Khu vực kinh tế tư nhân: Khơi thông dòng vốn để bứt phá

Nhận định nói trên được đưa ra tại tọa đàm trực tuyến với chủ đề “Khơi thông nguồn vốn nhằm thúc đẩy kinh tế tư nhân” diễn ra mới đây.

Cần gỡ rào cản để các doanh nghiệp có thể tiếp cận vốn vay, phục hồi sản xuất kinh doanh. Ảnh: Quang Vinh.

Doanh nghiệp tư nhân gặp nhiều trở ngại trong tiếp cận vốn vay

Tại buổi tọa đàm, đại diện nhiều DN cho rằng, khoảng trống tài chính của DN tư nhân, nhất là DN quy mô vừa và nhỏ còn khá lớn, chủ yếu do tài sản thế chấp hạn hẹp, chi phí tuân thủ cao, hồ sơ vay mất khá nhiều thời gian. Chính bởi vậy, một trong những nhiệm vụ, giải pháp của Nghị quyết số 68-NQ/TW là đẩy mạnh và đa dạng hóa nguồn vốn cho kinh tế tư nhân.

Nhìn vào hoạt động của DN mình thời gian qua, ông Nguyễn Hoàng Long - Chủ tịch HĐQT DN Startup về công nghệ xanh cho biết, các DN khởi nghiệp chủ yếu trông cậy vào vốn của các Quỹ, với độ mở của nguồn vốn này cao hơn rất nhiều so với ngân hàng. Trong khi với các DN quy mô vừa và nhỏ, doanh thu 300 tỷ đồng/năm trở xuống, nguồn tín dụng ngân hàng rất có ý nghĩa bổ sung vào vốn lưu động. Tuy nhiên, do hạn chế về tài sản thế chấp nên việc tiếp cận vốn gặp nhiều khó khăn.

Nêu lên vấn đề này, ông Long bày tỏ mong muốn thị trường tín dụng sẽ có những đổi mới theo hướng mở, tạo ra cơ hội vay tín chấp cho DN vừa và nhỏ như với cá nhân. Ngoài ra, các ngân hàng sẽ tư vấn, giúp DN xây dựng kế hoạch kinh doanh bài bản, có tính khả thi cao, qua đó đánh giá điểm tín dụng làm căn cứ cho vay, hơn là DN phải mang tài sản cá nhân ra thế chấp.

Cũng nói về những rào cản trong quá trình tiếp cận nguồn vốn của DN tư nhân, ông Đinh Duy Hưng - Chủ tịch HĐTV Công ty TNHH Duy Hưng nêu thực tế, việc tiếp cận vốn vay của DN hiện gặp khá nhiều vấn đề. Nhất là sau khi giải ngân cho DN, nhân viên ngân hàng thường bỏ bẵng, không chăm sóc, hỗ trợ hay tìm hướng để DN phát triển. Chưa hết, quá trình DN vay vốn ngân hàng còn chịu sự ràng buộc của việc bắt buộc phải mua bảo hiểm. “Đây là vấn đề nhức nhối trong tiếp xúc nguồn vốn của DN. Số tiền dùng để mua bảo hiểm là không nhỏ, trong khi nếu được sử dụng để bổ sung vốn cho DN sẽ mang lại hiệu quả thiết thực hơn nhiều” - ông Hưng chia sẻ.

Khẳng định thực trạng tiếp cận vốn của DN nhỏ và vừa đang là một trong những điểm nghẽn lớn nhất, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng tồn tại và phát triển của khu vực kinh tế tư nhân tại Việt Nam, ông Mạc Quốc Anh - Ủy viên UBTƯ MTTQ Việt Nam, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội DN nhỏ và vừa TP Hà Nội (HanoiSME) cho biết, riêng trong năm 2024, có đến 67% DN hội viên Hiệp hội phản ánh gặp rất nhiều trở ngại khi tiếp cận vốn vay. Ông Mạc Quốc Anh chỉ rõ, nguyên nhân chủ yếu do DN thiếu tài sản đảm bảo, báo cáo tài chính, sổ sách kế toán thiếu minh bạch và khoa học hoặc không đáp ứng chuẩn mực theo yêu cầu, khiến ngân hàng gặp khó khăn trong việc định giá mức độ rủi ro tín dụng, nên thường từ chối cấp vốn hoặc chỉ phê duyệt ở mức thấp. Bên cạnh đó, khung pháp lý về bảo lãnh tín dụng và hỗ trợ vốn cho DN nhỏ và vừa vẫn còn rất phân tán, chồng chéo...

Giải pháp căn cơ để khơi thông nguồn vốn

Đại diện Hiệp hội DN nhỏ và vừa TP Hà Nội cũng nêu lên một nghịch lý rằng, nhu cầu về vốn đối với cộng đồng DN là rất lớn nhưng cung lại nhỏ, và quan trọng là "cung không đến được đúng nơi cần vốn". Theo ông Mạc Quốc Anh, có thể thấy, nhu cầu vốn tín dụng của DN nhỏ và vừa thường tập trung vào ba nhóm chính, gồm: Thứ nhất, vốn lưu động phục vụ sản xuất kinh doanh ngắn hạn: Nhập nguyên vật liệu, trả lương nhân công, chi phí vận hành… Đây là nhóm nhu cầu chiếm tỷ trọng cao nhất (khoảng 60-65%). Tiếp đó là vốn đầu tư tài sản cố định, đổi mới công nghệ: Mua máy móc, dây chuyền sản xuất, đầu tư chuyển đổi số, sản xuất xanh… Tuy rất cần thiết, nguồn vốn này thường bị bỏ ngỏ do ngân hàng không tài trợ dài hạn nếu không có tài sản đảm bảo. Đối với vốn phục vụ xuất khẩu, bảo lãnh thương mại, hoặc đặt cọc hợp đồng, nhiều doanh nghiệp có đơn hàng nhưng không có vốn đặt cọc, làm mất cơ hội phát triển. Trong bối cảnh Việt Nam ngày càng hội nhập sâu với các thị trường quốc tế, đây là lỗ hổng cần sớm lấp đầy.

Đặc biệt, với các DN đang tham gia vào lĩnh vực chuyển đổi xanh như sản xuất nông nghiệp hữu cơ, tiết kiệm năng lượng, tái chế… thì nhu cầu vốn rất lớn nhưng lại khó tiếp cận được nguồn tài chính xanh do chưa có cơ chế riêng cho phân khúc này tại Việt Nam.

"Nếu được hỗ trợ vốn đúng lúc, đúng chỗ, DN nhỏ và vừa có khả năng tạo ra sức bật rất mạnh mẽ cho nền kinh tế, đặc biệt trong các lĩnh vực đổi mới sáng tạo, logistics, sản xuất hàng tiêu dùng và xuất khẩu" - ông Mạc Quốc Anh nhấn mạnh đồng thời nêu quan điểm, Nghị quyết 68 là một bước đột phá chính sách rất quan trọng, trong đó, điểm nhấn đáng chú ý là yêu cầu “hoàn thiện mô hình các Quỹ bảo lãnh tín dụng cho DNNVV ở cả trung ương và địa phương”. Đây được xem là một giải pháp căn cơ nhằm giảm thiểu rủi ro cho ngân hàng và tạo cơ hội tiếp cận vốn cho DN tư nhân có tiềm năng nhưng thiếu tài sản thế chấp.

An Bình