Khung nội dung thí điểm dạy AI cho học sinh phổ thông

Học sinh TP.HCM tìm hiểu các thiết bị công nghệ tại triển lãm 50 năm đổi mới giáo dục. Ảnh: Khương Nguyễn.

Bộ GD&ĐT nhấn mạnh rằng khung giáo dục AI được xây dựng trên cơ sở quan điểm, định hướng và cách tiếp cận phát triển năng lực của chương trình giáo dục phổ thông 2018, bảo đảm tính phù hợp, thống nhất và kế thừa tinh thần chỉ đạo của Đảng, Nhà nước về khung năng lực số cho người học.

Khung nội dung này cũng đặc biệt chú trọng yêu cầu góp phần hình thành, phát triển 5 phẩm chất chủ yếu (yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm) và 3 cặp năng lực chung (tự chủ & tự học, giao tiếp & hợp tác, giải quyết vấn đề & sáng tạo) của học sinh; bảo đảm tính nhất quán với chương trình giáo dục phổ thông môn Tin học.

Nội dung đồng thời tham khảo, khai thác các chương trình giáo dục AI của những quốc gia tiên tiến, qua đó đảm bảo tính khoa học, hiện đại, sư phạm cũng như tính mở, linh hoạt và thường xuyên cập nhật.

Đặc biệt hơn, bộ khẳng định chương trình luôn lấy con người làm trung tâm, đề cao yếu tố đạo đức và trách nhiệm trong việc ứng dụng AI.

Học sinh tự chọn chuyên đề

Thông tin thêm về khung nội dung giáo dục AI cho học sinh, Bộ GD&ĐT cho biết khung này được xây dựng trên 4 mạch kiến thức chính, tương ứng với 4 miền năng lực có mối quan hệ gắn kết, bổ trợ lẫn nhau, gồm: Tư duy lấy con người làm trung tâm, đạo đức AI, các kỹ thuật và ứng dụng AI, thiết kế hệ thống AI.

Khung nội dung cũng được thiết kế phù hợp với 2 giai đoạn giáo dục. Trong đó, giai đoạn giáo dục cơ bản bao gồm bậc tiểu học và THCS, còn giai đoạn giáo dục định hướng nghề nghiệp được áp dụng ở bậc THPT.

Ở cấp tiểu học, học sinh chủ yếu được trải nghiệm các ứng dụng AI đơn giản, trực quan, qua đó hình thành những khái niệm ban đầu và nhận biết vai trò của AI trong đời sống.

Khi lên bậc THCS, học sinh được học cách sử dụng các công cụ AI để tạo ra sản phẩm số, phục vụ việc giải quyết các vấn đề trong học tập. Còn đến bậc THPT, các em được khuyến khích khám phá, thiết kế và cải tiến các công cụ AI đơn giản thông qua việc thực hiện các dự án khoa học.

Bên cạnh nội dung giáo dục cốt lõi, học sinh có thể lựa chọn các chuyên đề học tập tự chọn nhằm tăng cường kỹ năng thực hành, tìm hiểu chuyên sâu các lĩnh vực ứng dụng AI, cũng như các kỹ thuật lập trình và phát triển hệ thống AI.

Học sinh tiểu học TP.HCM tiếp xúc với robot hiện đại tại gian hàng triển lãm. Ảnh: Khương Nguyễn.

Tổ chức dạy học linh hoạt

Theo khung giáo dục AI, trong quá trình tổ chức dạy học, giáo viên cần áp dụng các phương pháp dạy học tích cực, chú trọng hoạt động trải nghiệm, thực hành và triển khai các dự án học tập.

Dạy học theo dự án được khuyến khích nhằm rèn luyện năng lực hợp tác, tự học và sáng tạo cho học sinh. Các tiết học cần được tổ chức linh hoạt, tạo hứng thú, đồng thời bảo đảm yêu cầu an toàn và hiệu quả.

Cùng với đó, giáo viên lựa chọn hình thức tổ chức dạy học phù hợp với từng nội dung bài học.

Một số chủ đề như đạo đức AI, nhận diện rủi ro, phân tích chính sách có thể được triển khai thông qua thảo luận, tranh biện hoặc nghiên cứu tình huống mà không nhất thiết phải sử dụng máy tính.

Việc dạy học cũng được Bộ GD&ĐT yêu cầu gắn kết kiến thức AI với các vấn đề thực tiễn trong học tập, đời sống, sản xuất và dịch vụ công. Theo đó, học sinh không chỉ đề xuất giải pháp mà còn phải biết kiểm chứng, đánh giá hiệu quả, tính nhân văn và đạo đức của giải pháp. Các cơ sở giáo dục cũng cần đồng thời thực hiện dạy học phân hóa và cá thể hóa.

Tiêu chí đánh giá rõ ràng

Khung giáo dục AI cũng quy định rõ các tiêu chí đánh giá. Theo đó, công tác đánh giá thường xuyên và định kỳ phải bám sát các thành phần năng lực AI, các mạch nội dung chính, đồng thời căn cứ vào biểu hiện của 5 phẩm chất chủ yếu và 3 năng lực chung được xác định trong chương trình giáo dục phổ thông tổng thể.

Đối với các chủ đề tập trung vào ứng dụng AI, việc đánh giá cần coi trọng khả năng vận dụng kiến thức, kỹ năng để tạo ra sản phẩm ứng dụng có giá trị thực tiễn.

Còn với các chủ đề liên quan đến nguyên lý và mô hình AI, việc đánh giá cần nhấn mạnh tư duy sáng tạo, logic và hệ thống.

Riêng với mạch nội dung về đạo đức, dữ liệu và pháp luật, việc đánh giá phải kết hợp giữa xử lý tình huống cụ thể và quan sát thái độ, hành vi, ý thức trách nhiệm của học sinh trong môi trường số.

Giáo viên được yêu cầu xây dựng hồ sơ học tập nhằm lưu trữ và cập nhật thường xuyên kết quả học tập của từng học sinh trong suốt quá trình học.

Học sinh tại trường Wellspring Hanoi đã được phổ cập AI từ lớp 1. Ảnh: NTCC.

Thêm nhiều nhiệm vụ khác

Thông tin thêm về việc kết luận đánh giá năng lực AI của mỗi học sinh, Bộ GD&ĐT yêu cầu việc này phải dựa trên công tác tổng hợp kết quả đánh giá thường xuyên và định kỳ, qua đó phản ánh rõ sự tiến bộ cũng như mức độ đáp ứng yêu cầu cần đạt của chương trình.

Khung quy định việc đánh giá năng lực AI trên diện rộng đồng thời phải căn cứ vào yêu cầu cần đạt của các chủ đề bắt buộc, tránh xây dựng công cụ đánh giá chỉ dựa trên nội dung của các chuyên đề tự chọn.

Cùng với đó, ngành giáo dục cần tạo cơ hội để học sinh giới thiệu, chia sẻ sản phẩm AI với bạn bè, thầy cô và phụ huynh, qua đó tiếp nhận nhiều ý kiến góp ý để tiếp tục hoàn thiện và phát triển sản phẩm.

Để bảo đảm tính chính xác và khách quan, giáo viên cần tổ chức các buổi thuyết trình, phản biện, triển lãm sản phẩm AI; khuyến khích học sinh thảo luận, đánh giá lẫn nhau, qua đó phát huy tư duy phản biện, khả năng giao tiếp và hợp tác.

Thái An