Hướng tới nền nông nghiệp phát thải thấp, hiện đại

Quang cảnh hội nghị. Ảnh: Nguyên Huân

Tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Hoàng Trung nhấn mạnh tính cấp bách của vấn đề. Theo số liệu kiểm kê khí nhà kính năm 2020 do Viện Môi trường - Nông nghiệp tính toán, tổng lượng phát thải khí nhà kính của Việt Nam đạt khoảng 454,6 triệu tấn CO₂ tương đương (CO₂tđ), tăng gần gấp đôi so với năm 2010, trong đó lĩnh vực nông nghiệp chiếm khoảng 116,51 triệu tấn CO₂tđ (canh tác lúa và một số loại cây trồng chủ lực, đốt phế phụ phẩm nông nghiệp ngoài đồng), chiếm khoảng 80% tổng phát thải của ngành Nông nghiệp, chủ yếu là phát thải khí CH₄ từ sản xuất lúa nước do tập quán canh tác ngập nước liên tục, sử dụng phân bón chưa hiệu quả và chưa có phương án xử lý rơm rạ sau thu hoạch hiệu quả.

Nếu không có giải pháp tổng thể, các thực hành canh tác cũ sẽ không chỉ ảnh hưởng xấu tới môi trường, mà sản xuất nông sản của Việt Nam sẽ gặp nhiều rào cản từ thị trường quốc tế khi các yêu cầu về giảm phát thải, chứng nhận bền vững và truy xuất dấu vết carbon ngày càng khắt khe.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Hoàng Trung phát biểu tại hội nghị. Ảnh: Nguyên Huân

Nhằm hướng tới nền nông nghiệp xanh, hài hòa với thiên nhiên và có khả năng cạnh tranh toàn cầu, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã xây dựng dự thảo “Đề án sản xuất trồng trọt giảm phát thải giai đoạn 2025-2030”. Đây không chỉ là một kế hoạch hành động, mà còn là lời cam kết mạnh mẽ của ngành Nông nghiệp Việt Nam trong việc đồng hành cùng thế giới trên hành trình đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.

Mục tiêu chung của “Đề án sản xuất trồng trọt giảm phát thải giai đoạn 2025 - 2030” là triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm thúc đẩy chuyển đổi hệ thống sản xuất trồng trọt theo hướng phát thải thấp, thích ứng biến đổi khí hậu, nâng cao thu nhập, cải thiện sinh kế cho người dân và phát triển bền vững. Qua đó, giúp nâng cao năng lực cạnh tranh ngành hàng trồng trọt, bảo đảm an ninh lương thực quốc gia, từng bước hình thành nền nông nghiệp sinh thái, hiện đại, có khả năng chống chịu tốt trước tác động của biến đổi khí hậu.

Đề án cũng đặt ra 7 mục tiêu cụ thể, là: Phấn đấu đến năm 2035, lĩnh vực trồng trọt sẽ góp phần quan trọng vào mục tiêu giảm 30% tổng lượng phát thải khí metan, giảm ít nhất 10% tổng lượng phát thải khí nhà kính, thông qua áp dụng các biện pháp kỹ thuật phù hợp với từng vùng sinh thái và nhóm cây trồng; xây dựng và phát triển nhãn hiệu “Phát thải thấp” cho các sản phẩm của ngành hàng trồng trọt; tổ chức triển khai ít nhất 15 mô hình sản xuất giảm phát thải tại các vùng sinh thái, có khả năng nhân rộng; thí điểm ít nhất 5 mô hình canh tác có khả năng phát triển tín chỉ carbon đáp ứng được yêu cầu của các tổ chức quốc tế.

Các đại biểu tham quan các sản phẩm giảm phát thải trồng trọt. Ảnh: Nguyên Huân

Dự thảo đề án cũng đưa ra 7 nội dung cần triển khai, bao gồm: Hoàn thiện thể chế, chính sách và công cụ hỗ trợ; chuyển đổi cơ cấu cây trồng linh hoạt theo đặc điểm vùng sinh thái và trình độ canh tác của vùng; phát triển và áp dụng các gói kỹ thuật trong sản xuất trồng trọt giảm phát thải…

Để triển khai được các nội dung nhằm đạt được mục tiêu của đề án, 7 nhóm giải pháp sẽ dự kiến được thực hiện, gồm: Tăng cường năng lực quản lý nhà nước về giảm phát thải trong trồng trọt; giải pháp về khoa học, công nghệ và chuyển giao kỹ thuật; giải pháp về tổ chức sản xuất và chuỗi giá trị; giải pháp về xây dựng hệ thống dữ liệu và quản lý phát thải; giải pháp về nguồn lực tài chính và thị trường; giải pháp về đào tạo, truyền thông và nâng cao nhận thức; giải pháp về hợp tác quốc tế và hội nhập.

Việt Nam hướng tới nền nông nghiệp phát thải thấp, hiện đại và có khả năng hội nhập sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu. Ảnh: Hương Giang

Tác động kinh tế, môi trường và xã hội của đề án được đánh giá rõ rệt. Cụ thể, áp dụng các kỹ thuật như tưới ngập khô xen kẽ (AWD), quản lý phân bón hợp lý, sử dụng vật tư có nguồn gốc sinh học giúp giảm chi phí đầu vào 5-15% so với canh tác thông thường.

Việc sản xuất nông sản theo hướng giảm phát thải, có truy xuất nguồn gốc carbon, chứng nhận môi trường sẽ giúp tiếp cận các thị trường có giá trị cao, như: EU, Nhật Bản, Bắc Mỹ... với giá bán tăng từ 10 đến 25% so với sản phẩm thông thường…

Đề án sẽ mở ra con đường mới cho ngành trồng trọt - nền nông nghiệp phát thải thấp, hiện đại và có khả năng hội nhập sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu, góp phần quan trọng để hiện thực hóa mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.

Quỳnh Dung