luật.

Bên cạnh đó, VKSND Tối cao còn truy tố các bị cáo là cựu cán bộ thanh tra của cơ quan thanh tra, giám sát ngân hàng thuộc Ngân hàng Nhà nước vì đã tiếp tay, bao che cho sai phạm của bà Trương Mỹ Lan. Trong số 18 thành viên đoàn thanh tra, trưởng đoàn thanh tra Đỗ Thị Nhàn (cựu cục trưởng Cục II, Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng, Ngân hàng Nhà nước) bị truy tố về tội nhận hối lộ, khoản tiền 5,2 triệu USD; 10 bị can bị truy tố về tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ; bảy người khác không bị xử lý hình sự.

HỮU ĐĂNG