Khẩu súng trường AR-15 trong vụ ông Trump bị ám sát hụt

Đặc vụ Mỹ tại hiện trường vụ ám sát hụt ông Trump. Ảnh: New York Times.

Trong thông báo đưa ra hôm 14/7, cơ quan thực thi pháp luật Mỹ cho hay đã thu giữ một khẩu súng trường bán tự động dòng AR tại hiện trường. Đây là một trong những loại vũ khí cá nhân thông dụng nhưng cũng tai tiếng nhất ở Mỹ, theo Guardian.

AR-15 là loại súng trường bán tự động có thiết kế gần tương tự súng trường tự động tấn công M-16. Loại súng bán tự động này xuất hiện trong hàng loạt vụ xả súng tại Mỹ những năm gần đây, nghiêm trọng nhất là vụ việc tại Las Vegas tháng 10/2017 khiến 60 người thiệt mạng.

Vũ khí tấn công nguy hiểm

Theo AFP, tên gọi AR của mẫu súng AR-15 là hai chữ cái đầu trong tên gọi của hãng sản xuất - ArmaLite.

AR-15 có cơ chế bán tự động, tức dù không thể nhả đạn liên tục trong một lần bóp cò súng, người sử dụng có thể bắn nhiều viên đạn liên tiếp trong một thời gian ngắn.

Đạn bắn ra từ AR-15 có tốc độ cao gấp 3 lần tốc độ của đạn súng ngắn, đồng thời có thể duy trì sự chính xác cao dù người bắn ở một khoảng cách xa so với mục tiêu. Đạn súng AR-15 có thể gây ra vết thương rất nghiêm trọng cho mô mềm và cơ quan nội tạng.

Súng trường AR-15 được bán công khai tại cửa hàng vũ khí. Ảnh: AP.

Việc mua bán AR-15 được đánh giá là rất đơn giản. Tùy vào từng tiểu bang, khách hàng có thể mua những khẩu AR-15 tại các cửa hàng bán súng nếu như có giấy phép hợp lệ và vượt qua kiểm tra lý lịch.

Trong quá trình xem xét hồ sơ, nhà chức trách sẽ kiểm tra lý lịch tư pháp để xem người mua có từng bị đưa vào trại tâm thần hay không. Tuy nhiên, quy trình kiểm tra có thể không được thực hiện nếu việc mua bán diễn ra giữa các cá nhân.

Hiệp hội Súng trường Quốc gia Mỹ (NRA) ca ngợi các loại súng trường hữu ích trong hoạt động săn bắn giải trí và tự vệ. Tuy nhiên, những người chỉ trích cho rằng khả năng sát thương của AR-15 khiến loại súng này trở nên nguy hiểm nếu thường dân sử dụng rộng rãi.

Một phần nguyên nhân giúp AR-15 trở nên phổ biến tại Mỹ là bởi chúng dễ dàng được cải tiến, chủ sở hữu có thể "độ" thêm ống ngắm, băng đạn lớn và nhiều phụ kiện khác.

Sau vụ cựu Tổng thống Trump bị ám sát hụt trong cuộc vận động tranh cử tại Pennsylvania, chú ý của dư luận một lần nữa hướng về sự phổ biến của súng trường AR-15 trong xã hội Mỹ.

Nhà chức trách cho biết khẩu súng được thu giữ bên cạnh thi thể của nghi phạm. Theo các nguồn tin, khẩu súng được cha của nghi phạm mua bất hợp pháp.

"Đây là loại vũ khí dùng trong chiến tranh và chỉ phù hợp sử dụng bởi quân đội tại vùng chiến sự. Khả năng giết nhiều người trong thời gian ngắn của loại súng này là lý do chúng tôi muốn súng phải bị cấm", Lindsay Nichols, đại diện tổ chức vận động kiểm soát súng đạn Giffords Law Center, phát biểu hồi năm 2023.

Tranh cãi về khẩu súng biểu tượng

Nhiều người coi AR-15 là một biểu tượng của quyền sở hữu súng, một quyền hiến định của người dân Mỹ.

Theo Guardian, tháng 2/2023, nghị sĩ Cộng hòa Andrew Clyde phân phát cho đồng nghiệp tại Hạ viện liên bang những chiếc ghim cài áo in hình súng AR-15.

"Tôi nghe nói những chiếc ghim áo nhỏ này chọc giận các đồng nghiệp đảng Dân chủ. Tôi chỉ muốn nhắc nhở mọi người về tu chính án thứ 2 của hiến pháp cũng như tầm quan trọng của súng đạn trong bảo vệ quyền tự do của chúng ta", ông Clyde cho hay.

Nhà báo Cameron McWhirter, đồng tác giả cuốn sách có tựa đề "Súng đạn Mỹ: Câu chuyện chân thực về AR-15", cho biết súng trường đã chiếm một vị trí rất quan trọng trong nhận thức của đông đảo người dân Mỹ.

Ông Trump được các vệ sĩ vây quanh sau khi bị bắn. Ảnh: CNN.

"Tất cả đều biết ý nghĩa của hình ảnh khẩu súng AR-15, chúng ta nhìn thấy nó hàng triệu lần ở khắp mọi nơi. Nếu ủng hộ, người ta dán sticker khẩu súng lên xe của họ. Nếu họ dán biểu tượng khẩu súng cùng một gạch ngang màu đỏ, chúng ta đều hiểu họ muốn gì mà chẳng cần sử dụng chữ viết", ông McWhirter trả lời Guardian.

Súng trường AR-15, cùng các loại vũ khí tấn công khác, bị cấm từ năm 1994 dưới thời Tổng thống Bill Clinton. Tuy nhiên tới 2004, lệnh cấm bị hủy bỏ dưới tác động từ chiến dịch vận động hành lang của NRA.

Các nỗ lực ở cấp liên bang nhằm cải cách luật quản lý súng đạn kể từ đó thường xuyên bị cản trở, những người chỉ trích nỗ lực cải cách luật cho rằng mọi hạn chế sẽ xâm phạm quyền sở hữu súng theo hiến pháp.

Dù vậy, nhiều tiểu bang như California, Illinois, Maryland, New Jersey hay thủ đô Washington D.C đã ra lệnh cấm sở hữu vũ khí tấn công.

Hồi tháng 5, chính quyền Tổng thống Joe Biden đã thông qua chính sách cấm việc mua bán súng đạn tại các buổi triển lãm hoặc mua hàng trực tuyến vốn có thể lách quy định về kiểm tra lý lịch cá nhân.

Tuy nhiên, nhiều tiểu bang do phe Cộng hòa kiểm soát đã khởi kiện nhằm cản trở chính sách nói trên của Nhà Trắng.

Tại Pennsylvania, hơn 2.500 nhà kinh doanh súng được cấp phép hoạt động. Kiểm tra lý lịch là điều kiện bắt buộc tại mỗi cửa hàng bán súng tại tiểu bang này.

Bang Pennsylvania cho phép người dân công khai mang súng mà không cần giấy phép. Tuy nhiên, cần có giấy phép để được mang súng trên xe hay giấu súng trong người.

Khoảnh khắc tay súng bắn ông Trump từ mái nhà Đoạn video cho thấy nhiều người có mặt đang hoảng loạn hét lên về việc "người đàn ông có súng đang nằm trên mái nhà" trước khi những tiếng súng vang lên.

Duy Anh