Khẩn trương thực hiện cách mạng về tinh gọn tổ chức bộ máy, dành nguồn lực chi đầu tư phát triển

Ngày 5/11/2024, Ủy viên Bộ Chính trị, Tổng Bí thư Tô Lâm đã có bài viết “Tinh - Gọn - Mạnh - Hiệu năng - Hiệu lực - Hiệu quả”. Bài viết đã khái quát mô hình tổng thể tổ chức bộ máy hệ thống chính trị nước ta từ năm 1945 đến nay. Tổng Bí thư cũng nêu rõ, qua 07 năm thực hiện Nghị quyết số 18 ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII về đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị chúng ta đã đạt được một số kết quả quan trọng, bước đầu tạo chuyển biến tích cực trong đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy, nâng cao hiệu quả hoạt động của các cơ quan, đơn vị, tổ chức trong hệ thống chính trị.

Ủy viên Bộ Chính trị, Tổng Bí thư Tô Lâm

Tuy nhiên, nhận thức và hành động của một số cấp ủy, tổ chức đảng, tập thể lãnh đạo, người đứng đầu ở một số cơ quan, tổ chức, đơn vị, địa phương chưa đầy đủ, chưa sâu sắc, quyết tâm chưa cao, hành động chưa quyết liệt, việc sắp xếp tổ chức bộ máy chưa đồng bộ, tổng thể, chưa gắn tinh giản biên chế với cơ cấu lại... một số bộ, ngành còn ôm đồm nhiệm vụ của địa phương, dẫn đến tồn tại cơ chế xin-cho, dễ này sinh tham nhũng, lãng phí, tiêu cực…

Bộ máy cồng kềnh gây lãng phí và kìm hãm sự phát triển, là một trong những nguyên nhân dẫn đến nhiều chủ trương, chính sách của Đảng chậm đi vào thực tiễn cuộc sống hoặc một số chủ trương không được triển khai hoặc triển khai hình thức trên thực tế.

Tổng Bí thư Tô Lâm yêu cầu cần khẩn trương thực hiện cách mạng về tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, với một số công tác trọng tâm:

Thứ nhất: Xây dựng và tổ chức thực hiện trong toàn hệ thống chính trị mô hình tổng thể tổ chức bộ máy hệ thống chính trị Việt Nam đáp ứng những yêu cầu, nhiệm vụ trong giai đoạn cách mạng mới…

Thứ hai: Tập trung hoàn thiện thể chế theo tinh thần “vừa chạy vừa xếp hàng” để nhanh chóng đưa chủ trương của Đảng đi vào thực tiễn cuộc sống…

Thứ ba: Gắn tinh gọn tổ chức bộ máy với cơ cấu lại đội ngũ cán bộ đủ phẩm chất, năng lực ngang tầm nhiệm vụ, biên chế hợp lý, chuẩn hóa chức danh…

Qua nghiên cứu bài viết của Tổng Bí thư Tô Lâm, đại biểu Quốc hội bày tỏ tâm đắc, ấn tượng và cho rằng, bài viết đã phân tích đúng, trúng tình hình hiện nay vẫn còn sự cồng kềnh trong bộ máy nhà nước, tinh giản, tinh gọn vẫn cào bằng, chưa thực chất. Đại biểu tin tưởng, nếu thực hiện nghiêm túc những giải pháp nêu ra trong bài viết sẽ đảm bảo bộ máy tổ chức nhà nước tinh gọn, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển trong thời kỳ mới:

Đại biểu Phạm Văn Hòa – Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp: Tôi rất tâm đắc với bài viết của Tổng Bí thư Tô Lâm về việc tiếp tục tinh giản tổ chức bộ máy, biên chế. Tổng Bí thư cũng nêu vấn đề rất rành mạch, rất cụ thể, phân tích rõ thực trạng cồng kềnh, thiếu tinh gọn trong bộ máy nhà nước thời gian qua. Đây là nội dung rất quan trọng, các ngành, các cấp cần quan tâm.

Đại biểu Phạm Văn Hòa – Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp

Thời gian qua, thực hiện Nghị quyết số 18 ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII về đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị đều thực hiện tốt, tinh giản 10% biên chế sự nghiệp công lập. Tuy vậy, việc thực hiện tinh giản này ở một số nơi, một số cơ quan, đơn vị vẫn mang tính chất cào bằng, quy định từ trên xuống dưới đều áp dụng chung, các cơ quan, tổ chức, đơn vị nào cũng tinh giản 10%, mà không tính tới ở cấp xã chỉ có một người làm một nhiệm vụ thì không thể tinh giản được. Hay ở cấp phòng, ban của cấp huyện có ba người, nếu tinh giản còn 2 người không đủ thực hiện nhiệm vụ; điều này xảy ra tương tự ở các cấp sở, ngành.

Vì thế tôi nghĩ rằng, tinh giản trong thời gian qua thực hiện Nghị quyết của Trung ương là đúng, nhưng tinh giản theo kiểu cào bằng là chưa hợp tình, chưa hợp lý. Vậy nên, Tổng Bí thư nêu vấn đề tinh giản biên chế mới tập trung giảm số lượng, chưa gắn với nâng cao chất lượng và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ. Do vậy, cần thiết tinh giản bộ máy, tổ chức, biên chế từ Trung ương là cần thiết. Vì ở bộ, ngành của Trung ương có những bộ, ngành 3.000 – 4.000 người, nếu tinh giản 30 - 50 người, tôi nghĩ không không ảnh hưởng đến hoạt động của bộ, ngành đó. Còn đối với cấp tỉnh và cấp huyện, tinh giản chỉ 5-7 người đã gây khó khăn trong hoạt động. Bởi theo quy định, cấp huyện chỉ 130-140 biên chế, nhưng phải tinh giản theo từng năm, nên nếu giảm tiếp không đủ nhân lực thực thi công vụ.

Qua bài viết của Tổng Bí thư cho thấy, cần thiết xem lại cách tinh giản biên chế chúng ta đã thực hiện trong thời gian qua. Trước có thực hiện thí điểm tinh giản bộ máy tổ chức sở, ngành, phòng, ban ghép lại với nhau nhưng chưa đề cập tới các bộ. Tuy nhiên, sau một thời gian sáp nhập các phòng, ban, sở, ngành lại trở về mô hình cũ, do đó cần thiết rà soát, đánh giá, tổng kết việc ghép các phòng, ban như thời gian qua có hiệu quả hay không?

Tổng Bí thư Tô Lâm cũng đề cập gia tăng tình trạng “Bộ trong Bộ", đây cũng là thực tế đang diễn ra, có sự trùng lắp về chức năng, nhiệm vụ, cần có sự vào cuộc rất quyết liệt, tinh giản để cho bộ máy làm việc từ Trung ương đến cơ sở thực sự hiệu lực, hiệu quả, mang lại lợi ích thiết thực.

Hiện nay, chi thường xuyên và chi cho lương chiếm tỷ lệ lớn trong tổng ngân sách chi hằng năm (70%), cao hơn so với nhiều quốc gia trên thế giới; chỉ còn 30% chi cho đầu tư phát triển, chi cho an sinh xã hội, như vậy đất nước sẽ khó phát triển được. Bài viết của Tổng Bí thư Tô Lâm đã thể hiện quyết tâm qua cụm từ “cách mạng” tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị. Tôi tin rằng, thời gian tới, các cấp, các ngành từ Trung ương đến địa phương sẽ khẩn trương vào cuộc thực hiện cuộc cách mạng này.

Đại biểu Hồ Thị Minh – Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Trị: Trong bài viết “Tinh - Gọn - Mạnh - Hiệu năng - Hiệu lực - Hiệu quả”, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh lại một lần nữa yêu cầu tinh gọn tổ chức bộ máy để thật sự đem lại hiệu lực, hiệu quả trong cải cách bộ máy hành chính hiện nay, đặc biệt là các bộ, ngành, bộ phận tham mưu có chức năng trùng lắp.

Đại biểu Hồ Thị Minh – Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Trị

Đối với việc tinh gọn ở cơ sở, tôi cho rằng cân nhắc tùy vào từng ngành nghề, không chia tỉ lệ tinh giản cào bằng như hiện nay. Ví dụ, trong ngành giáo dục không nên tinh giảm cơ học 10% theo từng năm, mà cần căn cứ vào tỷ lệ học sinh, để thực hiện chủ trương của Đảng là nơi nào có học trò, nơi đó có giáo viên. Vì vậy, trong bài viết của Tổng Bí thư và ý tưởng của đồng chí đã nêu rõ tất cả các bộ, ngành và các khâu trung gian trong công tác tham mưu cần sắp xếp, tinh gọn để bộ máy cấp trên và cơ sở có sự thống nhất trong công tác điều hành. Còn các bộ phận trung gian tham mưu nếu không cần thiết, có thể tinh gọn để thời gian tới, khi xếp ngạch bậc lương theo chính sách tiền lương mới, theo vị trí việc làm sẽ mang lại hiệu quả và đảm bảo đời sống cho cán bộ.

Tôi được biết, có một số bộ ngành khẳng định, nếu tinh giản vài ba chục cán bộ vẫn có thể hoạt động thông suốt, vậy tại sao chúng ta không quyết liệt làm ngay sau khi Tổng Bí thư chỉ đạo. Thời gian qua, có một số nơi đã tinh giản cơ học theo kiểu cán bộ nghỉ hưu và không tuyển dụng mới, vì vậy để thực hiện theo tinh thần chỉ đạo của Tổng Bí thư, cần rà soát và cơ chế phù hợp đối với đối tượng thuộc diện tinh giản; cùng với đó có tiêu chí cụ thể đánh giá cán bộ, làm cơ sở thực hiện tinh giản đúng đối tượng, đảm bảo tinh gọn cả bộ máy và nhân lực.

Đại biểu Leo Thị Lịch – Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Giang: Tôi rất ấn tượng với bài viết của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm với các nội dung quan trọng trong việc đổi mới toàn bộ các nội dung liên quan đến công tác xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền và xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, trong đó có nội dung liên quan đến tinh gọn bộ máy.

Đại biểu Leo Thị Lịch – Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Giang

Thời quan qua, thực hiện Nghị định của Chính phủ tinh giảm 10% biên chế hàng năm đối với các đơn vị sự nghiệp công lập và các đơn vị hành chính. Trong quá trình tổ chức thực hiện, mặc dù đã giảm đúng tỷ lệ 10% như yêu cầu nhưng mới chỉ tập trung vào hai lĩnh vực là ngành giáo dục và ngành y tế. Trong khi đó, theo tỷ lệ dân số của Việt Nam, dân số tăng, ngành giáo dục, ngành y tế cần tăng để đủ số lượng đáp ứng yêu cầu giáo dục và chăm sóc sức khỏe Nhân dân, do đó nếu chỉ tập trung giảm biên chế ở hai lĩnh vực này chưa hợp lý.

Thời gian qua, việc tinh giản chủ yếu tập trung ở cấp xã, cấp huyện, nhưng cấp trung gian cao hơn là cấp bộ, ngành thực hiện vẫn chưa nhiều. Vì vậy, Tổng Bí thư yêu cầu tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả trong thời gian tới, cần tập trung vào các lĩnh vực. Tôi cho rằng, tinh gọn bộ máy tập trung vào cấp trung ương là phù hợp, để đảm bảo hài hòa công việc, đáp ứng nhu cầu đổi mới, nhất là việc xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.

Lan Hương