Khi cơ thể cắt bỏ tinh bột: Những thay đổi bất ngờ và nguy cơ tiềm ẩn
Việc cắt bỏ tinh bột hoàn toàn có thể dẫn đến những thay đổi lớn, gây hại nhiều hơn lợi cho sức khỏe.
Tinh bột (carbohydrate) là nguồn năng lượng chính và là một trong ba chất dinh dưỡng đa lượng thiết yếu của cơ thể. Khi cắt bỏ tinh bột, cơ thể sẽ trải qua hai thay đổi chính. Đầu tiên là quá trình tân tạo glucose, tức là tạo ra glucose từ các nguồn thay thế như axit amin (từ cơ bắp) và glycerol (từ chất béo).
Việc cắt bỏ tinh bột hoàn toàn có thể dẫn đến những thay đổi lớn, gây hại nhiều hơn lợi cho sức khỏe. Ảnh: PHƯƠNG LÊ.
Cơ chế hoạt động: Cơ thể chuyển sang trạng thái Ketosis
"Mặc dù hữu ích cho sự sống còn trong ngắn hạn, cơ thể không nên duy trì trạng thái này quá lâu. Nó có thể dẫn đến mất cân bằng hormone, tăng đường huyết, và các vấn đề về gan, tuyến giáp"- bà Samantha Coogan, Giám đốc Chương trình Dinh dưỡng và Chế độ ăn kiêng tại Đại học Nevada (Las Vegas), chia sẻ.
Trong vòng 24 đến 48 giờ sau khi cắt bỏ tinh bột, nguồn năng lượng dự trữ glycogen sẽ cạn kiệt. Để duy trì hoạt động của não và cơ bắp, cơ thể buộc phải chuyển sang đốt cháy chất béo để lấy năng lượng, một quá trình gọi là ketosis.
Cảnh báo từ chuyên gia: Tác dụng phụ của Ketosis
Theo các chuyên gia, cơ thể con người cần ít nhất 130g tinh bột mỗi ngày để duy trì các chức năng cơ bản. Nếu thiếu sẽ xảy ra một số tác dụng phụ ngắn hạn phổ biến của ketosis bao gồm: Dễ cáu kỉnh, táo bón, mệt mỏi, hội chứng “Cúm Keto” (đau đầu, buồn nôn, đau cơ...)
Tình trạng ketosis kéo dài cũng có thể dẫn đến mất nước, mất cân bằng điện giải và đặc biệt nguy hiểm là nhiễm toan ceton ở người bệnh tiểu đường – một tình trạng có thể gây tử vong khi xeton tích tụ trong máu.
Giảm cân với chế độ ăn ít tinh bột: Hiệu quả ngắn hạn
Chế độ ăn ít tinh bột (low-carb) là một chiến lược giảm cân phổ biến. Hầu hết các nghiên cứu coi lượng tinh bột nạp vào dưới 26% tổng lượng calo hàng ngày là ít tinh bột.
Một số nghiên cứu lâm sàng cho thấy người mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 có thể giảm cân và kiểm soát đường huyết tốt hơn trong thời gian ngắn. Tuy nhiên, những lợi ích này thường không còn hiệu quả sau một năm.
Bà Julie Stefanski, phát ngôn viên của Viện Dinh dưỡng và Chế độ ăn kiêng, nhận định rằng chế độ ăn ít tinh bột rất khó duy trì. Về lâu dài, kết quả giảm cân của chế độ này cũng tương tự như các chế độ ăn kiêng khác.
Rủi ro sức khỏe khi cắt bỏ tinh bột
Chế độ ăn kiêng Keto nổi tiếng là một dạng low-carb cực đoan, chỉ cho phép nạp tối đa 50g tinh bột mỗi ngày. Mặc dù có thể hữu ích cho bệnh nhân tiểu đường hoặc động kinh trong ngắn hạn, sự an toàn và hiệu quả lâu dài của Keto vẫn chưa rõ ràng.
“Mối nguy hiểm thực sự không đến từ việc duy trì trạng thái ketosis trong thời gian ngắn, mà từ việc tránh những thực phẩm bổ dưỡng chứa tinh bột"- bà Stefanski cảnh báo.
Khi cắt bỏ tinh bột, cơ thể có thể mất đi những dưỡng chất quan trọng như vitamin C, axit folic, vitamin nhóm B và chất xơ.
Các chuyên gia dinh dưỡng khẳng định tinh bột rất cần thiết cho quá trình hoạt động của cơ thể, đặc biệt là quá trình sản sinh năng lượng và phục hồi. Việc cắt bỏ tinh bột tự nhiên có thể làm tăng nguy cơ mắc cholesterol, sỏi thận, loãng xương, các vấn đề về đường ruột và thậm chí là ung thư.
