Khi văn hóa – lịch sử 'kết duyên' cùng hội họa

Họa sĩ, tác giả Clément Baloup (phải) và nhà nghiên cứu văn học Lê Nguyên Long (trái) cùng nhau trò chuyện về tác phẩm mới.

Họa sĩ Clément Baloud sinh năm 1978, có mẹ là người Pháp va bố là người Việt Nam. Anh sinh ra ở Pháp, lớn lên ở châu Âu, Polynesia và Nam Mĩ. Sau khi học thiết kế tại Marseille (Pháp), anh theo học mĩ thuật tại trường Mĩ thuật Angouleme (Pháp) và Đại học Mĩ thuật Hà Nội (Việt Nam). Sự trải nghiệm nhiều nền văn hóa khác nhau đã tạo cho anh những cảm hứng và phong cách sáng tác độc đáo.

Hai cuốn sách trên được họa sĩ Clénment Baloup chắp bút mang đến câu chuyện sinh động về cuộc đời của những người Việt Nam sống xa quê trong các giai đoạn lịch sử đầy biến động. Dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào, họ cũng gìn giữ và phát huy những phẩm chất vốn có của con người Việt Nam: cần cù, chịu khó, lạc quan, không chịu khuất phục và luôn hướng về đất Mẹ.

Thông qua những nghiên cứu, tư liệu lịch sử, phỏng vấn và ghi chép của những nhân chứng lịch sử, tác giả đã tái hiện một thực tại đan xen giữa quá khứ và hiện tại. Clément Baloud chia sẻ: “Kí ức sẽ dần phai nhạt trong tâm trí mỗi người, Bởi vậy, tôi uốn dùng truyện tranh để gắn kết những mảnh kí ức mong manh ấy với các mốc thời gian, để kể về những lẽ tất yếu của số phận con người.”

Những bản phác thảo trong quá trình sáng tác của tác giả

“Kí ức kiều bào: Lính thợ - Lao động Việt Nam đến Pháp giữa Thế chiến II” là câu chuyện về những lao động người Việt Nam bị trưng tập buộc phải sang Pháp làm việc trong Chiến tranh thế giới thứ 2 (1939 – 1945). Bấy giờ, có khoảng 20.000 lính thợ người Việt được đưa sang Pháp để lao động tại các công xưởng, nhà máy, đồng ruộng,… Sau đó, một số người tự nguyện ở lại, một số người không thể hồi hương, còn những người trở về Việt Nam cũng gặp nhiều thăng trầm do từng là “lính thợ”. Câu chuyện về những người này cũng gần như bị vùi lấp bởi thời gian, ít được biết đến với cả người Pháp và người Việt Nam ngày nay.

Với cuốn “Kí ức kiều bào: Chân đăng – Phu mỏ người Việt ở Tân Thế Giới” đưa người đọc trở về gần 100 năm trước, khi những chuyến tàu thủy từ Hải Phòng vượt biển chở theo hàng nghìn nông dân Việt Nam tới các quần đảo ở châu Đại Dương xa xôi. Họ (các chân đăng) đi theo diện xuất khẩu lao động tự nguyện, làm việc với hợp đồng 5 năm thông qua các công ty tuyển dụng của thực dân Pháp. Cuốn sách khắc họa cuộc sống của những chân đăng làm phu mỏ ở New Caledonia (Tân Thế Giới) xưa. Mang theo những mưu cầu đơn giản, họ không thể ngờ rằng sẽ phải làm việc trong những điều kiện tồi tệ và đương đầu với nhiều biến cố.

Hai cuốn sách về “kí ức kiều bào” được tác giả Clément Baloud tái hiện như những mảnh ghép phức tạp của một cộng đồng người Việt Nam dường như bị lãng quên trong lịch sử. Ngoài ra, với một người mang 2 dòng máu Pháp – Việt cùng mối quan tâm đặc biệt dành cho lịch sử và văn hóa Việt Nam, tác giả đã khai thác những câu chuyện dưới nhiều góc nhìn trái ngược nhau: quan điểm của nhân chứng và thế giới bên ngoài, nỗi băn khoăn của những người con tha hương trước ngã rẽ của số phận, mối quan hệ giữa các thế hệ của những người đã trực tiếp sống và cảm nhận xã hội lúc bấy giờ.

Hai cuốn sách “Kí ức kiều bào” được tác giả Clément Baloud tái hiện một cộng đồng người Việt Nam dường như bị lãng quên trong lịch sử.

Mạnh Dũng