Kết nối cộng đồng doanh nghiệp để phát triển nhanh và bền vững

Sản xuất bao bì nhựa tại Công ty TNHH bao bì Yuyang Việt Nam, Khu công nghiệp Đình Trám, huyện Việt Yên (Bắc Giang). Ảnh: NGỌC MINH

Đội quân chủ lực của nền kinh tế

Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam (VBF) cuối kỳ 2019 vừa được tổ chức tại Hà Nội với chủ đề: Vai trò và trách nhiệm đóng góp của cộng đồng DN có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) trong phát triển nhanh và bền vững. Theo Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, năm 2019, Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả ấn tượng trên nhiều lĩnh vực quan trọng. Tốc độ tăng trưởng kinh tế duy trì hơn 7% năm thứ hai liên tiếp, thuộc nhóm nước tăng trưởng cao hàng đầu khu vực và thế giới; kinh tế vĩ mô ổn định; lạm phát được kiểm soát ở mức thấp; cơ cấu kinh tế tiếp tục có chuyển biến tích cực, các ngành, lĩnh vực phát triển ổn định; quy mô thương mại quốc tế vượt mốc 500 tỷ USD; xếp hạng năng lực cạnh tranh quốc gia tăng 10 bậc. Đạt được kết quả đáng khích lệ này có phần đóng góp không nhỏ của cộng đồng DN trong nước và nước ngoài.

Trong quá trình ban hành và thực thi chính sách, Việt Nam đã thật sự coi FDI là một thành phần cấu thành quan trọng của nền kinh tế. Năm 2019, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 50-NQ/TW về định hướng hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao chất lượng, hiệu quả hợp tác đầu tư nước ngoài (ĐTNN) đến năm 2030. Đây là Nghị quyết chuyên đề đầu tiên của Bộ Chính trị về FDI, trong đó xác định rõ quan điểm chỉ đạo, khu vực kinh tế có vốn ĐTNN là bộ phận hợp thành quan trọng của nền kinh tế Việt Nam, được khuyến khích, tạo điều kiện phát triển lâu dài, hợp tác và cạnh tranh lành mạnh với các khu vực kinh tế khác. Nhà nước tôn trọng, bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng, hợp pháp của nhà đầu tư; bảo đảm hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, nhà đầu tư và người lao động trong DN. Trong hai năm qua, Bộ Chính trị cũng đã ban hành Nghị quyết số 10-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân trở thành động lực quan trọng của nền kinh tế và Nghị quyết số 12-NQ/TW về tiếp tục cơ cấu lại, đổi mới và nâng cao hiệu quả của DN nhà nước. “DN nhà nước, DN tư nhân và DN FDI là những đội quân chủ lực của nền kinh tế. Khi cả ba loại hình DN này phát triển, bổ sung và hỗ trợ tốt cho nhau, nền kinh tế sẽ tăng trưởng nhanh, bền vững”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh. Thời gian tới, Việt Nam sẽ chủ động thu hút, hợp tác đầu tư nước ngoài có chọn lọc, lấy chất lượng, hiệu quả, công nghệ và bảo vệ môi trường là tiêu chí đánh giá chủ yếu. Ưu tiên các dự án có công nghệ tiên tiến, công nghệ mới, công nghệ tương lai, dự án xanh, quản trị hiện đại, hàm lượng giá trị gia tăng cao, có tác động lan tỏa, kết nối chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu.

Bàn về tăng trưởng năm 2020, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Vũ Tiến Lộc cho rằng, dư địa vẫn là ở đẩy mạnh cải cách thể chế với hai từ khóa “gỡ bỏ” và “kết nối”. Cụ thể là gỡ bỏ những rào cản kinh doanh đang là điểm nghẽn của hoạt động đầu tư, sản xuất, kinh doanh của cộng đồng DN và kết nối khu vực DN FDI và DN nhỏ và vừa (DNNVV) trong nước. Để kết nối giữa hai “động cơ” tăng trưởng này, về phía DN FDI cần xác định không chỉ hướng tới mục tiêu tìm kiếm lợi nhuận mà phải coi việc kết nối với cộng đồng DN trong nước là một trách nhiệm. Có như vậy, DN FDI mới cắm sâu rễ, bền gốc trong kinh tế Việt Nam để phát triển bền vững, đồng thời mở đường cho DNNVV từng bước tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Về phía DN Việt Nam cần nâng cao nội lực để có đủ điều kiện sẵn sàng kết nối với DN FDI. Trong quá trình này, Nhà nước sẽ có vai trò thúc đẩy kết nối bằng việc xem xét, ban hành luật về phát triển ngành công nghiệp phụ trợ.

Ưu tiên vấn đề môi trường

Theo bà Virginia Foote, Đồng Chủ tịch Liên minh VBF, Việt Nam có cơ hội phát triển bền vững như nhiều quốc gia trên thế giới và đang ở vị thế tốt để nắm bắt các cơ hội tích cực trong dài hạn. Để đạt được nhiều lợi ích hơn từ những cơ hội này, cần thiết lập các hệ thống chuẩn bị cho chuyển đổi số và cách mạng công nghiệp lần thứ tư 4.0, thu hút thêm FDI, tăng cường liên kết chuỗi. Việt Nam có thể tập trung nguồn lực FDI vào ba ưu tiên quan trọng. Một là, xây dựng các hệ thống hiệu quả hơn, dành ít thời gian và tiền bạc hơn cho các thủ tục hành chính. Hai là, phát triển cơ sở hạ tầng bền vững và hướng tới nền kinh tế tuần hoàn, ưu tiên tối ưu hóa sử dụng năng lượng tái tạo, giúp giảm ô nhiễm môi trường. Ba là, thiết lập nền hành chính và cơ sở hạ tầng cơ bản, tầm nhìn cho tăng trưởng kinh tế bền vững trong tương lai. “Các chính sách của Việt Nam hướng tới mục tiêu phát triển bền vững sẽ thu hút nguồn lực FDI và chúng tôi sẽ sát cánh thực hiện các mục tiêu này. Chúng tôi sẵn sàng phối hợp với phía Việt Nam để phát triển nền giáo dục công và thiết lập các quy định chung để xây dựng một Việt Nam xanh và sạch hơn”, bà Virginia Foote cam kết.

Đề cập đến vấn đề phát triển bền vững, ông Nobufumi Miura, Chủ tịch Hiệp hội DN Nhật Bản tại Việt Nam cảnh báo tình trạng ô nhiễm không khí không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân mà còn có thể làm suy giảm các dự án đầu tư từ các công ty nước ngoài vào Việt Nam. Tính đến tháng 9-2019, TP Hà Nội đã cho thấy “Chỉ số chất lượng không khí” (AQI) ở mức nguy hại nhất, theo sau là TP Hồ Chí Minh ở mức cao thứ ba. Ở khu vực đô thị, khí thải từ xe máy và ô-tô gây ô nhiễm không khí, trong khi khu vực nông thôn lại phải chịu những hệ quả của tình trạng đốt rơm rạ sau thu hoạch. Ước tính thiệt hại do ô nhiễm không khí gây ra tại Việt Nam có thể khiến GDP giảm 5%, gây ra vấn đề kinh tế xã hội nghiêm trọng. Chính phủ Việt Nam cần đặt ra những quy định rõ ràng và được chuẩn hóa theo hướng ưu tiên sức khỏe hơn phát triển công nghiệp. Các công ty của Nhật Bản sẵn sàng sử dụng những kinh nghiệm để cung cấp hỗ trợ kỹ thuật cho Việt Nam cũng như các bí quyết để cải thiện môi trường.

Đối thoại với cộng đồng DN tại VBF 2019, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cam kết Chính phủ sẽ tập trung phát triển hệ sinh thái mới, thuận lợi hơn cho DN. Trong đó, tiếp tục lấy DN làm trung tâm phát triển; thúc đẩy và khuyến khích đổi mới sáng tạo, không sử dụng thủ tục hành chính vào công việc đổi mới sáng tạo của DN. Khẳng định cộng đồng DN sẽ là lực lượng định hình nên diện mạo của nền kinh tế, là động lực quan trọng để thực hiện được khát vọng thịnh vượng của quốc gia, trong đó, các doanh nghiệp FDI là một bộ phận không thể thiếu của kinh tế Việt Nam. Phó Thủ tướng bày tỏ mong muốn các DN FDI trở thành lực lượng dẫn dắt, tiên phong và là đầu tàu cho sự liên kết, thúc đẩy, hỗ trợ công nghệ, kỹ thuật, chuyển giao công nghệ cho các DN trong nước.

Điểm sáng của bức tranh kinh tế Việt Nam năm 2019 là, lần đầu tiên vốn giải ngân của các dự án FDI cán mốc 20 tỷ USD, cao nhất trong lịch sử và tổng vốn đăng ký đạt hơn 38 tỷ USD, cao nhất trong vòng 10 năm trở lại đây. Đến nay, 125 quốc gia và vùng lãnh thổ có đầu tư vào 62 địa phương của Việt Nam và nước ta hiện là điểm đến đầu tư chiến lược của nhiều tập đoàn đa quốc gia, góp phần giúp các DN trong nước vươn lên nấc thang cao hơn trong chuỗi giá trị toàn cầu.

NGUYỄN CHÍ DŨNG

Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư

TÔ HÀ