Khai thác lợi thế, gia tăng xuất khẩu thủy sản sang Anh

Tháng 1/2025, xuất khẩu tôm sang thị trường Anh vẫn tiếp tục duy trì được đà tăng trưởng. Ảnh tư liệu

Xuất khẩu thuận lợi hơn khi Anh gia nhập CPTPP

Sau 3 năm thực thi Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Vương quốc Anh và Bắc Ailen (UKVFTA), đặc biệt khi Anh chính thức tham gia Hiệp định Đối tác toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) kể từ ngày 15/12/2024, nhiều mặt hàng thủy sản của Việt Nam được đánh giá có lợi thế khi xuất khẩu sang thị trường tiềm năng này.

Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (Vasep) cho biết, Anh vẫn được đánh giá là thị trường quan trọng của tôm Việt Nam với nhiều ưu đãi trong quan hệ thương mại song phương giữa hai nước. Năm 2024, xuất khẩu tôm sang Anh đạt hơn 212 triệu USD. Bước sang tháng 1/2025, xuất khẩu tôm đi Anh vẫn tiếp tục duy trì được đà tăng trưởng của năm 2024.

Anh là thị trường đơn lẻ lớn thứ 6 về nhập khẩu tôm của Việt Nam, chiếm tỷ trọng 5,5% trong tổng xuất khẩu tôm của Việt Nam đi các thị trường. Tôm cũng là sản phẩm chiếm tỷ trọng cao nhất (70%) trong tổng xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang Anh.

Như vậy, với lợi thế về thuế quan từ 2 hiệp định thương mại tự do (FTA), tôm Việt Nam có lợi thế cạnh tranh hơn so với các đối thủ thương mại khác như Trung Quốc, Thái Lan, Malaysia, Indonesia, Philippines, Ấn Độ, Brazil,…

Bên cạnh đó, cá ngừ cũng là một mặt hàng được đánh giá có nhiều lợi thế khi xuất khẩu sang Anh. Theo số liệu thống kê của Cục Hải quan Việt Nam, xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam sang Anh đã tăng trưởng liên tục kể từ khi CPTPP có hiệu lực. Giá trị xuất khẩu cá ngừ sang thị trường này đã tăng từ 5,1 triệu USD năm 2021 lên gần 7,9 triệu USD năm 2024, tăng 54%. Bước sang năm 2025, Anh là một trong số ít các thị trường xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam duy trì được sự gia tăng xuất khẩu, tăng 24% so với cùng kỳ.

Hiệp định CPTPP và UKVFTA đang tạo động lực tăng trưởng rất lớn trong quan hệ song phương, đồng thời mở ra không gian phát triển mới cho ngành cá ngừ Việt Nam trong bối cảnh các thị trường xuất khẩu trọng điểm sụt giảm do căng thẳng địa chính trị và những khó khăn chung của nền kinh tế toàn cầu.

Vasep phân tích, điểm mới trong thỏa thuận về thuế quan trong Hiệp định CPTPP là các sản phẩm cá ngừ chế biến và đóng hộp của Việt Nam khi xuất khẩu sang thị trường này sẽ được giảm thuế từ mức 20% về 0% theo lộ trình 7 năm. Trong khi hiện tại, theo thỏa thuận trong Hiệp định UKVFTA, các sản phẩm này chỉ được hưởng mức thuế ưu đãi 0% theo hạn ngạch 11.500 tấn. Như vậy về lâu dài, việc tận dụng được các ưu đãi thuế quan từ các hiệp định này sẽ mang lại lợi thế lớn cho sản phẩm cá ngừ của Việt Nam khi xuất khẩu sang thị trường này…

Tiềm năng mở rộng thị trường mới

Theo các chuyên gia, cả CPTPP và UKVFTA đều là những FTA thế hệ mới, đòi hỏi doanh nghiệp xuất khẩu phải nâng cao năng lực nội tại. Quy tắc xuất xứ trong CPTPP là yếu tố then chốt giúp các sản phẩm thủy sản Việt Nam có lợi thế cạnh tranh.

Để tận dụng cơ hội này, cần có những động lực phát triển mạnh mẽ hơn. Đối với ngư dân, cần có chính sách hỗ trợ để họ tuân thủ các quy định pháp luật, đồng thời khuyến khích khai thác xa bờ và tái đầu tư. Đối với doanh nghiệp, việc cải thiện môi trường kinh doanh, đơn giản hóa thủ tục hành chính và chủ động nguồn nguyên liệu sẽ là yếu tố quyết định để nâng cao năng lực cạnh tranh.

Bà Lê Hằng - Giám đốc truyền thông Hiệp hội Vasep nhấn mạnh, việc Anh gia nhập CPTPP sẽ tạo cơ hội cho Việt Nam mở rộng thị trường không chỉ tại Anh mà còn ở các quốc gia khác trong khối. Đồng thời, yêu cầu ngành Thủy sản Việt Nam nâng cao chất lượng sản phẩm và quy trình sản xuất để đáp ứng các tiêu chuẩn chung của CPTPP. Tuy nhiên, sự tham gia của Anh cũng đồng nghĩa với cạnh tranh gay gắt hơn từ các đối thủ trong khối CPTPP, đòi hỏi Việt Nam phải linh hoạt và duy trì chiến lược phát triển bền vững.

“Khi Anh gia nhập CPTPP, Anh sẽ được hưởng quyền lợi CPTPP đối với các quốc gia thành viên khác như Nhật Bản, Canada, Mexico, Australia... Điều này không chỉ mang lại lợi thế về việc Anh mở rộng thị trường thủy sản đối với các quốc gia trong CPTPP, mà còn thúc đẩy hợp tác thương mại giữa Anh và các quốc gia này, qua đó mở ra cơ hội mới cho các sản phẩm thủy sản Việt Nam. Việc Anh có thể tiếp cận thị trường các nước như Nhật Bản, Canada hay Australia thông qua CPTPP sẽ làm tăng cơ hội cho xuất khẩu thủy sản Việt Nam vào các thị trường này mà không bị vướng vào rào cản thuế quan”- bà Lê Hằng cho biết.

Để tận dụng tốt các cam kết trong cả UKVFTA và CPTPP, bà Lê Hằng kiến nghị cơ quan nhà nước hỗ trợ toàn diện từ khâu đào tạo, thông tin thị trường, đến nâng cao chất lượng sản phẩm và cải thiện cơ sở hạ tầng logistics; tạo ra các quỹ hỗ trợ phát triển bền vững cho ngành Thủy sản; hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng chiến lược tiếp cận thị trường và xuất khẩu… Các hỗ trợ này sẽ giúp doanh nghiệp thủy sản Việt Nam không chỉ giữ vững thị phần trong thị trường Anh mà còn mở rộng cơ hội vào các thị trường tiềm năng trong khu vực CPTPP./.

Khánh Linh