Không để tiêu chí công trình xanh chỉ dừng ở cơ chế khuyến khích

Phát triển công trình xanh và giao thông xanh là hai cấu phần quan trọng của phát triển kinh tế xanh. Song làm thế nào để công trình xanh và giao thông xanh vừa giảm phát thải và tiết kiệm tài nguyên, vừa thúc đẩy đổi mới công nghệ, nâng cao năng suất, chất lượng sống, góp phần làm tăng sức cạnh tranh của nền kinh tế là nội dung được bàn thảo tại Tọa đàm “Giải pháp thúc đẩy công trình xanh, giao thông xanh hướng tới mục tiêu phát triển bền vững” do Bộ Xây dựng tổ chức chiều 16/10.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh phát biểu. Ảnh: Diệp Anh/Bnews/Vnanet.vn

Theo Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh, việc thúc đẩy công trình xanh, giao thông xanh hướng tới mục tiêu phát triển bền vững là vấn đề luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm chỉ đạo. Về phía Bộ Xây dựng khẳng định quyết tâm chuyển đổi sang mô hình tăng trưởng xanh dựa trên khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo theo tinh thần Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị.

Kết quả cho thấy số lượng công trình xanh và phương tiện giao thông xanh liên tục phát triển trong năm 2024 và năm 2025. Đến hết quý III/2025, số lượng công trình xanh trên cả nước đã đạt được khoảng trên 600 công trình với tổng diện tích sàn xây dựng khoảng gần 17 triệu m2; cả nước đã có 183.240 ô tô con điện và 974 xe buýt điện đang lưu hành.

Tuy vậy, Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ, môi trường và Vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng) Lê Trung Thành đánh giá, để phát triển công trình xanh, giao thông xanh còn nhiều khó khăn, vướng mắc. Đối với các công trình xanh, khả năng tiếp cận tín dụng để chuyển đổi xanh còn hạn chế; thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao, vẫn dùng nhiều tư vấn nước ngoài trong quá trình chuyển đổi này. Về vật liệu xanh hiện cũng chưa đa dạng chủng loại. Vật liệu tiết kiệm năng lượng sử dụng trong công trình xanh đã có, song sẽ phải tính tới việc dán nhãn vật liệu năng lượng mới có thể đưa vào công trình xanh phù hợp.

Hay liên quan giao thông xanh, hạ tầng trạm sạc chưa đồng bộ, chi phí phương tiện xanh còn cao, cơ chế ưu đãi tài chính chưa đủ mạnh để khuyến khích chuyển đổi quy mô lớn…

“Việc phát triển công trình xanh, giao thông xanh là tất yếu. Để công trình xanh, giao thông xanh góp phần tăng sức cạnh tranh của nền kinh tế cần xây dựng hệ thống pháp luật thống nhất, đồng bộ, khả thi minh bạch, đây là vấn đề quan trọng nhất. Bên cạnh đó, cần đánh giá thực tiễn, hiệu quả áp dụng các công trình xanh, giao thông xanh để áp dụng phù hợp với thực tiễn. Nguồn nhân lực để hấp thụ công trình xanh, giao thông xanh từ tư vấn, nhà thầu, nhà đầu tư, người sử dụng cũng phải có nhận diện đầy đủ”, ông Thành đề xuất.

Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ, môi trường và Vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng) Lê Trung Thành đặt vấn đề trao đổi tại tọa đàm. Ảnh: Diệp Anh/Bnews/Vnanet.vn

Ông Luyện Văn Phương, Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội cho rằng, các chính sách về công trình xanh hiện mới ở mức ban đầu, chỉ dừng lại ở cơ chế khuyến khích và không có cơ chế bắt buộc nên không khả thi và khó đi vào thực tiễn. Để phát triển công trình xanh thực sự mang lại hiệu quả cần tiêu chuẩn, lộ trình áp dụng, thậm chí cơ chế bắt buộc với các mức độ khác nhau, giai đoạn ban đầu như thế nào, tiếp tới ra sao.

“Chúng ta có thể áp dụng các tiêu chuẩn, chỉ tiêu đối với công trình xanh trước hết vào các công trình đầu tư công như trường học, bệnh viện…, bao nhiêu % diện tích sàn là công trình xanh. Đối với dự án đầu tư tư nhân cần khuyến khích thuế, ưu đãi, cộng điểm khi lựa chọn nhà thầu dự án”, lãnh đạo Sở Xây dựng Hà Nội gợi mở.

Ở khía cạnh khác, Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam Nguyễn Quốc Hiệp cho rằng, nhà thầu hiện muốn làm công trình xanh nhưng còn bỡ ngỡ về việc lựa chọn vật liệu và cân nhắc khi làm công trình xanh khá cao.

“Chúng tôi đang làm một khu đô thị ở Lạng Sơn và thuê tư vấn làm chứng chỉ xanh, song không rõ khu đô thị xanh, công trình xanh có được ưu đãi về thuế, đất đai, tín dụng không? Bộ Xây dựng nên kiến nghị Quốc hội, Chính phủ để có cơ chế cho vấn đề này”, Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam đề xuất.

Đại biểu trao đổi và thảo luận về cơ chế, chính sách, đề ra những giải pháp, hoàn thiện cơ chế, chính sách thúc đẩy phát triển công trình xanh và giao thông xanh. Ảnh: Diệp Anh/Bnews/Vnanet.vn

Tại tọa đàm, các đại biểu cũng trao đổi và thảo luận về cơ chế, chính sách, đề ra những giải pháp, hoàn thiện cơ chế, chính sách để tiếp tục thúc đẩy phát triển công trình xanh và giao thông xanh. Tọa đàm là hoạt động khởi đầu cho chuỗi Tuần lễ công trình xanh năm 2025. Đây là sự kiện thường niên do Bộ Xây dựng tổ chức trong 4 năm trở lại đây, nhằm lan tỏa mô hình công trình xanh thông qua thiết kế thông minh, sử dụng vật liệu tiết kiệm năng lượng, áp dụng công nghệ hiện đại.

Trước đó, để thúc đẩy phát triển công trình xanh và giao thông xanh hướng tới mục tiêu phát triển bền vững, Bộ Xây dựng đã xây dựng và trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 876/QĐ-TTg ngày 22/7/2022 phê duyệt “Chương trình hành động về chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải khí carbon và khí metan của ngành giao thông vận tải” với các giải pháp cụ thể cho 5 chuyên ngành giao thông vận tải và giao thông đô thị, bao gồm phát triển hệ thống đường sắt đô thị, hệ thống đường sắt tốc độ cao, đường sắt quốc gia điện khí hóa, phát triển cảng xanh và lộ trình chuyển đổi phương tiện sang sử dụng điện và năng lượng xanh.

Bộ Xây dựng cũng đã xây dựng và ban hành Quyết định số 385/QĐ-BXD ngày 12/5/2022 về Kế hoạch hành động của ngành xây dựng ứng phó với biến đổi khí hậu giai đoạn 2022 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 thực hiện cam kết của Việt Nam tại COP26; Quy chuẩn QCVN 09 về “Các công trình xây dựng sử dụng năng lượng hiệu quả”…

Diệp Anh/Bnews/vnanet.vn