Khai thác hiệu quả cụm cảng Cái Mép – Thị Vải tăng 'dòng chảy' hàng hóa

Thông quan hàng hóa tại cảng quốc tế Cái Mép (Bà Rịa - Vũng Tàu). Ảnh: Đỗ Doãn

Nhiều "điểm nghẽn" cần tháo gỡ

Trao đổi tại tọa đàm ''Hải quan và doanh nghiệp đồng hành thúc đẩy dòng chảy hàng hóa xuất nhập khẩu qua cụm cảng Cái Mép - Thị Vải'' vừa diễn ra tại TP. Bà Rịa, ông Lê Ngọc Khánh - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cho hay, theo Nghị quyết số 154/NQ-CP, Chính phủ giao tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu triển khai xây dựng đề án ''Phát triển Bà Rịa - Vũng Tàu trở thành trung tâm kinh tế biển quốc gia'' và ''tiếp tục phát triển, hiện đại hóa cảng cửa ngõ quốc tế Cái Mép - Thị Vải thành cảng quốc tế trung chuyển lớn nhất cả nước và có tầm cỡ khu vực châu Á và thế giới''. Kết quả nghiên cứu cho thấy, tuy đạt được những thành tựu đáng kể trong những năm qua, cảng biển Bà Rịa - Vũng Tàu vẫn còn nhiều "điểm nghẽn" cần phải giải quyết về hạ tầng giao thông, kiểm tra chuyên ngành, hệ sinh thái dịch vụ logistics, cơ chế chính sách đột phá…

Theo báo cáo của Tổng cục Hải quan, lượng container thông qua các bến cảng tại khu vực Cái Mép - Thị Vải rất lớn, nhưng hơn 80% lại được vận chuyển về các cảng đích tại TP. Hồ Chí Minh, Đồng Nai và Bình Dương. Hàng quá cảnh chủ yếu bằng đường thủy đi Campuchia qua cửa khẩu ở An Giang, Đồng Tháp. Một số ít hàng quá cảnh được vận chuyển bằng đường bộ thông qua các cửa khẩu tại Tây Ninh. Nguyên nhân do kết nối TP. Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Bình Dương, Long An... và Bà Rịa - Vũng Tàu quá lớn.

Mặt khác, tuyến quốc lộ 51 xuyên qua các khu đô thị, là tuyến có mật độ giao thông cao, giới hạn tốc độ nên việc ùn ứ, tắc nghẽn xảy ra thường xuyên, dẫn tới hệ lụy không đảm bảo năng lực vận tải hàng hóa, cản trở nguồn hàng đến cảng; mất nhiều thời gian khi đưa hàng ra, vào cảng. Những hạn chế trên dẫn tới việc phát triển của cụm cảng Cái Mép - Thị Vải chưa như kỳ vọng, chưa phát huy hết tiềm năng của cụm cảng nước sâu.

Thực tế cho thấy, cụm cảng container khu vực Cái Mép gồm 6 cảng biển nằm đan xen nhau, với tổng chiều dài các bến cảng container khu vực Cái Mép - Thị Vải khoảng 5.470 m, trung bình khoảng 600 m mỗi bến. Ngoại trừ bến cảng TCTT và CMIT đang liên kết khai thác, các bến container còn lại đều đang hoạt động độc lập (về cả vị trí và hoạt động khai thác) với 12 cổng ra vào riêng biệt để kiểm tra, giám sát hải quan.

Theo chuyên gia kinh tế Đỗ Thiên Anh Tuấn - giảng viên Trường Chính sách công và quản lý Fulbright, sự phân chia giữa các cảng, dẫn đến chiều dài cầu tàu ngắn và nhỏ, thường chỉ tiếp nhận được 1 tàu có tải trọng lớn, làm giảm hiệu quả hoạt động của cảng. Đây chính là hạn chế của cụm cảng Cái Mép – Thị Vải. Do đó, phải có chính sách liên kết, sáp nhập các bến cảng để đạt quy mô lớn hơn, phát huy hơn nữa lợi thế của cảng.

Hải quan đồng hành cùng doanh nghiệp để thu hút nguồn hàng

Từ góc độ quản lý hải quan, ông Đào Duy Tám - Phó Cục trưởng Cục Giám sát quản lý về hải quan nhấn mạnh, để thúc đẩy dòng chảy hàng hóa xuất nhập khẩu qua cụm cảng Cái Mép - Thị Vải cần thiết phải thực hiện cải cách đồng bộ trên nhiều lĩnh vực gồm quy hoạch phát triển cảng biển, giao thông vận tải, hiện đại hóa, số hóa, tự động hóa trong quản lý, vận hành khai thác cảng, phát triển dịch vụ hậu cần hàng hải, thủ tục hải quan, chính sách thuế, phí.

Theo đó, ngoài liên quan đến chức năng, nhiệm vụ của Bộ Tài chính còn có nhiều nội dung liên quan đến chức năng, nhiệm vụ của nhiều bộ, ngành. Do đó, Bộ Tài chính đã dự thảo tờ trình báo cáo Thủ tướng Chính phủ đề xuất theo hướng giao Bộ Giao thông vận tải chủ trì, nghiên cứu tổng thể về chính sách ''cảng mở'' và đề xuất cơ chế quản lý phù hợp.

Là cơ quan quản lý trực tiếp hàng hóa xuất nhập khẩu tại cảng, ông Nguyễn Thanh Sang - Phó Cục trưởng Cục Hải quan tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cho biết, nhằm tạo thuận lợi việc vận chuyển hàng hóa qua lại giữa giữa các bến cảng container khu vực Cái Mép - Thị Vải, ngành Hải quan và các bộ, ngành liên quan đang xây dựng thông tư quy định về giám sát hải quan đối với hàng hóa vận chuyển chịu sự giám sát hải quan qua lại giữa các bến cảng trong cụm cảng container khu vực Cái Mép - Thị Vải.

Theo đó, thông tư được ban hành sẽ giúp doanh nghiệp giảm thời gian, chi phí nhưng vẫn đảm bảo công tác quản lý, giám sát hàng hóa của cơ quan hải quan, thúc đẩy việc luân chuyển hàng hóa, gia tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước. “Cục Hải quan tỉnh luôn cố gắng tránh thiệt hại cho doanh nghiệp về thời gian, không để hàng hóa phải chờ, tàu bè phải chờ” - ông Sang khẳng định.

ÔNG ĐÀO DUY TÁM - PHÓ CỤC TRƯỞNG CỤC GIÁM SÁT QUẢN LÝ (TỔNG CỤC HẢI QUAN): Sẽ có chính sách ''cảng mở'' và cơ chế quản lý phù hợp

Quá trình rà soát, nghiên cứu nhận thấy, khái niệm ''cảng mở'' chưa được quy định tại Bộ luật Hàng hải, Luật Hải quan và các văn bản quy phạm pháp luật hiện đang còn hiệu lực. Tổng cục Hải quan (Bộ Tài chính) đã dự thảo tờ trình báo cáo Thủ tướng Chính phủ đề xuất giao Bộ Giao thông vận tải chủ trì, nghiên cứu tổng thể về chính sách ''cảng mở'' và đề xuất cơ chế quản lý phù hợp.

Trên cơ sở nội dung dự thảo thông tư đã lấy ý kiến của các bộ, ngành, UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu và doanh nghiệp kinh doanh cảng có liên quan, Tổng cục Hải quan sẽ nghiên cứu, tiếp thu để sửa đổi, bổ sung quy định tại Thông tư số 38/2015/TT-BTC ngày 25/3/2015, Thông tư số 39/2018/TT-BTC ngày 20/4/2018 của Bộ Tài chính để có sự thống nhất trong quản lý, thực hiện giám sát hàng hóa xuất nhập khẩu, quá cảnh, trung chuyển vận chuyển qua lại giữa các cảng trong cùng một cụm cảng tại tất cả các cảng biển trên toàn quốc. Doãn Thiệu (ghi)

ÔNG NGUYỄN HỒNG PHÚC - GIÁM ĐỐC KINH DOANH CẢNG QUỐC TẾ TÂN CẢNG - CÁI MÉP (TCIT): Số hóa công tác giám sát để thu hút hàng hóa

Ngành hải quan cần xây dựng trạm soi chiếu container cố định tại khu vực cụm cảng Cái Mép - Thị Vải; đồng thời nâng cao chất lượng kiểm tra chuyên ngành hải quan đối với hàng hóa xuất nhập khẩu qua cảng.

Bên cạnh đó, cần thành lập một trung tâm kiểm tra chuyên ngành tập trung và đầu tư nhân lực, máy móc, trang thiết bị, cơ sở vật chất phục vụ cho hoạt động kiểm tra chuyên ngành… để tạo điều kiện thuận lợi, rút ngắn thời gian, chi phí và tăng hiệu quả hoạt động cho các doanh nghiệp xuất nhập khẩu qua cụm cảng này là rất cần thiết.

Đỗ Doãn