Khoa học công nghệ thổi 'làn gió mới' vào vườn cây ăn trái tiền tỷ ở Vĩnh Long

Đáng chú ý, nhiều HTX, tổ hợp tác trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long đã và đang tiên phong khẳng định vai trò “bà đỡ” trong việc tạo việc làm, thu hút lao động địa phương, nhất là trong bối cảnh biến đổi khí hậu và yêu cầu ngày càng khắt khe từ thị trường.

"Căn cước số" của cây ăn trái

Là một trong những tỉnh trọng điểm về cây ăn trái ở Đồng bằng sông Cửu Long, Vĩnh Long có hơn 60.000 ha diện tích trồng cây lâu năm, trong đó chủ lực là chôm chôm, cam, quýt, nhãn, bưởi Năm Roi…

Tuy nhiên, trong nhiều năm, do quy mô sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, thiếu liên kết và ứng dụng khoa học công nghệ khiến giá trị trái cây trên địa bàn tỉnh chưa tương xứng với tiềm năng.

Những năm gần đây, nhờ đẩy mạnh chuyển giao khoa học kỹ thuật, truy xuất nguồn gốc, cấp mã số vùng trồng, đăng ký sở hữu trí tuệ và xây dựng thương hiệu sản phẩm, trái cây Vĩnh Long đã có “tấm hộ chiếu” để đi xa hơn, chinh phục nhiều thị trường khó tính. Từ vườn ra chợ, từ HTX ra siêu thị, thậm chí sang châu Âu, Hàn Quốc, Trung Quốc, Nhật Bản, Mỹ…

Nông dân, HTX ở Vĩnh Long đang đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất.

Đi đầu trong xu hướng này là các HTX nông nghiệp kiểu mới, có năng lực tiếp cận công nghệ và tổ chức sản xuất chuyên nghiệp.

Tại xã Thanh Bình, huyện Vũng Liêm, HTX nhãn Long Hưng do ông Nguyễn Văn Hùng làm Giám đốc đang trở thành điển hình trong việc ứng dụng công nghệ và sở hữu trí tuệ để nâng tầm trái nhãn.

Ông Hùng chia sẻ: “Trước đây bà con trồng nhãn theo kiểu mạnh ai nấy làm, thu hoạch dồn dập, giá cả bấp bênh. Từ khi HTX tổ chức lại sản xuất, đầu tư hệ thống tưới nhỏ giọt, cảm biến theo dõi độ ẩm, phân tích đất và áp dụng quy trình VietGAP, năng suất ổn định, chất lượng đồng đều”.

Quan trọng hơn, HTX đã chủ động phối hợp với cơ quan chức năng để xây dựng mã số vùng trồng, đăng ký nhãn hiệu tập thể “Nhãn Thanh Bình – Vũng Liêm”, triển khai tem truy xuất nguồn gốc QR Code cho từng lô sản phẩm. Nhờ vậy, khách hàng có thể dễ dàng kiểm tra ngày thu hoạch, cơ sở đóng gói, quy trình chăm sóc… từ đó nâng cao niềm tin vào sản phẩm.

Nâng tầm nhờ sở hữu trí tuệ

“Chúng tôi không chỉ bán trái nhãn, mà bán cả niềm tin và câu chuyện phía sau sản phẩm. Điều này khiến các đối tác ở TP.HCM, Hà Nội, thậm chí thị trường xuất khẩu rất quan tâm”, ông Hùng chia sẻ.

Hiện HTX nhãn Long Hưng có 60 thành viên chính thức, liên kết hơn 200 hộ trồng nhãn với diện tích 150 ha. Trung bình mỗi tháng, HTX tạo việc làm cho hơn 50 lao động thời vụ và 10 lao động thường xuyên với thu nhập ổn định từ 5 – 7 triệu đồng/tháng.

Không chỉ nổi danh ở trong nước, bưởi da xanh Mỹ Hòa, thị xã Bình Minh còn là niềm tự hào của Vĩnh Long trên bản đồ nông sản xuất khẩu. Đằng sau thành công ấy là nỗ lực bền bỉ của HTX Bưởi da xanh Mỹ Hòa – một trong những đơn vị tiên phong trong việc ứng dụng khoa học kỹ thuật, công nghệ số và sở hữu trí tuệ vào sản xuất.

Thời gian qua, HTX triển khai quy trình trồng theo hướng hữu cơ, sử dụng chế phẩm sinh học thay cho thuốc hóa học, lắp đặt hệ thống cảm biến theo dõi dinh dưỡng và độ pH trong đất. HTX còn hợp tác với các viện nghiên cứu để cải tiến giống, tăng khả năng chống chịu mặn – điều rất quan trọng trong bối cảnh xâm nhập mặn diễn biến phức tạp.

Điểm sáng của HTX là đã xây dựng được thương hiệu “Bưởi da xanh Mỹ Hòa” và được cơ quan chức năng cấp Giấy chứng nhận nhãn hiệu tập thể từ năm 2021. HTX cũng đã có mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói đạt chuẩn xuất khẩu sang Mỹ, Canada và EU.

Ngoài hơn 40 thành viên chính thức, HTX Mỹ Hòa đang liên kết tiêu thụ với hơn 300 hộ dân. Mỗi năm HTX cung ứng trên 1.000 tấn bưởi, tạo việc làm thường xuyên cho hơn 70 lao động địa phương.

Ứng dụng khoa học công nghệ giúp HTX, nông dân Vĩnh Long nâng cao năng suất, chất lượng nông sản.

Tương tự, tại huyện Mang Thít, HTX Hòa Phát đang nổi lên như một mô hình nông nghiệp trẻ, năng động, ứng dụng chuyển đổi số bài bản trong trồng và tiêu thụ chôm chôm.

Để nâng cao hiệu quả, HTX Hòa Phát xây dựng website giới thiệu sản phẩm, kết nối tiêu thụ trên các sàn thương mại điện tử như Postmart, Voso, Lazada, Tiki… Từ mô hình “online – offline”, HTX đã giúp nhiều nông dân trẻ không chỉ bán được trái cây với giá cao mà còn làm chủ công nghệ, từng bước khởi nghiệp tại quê nhà.

“Trước đây tôi từng lên TP.HCM làm công nhân, giờ về quê vừa làm nông vừa học hỏi công nghệ, thu nhập cao hơn lại gần gũi gia đình. Nhờ HTX, cuộc sống thay đổi hẳn”, anh Nguyễn Quốc Cường, 27 tuổi, một thành viên HTX chia sẻ.

HTX Hòa Phát hiện có gần 30 thành viên, chủ yếu là thanh niên và lao động hồi hương sau dịch COVID-19. Trung bình mỗi tháng, HTX tiêu thụ khoảng 15 – 20 tấn chôm chôm, tạo việc làm cho 30 – 40 lao động tại địa phương.

Hướng tới nền nông nghiệp thông minh và bền vững

Thời gian qua, tỉnh đã phối hợp với các ngành liên quan hỗ trợ hàng chục HTX, tổ hợp tác và doanh nghiệp nông nghiệp xây dựng nhãn hiệu, đăng ký sở hữu trí tuệ, truy xuất nguồn gốc, mã số vùng trồng, áp dụng ISO, VietGAP, GlobalGAP…, qua đó gia tăng giá trị và khả năng cạnh tranh cho nông sản.

Bên cạnh những chính sách hỗ trợ của ban ngành tỉnh, Liên minh HTX Việt Nam cùng Liên minh HTX tỉnh Vĩnh Long đã tổ chức nhiều lớp tập huấn, đào tạo cho cán bộ quản lý và thành viên HTX tại Vĩnh Long, tập trung vào các lĩnh vực như quản trị HTX, kế toán, marketing và ứng dụng công nghệ thông tin.

Ngoài ra, các HTX cũng được hỗ trợ trong việc xây dựng và phát triển thương hiệu, đăng ký nhãn hiệu hàng hóa, góp phần nâng cao giá trị sản phẩm và khả năng cạnh tranh trên thị trường.

Thông qua việc hỗ trợ phát triển HTX, Liên minh HTX Việt Nam đã góp phần tạo việc làm cho người lao động tại địa phương, đặc biệt là phụ nữ và người dân tộc thiểu số. Nhiều HTX thủ công mỹ nghệ tại Vĩnh Long được thành lập với lực lượng lao động chính là phụ nữ, giúp họ có thu nhập ổn định và cải thiện đời sống .

Thời gian tới, Liên minh HTX Việt Nam, Liên minh HTX tỉnh Vĩnh Long tiếp tục đồng hành cùng tỉnh Vĩnh Long trong việc định hướng phát triển kinh tế hợp tác, HTX theo hướng bền vững, gắn với chuỗi giá trị và ứng dụng công nghệ cao. Các chương trình hỗ trợ sẽ tập trung vào việc nâng cao năng lực quản lý, đổi mới công nghệ, mở rộng thị trường tiêu thụ và tăng cường liên kết giữa các HTX với doanh nghiệp và tổ chức tín dụng.

Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng và yêu cầu ngày càng cao về chất lượng, an toàn thực phẩm, việc ứng dụng khoa học công nghệ và sở hữu trí tuệ đang mở ra con đường phát triển bền vững cho trái cây Vĩnh Long. Không còn là những vườn cây đơn lẻ, mà là những vùng nguyên liệu tập trung, được tổ chức sản xuất hiện đại, có thương hiệu, có bản quyền – sẵn sàng vươn ra thế giới.

An Chi