Hơn 3 tháng 'vừa chạy vừa xếp hàng' và cú bấm nút lịch sử của Quốc hội

Sáng 12/6, với 461/465 đại biểu có mặt tán thành, Quốc hội đã chính thức thông qua nghị quyết mang tính lịch sử về sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh và có hiệu lực ngay lập tức - cả nước còn 34 tỉnh, thành (giảm 29 tỉnh, thành so với trước đây).

Như vậy, câu chuyện tinh gọn bộ máy đã đến hồi quyết định. Bằng việc bấm nút thông qua Nghị quyết về sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh, Quốc hội đã thay mặt cử tri cả nước ghi một dấu mốc vô cùng quan trọng trong nỗ lực cải cách bộ máy hành chính của đất nước - một bộ máy đã bị kêu ca là quá cồng kềnh, tốn kém ngân sách. Thậm chí có nơi, có chỗ, hiệu quả quản lý, điều hành không cao và còn làm khó người dân và doanh nghiệp, kìm hãm sự phát triển của đất nước.

TP Hồ Chí Minh. Ảnh: Hoàng Hà

Với quyết định này, ngoài 11 tỉnh, thành phố giữ nguyên hiện trạng (Hà Nội, Huế, Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Lạng Sơn, Quảng Ninh, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Cao Bằng), 52 đơn vị hành chính cấp tỉnh còn lại được sắp xếp thành 23 tỉnh, thành mới.

Từ 63 tỉnh, thành phố nay chỉ còn 34 đơn vị là cả một sự quyết tâm cao độ của Đảng và tinh thần trên dưới một lòng của cả hệ thống chính trị, nhằm đạt mục tiêu cao nhất là tổ chức lại không gian phát triển mới cho các địa phương, chấm dứt một giai đoạn phát triển manh mún, nhỏ lẻ, cạnh tranh không cần thiết.

Tinh để gọn nhẹ, để đất nước vươn xa

Không chỉ diện tích lớn hơn, dân số đông hơn (kéo theo nguồn lao động dồi dào hơn) mà nhờ sự kết hợp hài hòa giữa kế thừa, ổn định với đổi mới, phát triển, tầm nhìn quy hoạch, tư duy lãnh đạo điều hành của đội ngũ cán bộ sau sáp nhập cũng được rộng mở, nâng tầm.

Việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh còn là cơ hội để đổi mới, nâng cao năng lực quản trị, tạo nền tảng đẩy mạnh phân cấp, phân quyền và tăng cường tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của chính quyền địa phương. Các địa phương có điều kiện phát triển đồng đều, nhanh, mạnh và bền vững hơn. Đất nước sẽ dần hình thành được các trung tâm kinh tế mới có sức cạnh tranh cao hơn ở tầm khu vực và thế giới.

Tính từ phiên họp đầu tiên của Bộ Chính trị bàn về chủ trương này vào ngày 7/3 đến nay, chỉ hơn 3 tháng nhưng các cơ quan đã triển khai một khối lượng công việc đồ sộ: sáp nhập các tỉnh; sắp xếp lại để giảm tới 70% số xã, phường; xây dựng chính quyền địa phương 2 cấp; sắp xếp các tổ chức thuộc hệ thống mặt trận, đoàn thể; giải quyết chế độ cho cán bộ nghỉ trước tuổi, không còn đáp ứng được nhu cầu công việc... Để bộ máy thực sự tinh, gọn, mạnh, hiệu lực, hiệu quả, đây quả là một sự xoay chuyển mang tính lịch sử.

Trước đó, cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy đợt 1 đã giúp cơ cấu tổ chức của Chính phủ được tinh gọn, hiện chỉ còn 17 bộ, ngành - giảm 5 bộ, ngành so với trước. Đây chính là cơ sở để giảm mạnh đầu mối, sở ngành ở địa phương, tinh giản biên chế gắn với nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công quyền, nhất là đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp từ tháng 7 tới.

Ngẫm chuyện “vừa chạy vừa xếp hàng”

Có lẽ không ít người đã từng hoài nghi về cụm từ nghe có phần hơi lạ “vừa chạy vừa xếp hàng” mà Tổng Bí thư Tô Lâm nêu trong bài viết về xây dựng hệ thống chính trị với tiêu đề “Tinh - Gọn - Mạnh - Hiệu năng - Hiệu lực - Hiệu quả” hơn nửa năm trước. Nhưng đến giờ, tâm lý hoài nghi ấy đã không còn.

Bởi, đó không chỉ là cách nói ẩn dụ mà còn hàm chứa một tư duy lãnh đạo, điều hành sắc bén, linh hoạt và hiệu quả. Đặc biệt, trong bối cảnh chúng ta đang dồn sức đổi mới, hội nhập và phát triển thì đó là triết lý hành động, là nghệ thuật lãnh đạo cân bằng tinh tế giữa tốc độ và trật tự, giữa tinh thần năng động đổi mới và nền tảng ổn định vững chắc.

Cơ hội phát triển luôn song hành với khó khăn, cạnh tranh gay gắt, đòi hỏi chúng ta phải nhanh chóng, quyết đoán, nắm bắt thời cơ, vượt qua trở ngại để không bị tụt hậu.

Nhiều chủ trương lớn của Đảng đã nhanh chóng biến thành chương trình hành động cụ thể, thiết thực như: tập trung hoàn thiện hệ thống pháp luật, gỡ điểm nghẽn thể chế, giải phóng sức sáng tạo và tư duy đổi mới; tăng cường phân cấp, phân quyền cho địa phương theo tinh thần “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương thụ hưởng và địa phương chịu trách nhiệm”; đẩy mạnh cải cách hành chính, đơn giản hóa thủ tục, giảm chi phí, tạo thuận lợi tối đa cho người dân và doanh nghiệp, giải phóng sức sản xuất, huy động mọi nguồn lực cho phát triển.

Sự nghiệp phát triển đất nước không cho phép chần chừ, do dự. Đất nước đang cần những con người quyết liệt hành động. “Vừa chạy vừa xếp hàng” để đảm bảo nhanh mà không ẩu, không chệch hướng, đất nước vẫn giữ được trật tự và kỷ cương, pháp luật phải được thi hành.

“Vừa chạy vừa xếp hàng” để không chủ quan, duy ý chí, nóng vội, đốt cháy giai đoạn, tạo nền tảng ổn định cho sự phát triển lâu dài. Hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách phải được tiến hành song song, hài hòa với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội.

Sự kết hợp hài hòa giữa động lực và kỷ cương, giữa đổi mới và ổn định đòi hỏi người cầm lái phải bản lĩnh và trí tuệ; nhạy bén, sáng tạo, đổi mới trong lãnh đạo, điều hành; biết nắm bắt thời cơ, vận dụng linh hoạt, sáng tạo các quy định, chính sách vào thực tiễn cuộc sống.

Tinh gọn bộ máy, sáp nhập, sắp xếp lại các đơn vị hành chính cấp tỉnh, xây dựng chính quyền địa phương 2 cấp lần này là một cuộc cách mạng về tổ chức bộ máy và nhân sự, hướng đến mục tiêu xây dựng cơ cấu hợp lý và hình thành không gian phát triển kinh tế đủ mạnh, kết hợp linh hoạt tiềm năng rừng và biển, mở hướng phát triển mới cho các địa phương.

Dự kiến cuối tháng này, các địa phương sẽ đồng loạt công bố địa giới hành chính mới của tỉnh, xã, cùng bộ máy lãnh đạo mới. Để từ ngày 1/7, bộ máy mới theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp sẽ chính thức vận hành.

“Vừa chạy vừa xếp hàng” không phải là cách “nói cho vui” mà đó thực sự là tư duy lãnh đạo, điều hành khoa học, sáng tạo, hoàn toàn phù hợp với yêu cầu phát triển của đất nước trong giai đoạn mới.

Đó cũng là chìa khóa để chúng ta đạt tốc độ phát triển kinh tế - xã hội cao với mức tăng trưởng 2 con số, hướng tới mục tiêu trở thành quốc gia thu nhập cao trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên giàu mạnh, phồn vinh, hạnh phúc.

Vân Thiêng