Khi các đô thị loay hoay với bài toán bãi đậu xe

Chỉ riêng tại TPHCM, số liệu năm 2022 cho thấy hệ thống bến bãi nội thành mới đạt khoảng 20% quy hoạch, thiếu hơn 900 héc ta so với chỉ tiêu gần 1.200 héc ta. TPHCM cũng như các đô thị lớn khác đã đặt ra vấn đề bãi đậu xe từ hàng chục năm trước. Từ năm 2008, chính quyền TPHCM đã khởi động bốn dự án bãi đậu xe ngầm tại sân khấu Trống Đồng, công viên Lê Văn Tám, công viên Tao Đàn, sân vận động Hoa Lư nhưng đến nay tất cả đều chưa được triển khai.

Các dự án nói trên đều nằm ở quận 1, được quy hoạch làm bãi đậu xe ngầm kết hợp dịch vụ thương mại và công cộng, kỳ vọng giải quyết nhu cầu đậu xe tại khu vực trung tâm TPHCM. Trong số các dự án này, chỉ có bãi đậu xe công viên Lê Văn Tám được động thổ năm 2010 rồi ngưng vì gặp nhiều vướng mắc và đến năm 2019 thì bị thu hồi.

Cả bốn dự án bị chậm do khi thực hiện gặp khó liên quan chi phí đầu tư công trình ngầm, đơn giá thuê đất ngầm, phòng cháy chữa cháy… Những vướng mắc này chưa có quy định cụ thể nên dự án phải liên tục cập nhật, giải quyết. Nhà đầu tư cho rằng xây bãi đậu xe ngầm vốn đầu tư lớn nhưng mức phí giữ xe thành phố đưa ra thấp hơn nhiều so với thị trường, dẫn đến khó thu hồi vốn.

Trong tuần qua, UBND TPHCM đã có văn bản gửi Bộ Xây dựng về hướng dẫn thực hiện thí điểm xây dựng nhà đậu xe cao tầng lắp ghép sử dụng công nghệ xếp xe bán tự động.

Do việc xây dựng công trình này chưa có tiền lệ và cần xem xét đảm bảo phù hợp quy định, UBND TPHCM đề nghị Bộ Xây dựng có hướng dẫn cụ thể về công tác xây dựng công trình tạm là nhà đỗ xe cao tầng lắp ghép như trình tự, thủ tục lập, phê duyệt chủ trương đầu tư, dự án đầu tư; về cơ sở thẩm định phê duyệt dự án, thiết kế; trình tự, thủ tục thực hiện cấp giấy phép xây dựng.

Trong khi đó tại Cần Thơ, thủ phủ vùng đồng bằng sông Cửu Long, từ năm 2017, UBND thành phố Cần Thơ phê duyệt quy hoạch chi tiết mạng lưới 168 bãi đỗ xe công cộng với tổng diện tích gần 29 héc ta. Tuy nhiên sau năm năm kêu gọi, đến nay chỉ có một dự án với sức chứa 1.000 ô tô do Quỹ Đầu tư phát triển thành phố Cần Thơ làm chủ đầu tư được xây dựng, các dự án còn lại đều không có nhà đầu tư quan tâm, lý do chính là nguồn thu không đủ hấp dẫn.

Còn tại thành phố du lịch Đà Lạt, cuối tuần qua, người trúng thầu bãi giữ xe rộng 309 mét vuông trước khu vực triển lãm (khu Hòa Bình, trung tâm Đà Lạt) với giá 6,85 tỉ đồng, gấp 11 lần giá khởi điểm (594 triệu đồng) đã xin hủy kết quả đấu giá vì sau khi tính toán lại thì tổng doanh thu không đủ trả tiền thuê mặt bằng (đã đấu giá) và các chi phí khác.

Trước đó, chính quyền thành phố này đã tổ chức đấu giá thành công 11 bãi giữ xe với mức cao gấp 7 lần giá khởi điểm. Sau khi trúng thầu, một số chủ bãi xe đã công bố mức giá giữ xe cao ngất ngưởng khiến dư luận phản ứng và cơ quan chức năng cũng “thổi còi” vì mức giá sai với quy định hiện hành. Có lẽ sau khi tính toán lại thấy nếu thu đúng mức quy định của chính quyền thì không có lời nên người trúng thầu phải “bỏ của chạy lấy người”.

Năm 2022, số lượng ô tô bán ra tại Việt Nam đạt kỷ lục mới khi vượt mức hơn 500.000 xe. Trước đó, năm 2021 dù nền kinh tế vừa trải qua trận đại dịch Covid-19, số xe bán ra đạt hơn 400.000 xe, vẫn tăng nhẹ so với năm trước đó.

Những con số này cũng cho thấy nhu cầu sử dụng ô tô đang tăng nhanh vì xe có nhiều công nghệ hỗ trợ nên dễ lái hơn, việc học lái xe có thể chọn chỉ lấy bằng xe số tự động đơn giản. Việc mua xe cũng dễ dàng nhờ sự đa dạng về mức giá, bên cạnh những xe tiền tỉ thì vẫn có thể mua những dòng xe mới giá rẻ chỉ khoảng 350-400 triệu đồng, phù hợp khả năng tài chính của nhiều người.

Với xu hướng không thể đảo ngược này, khả năng đáp ứng của hạ tầng giao thông, bao gồm cả bãi đậu xe tại các đô thị, sẽ ngày càng hụt hơi, khoảng cách giữa số xe lưu hành và bãi đậu ngày càng lớn hơn. Nếu không thay đổi cách giải quyết vấn đề triệt để thì các thủ tục, quy trình đã có từ hàng chục năm qua sẽ tiếp tục trì kéo việc triển khai các dự án bãi đậu xe tại các đô thị trên cả nước.

Mục Nhĩ