Kiến nghị phân quyền thực chất cho TP. Hồ Chí Minh để thu hút dòng vốn lớn

TP. Hồ Chí Minh cần cơ chế vượt trội tương đương các siêu đô thị trên thế giới.

Chiều 27/11 tại Hà Nội, Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương phối hợp với Thành ủy – Hội đồng Nhân dân – Ủy ban Nhân dân TP. Hồ Chí Minh tổ chức Hội thảo “Cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội thu hút đầu tư và nhà đầu tư chiến lược vào TP.HCM trong tình hình mới”.

Hội thảo do ông Nguyễn Thanh Nghị, Ủy viên Trung ương Đảng, Trưởng Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương; ông Nguyễn Văn Được, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TP.HCM; ông Nguyễn Đức Hiển, Phó Trưởng Ban, Chủ tịch Hội đồng khoa học Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương đồng chủ trì.

Tham dự có lãnh đạo nhiều ban, bộ, ngành Trung ương, Quốc hội, TP. Hà Nội và TP.HCM, cùng các chuyên gia, tổ chức quốc tế và cộng đồng doanh nghiệp.

Quang cảnh hội thảo.

Phát biểu khai mạc, ông Nguyễn Thanh Nghị nhấn mạnh vai trò đặc biệt của TP.HCM trong nền kinh tế Việt Nam: cực tăng trưởng, trung tâm kinh tế lớn nhất, đóng góp hơn 23% GDP cả nước và đang hướng tới vị thế siêu đô thị – trung tâm tài chính, sản xuất, logistics và đổi mới sáng tạo tầm khu vực.

Nghị quyết số 98/2023/QH15 đã tạo chuyển biến tích cực nhưng vẫn chưa đủ tháo gỡ các nút thắt cấu trúc cho TP. Hồ Chí Minh, nhất là trong thu hút nhà đầu tư chiến lược. Để TP.HCM thực sự vươn lên ngang tầm các đô thị lớn của thế giới, cần cơ chế và chính sách mới, mạnh hơn và toàn diện hơn. Kinh nghiệm quốc tế cho thấy các siêu đô thị thành công đều có cơ chế đặc thù, ưu đãi vượt trội, phân quyền mạnh, tài chính công hiện đại và quản trị đô thị thông minh.

Ông Nguyễn Thanh Nghị, Ủy viên Trung ương Đảng, Trưởng Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương, phát biểu tại hội thảo.

Qua hai phiên tham luận và thảo luận, các chuyên gia và đại biểu tham dự hội thảo đã thống nhất 5 điểm trọng yếu sau.

Thứ nhất, TP. Hồ Chí Minh được xác định là đầu tàu tăng trưởng quan trọng của cả nước, song đang chịu áp lực lớn trong việc đổi mới mô hình tăng trưởng. Thành phố đang đứng trước nhiều cơ hội lớn, chưa từng có, nhưng nếu không kịp thời chuyển đổi mô hình phát triển thì sẽ không thể tận dụng được các cơ hội đó. Đồng thời, TP.HCM đang đối mặt với yêu cầu cấp thiết về huy động nguồn lực đầu tư để thực hiện mục tiêu tăng trưởng nhanh và bền vững trong thời gian tới.

Thứ hai, nhà đầu tư chiến lược đóng vai trò then chốt trong quá trình chuyển đổi mô hình tăng trưởng của TP. Hồ Chí Minh. Các đại biểu nhất trí cần xây dựng tiêu chí cụ thể, rõ ràng để lựa chọn nhà đầu tư chiến lược, đồng thời xác định vai trò của họ như những đối tác phát triển lâu dài, đồng hành cùng thành phố trong việc hiện thực hóa các mục tiêu phát triển. Trong giai đoạn tới, việc hợp tác với nhà đầu tư chiến lược cần gắn với cơ chế và hợp đồng có cam kết ràng buộc chặt chẽ, minh bạch và hiệu quả.

Thứ ba, cần mở rộng danh mục lĩnh vực và đa dạng hóa kênh thu hút nhằm lựa chọn nhà đầu tư chiến lược phù hợp với những trụ cột tăng trưởng chủ đạo của thành phố trong thời gian tới. Các trụ cột này gắn liền với những lĩnh vực cụ thể như hạ tầng, môi trường, công nghiệp và công nghệ cao, du lịch; tháo gỡ những điểm nghẽn hiện hữu và hướng tới mục tiêu phát triển bền vững.

Thứ tư, TP. Hồ Chí Minh cần được trao các cơ chế, chính sách mới có tính đột phá, linh hoạt, khả thi và tiệm cận chuẩn quốc tế để nâng cao năng lực cạnh tranh trong thu hút nhà đầu tư chiến lược. Các chính sách ưu đãi, nếu có, phải đủ sức cạnh tranh – không chỉ tương đương mà còn phải vượt trội so với các nước trong khu vực và trên thế giới.

Thứ năm, các đại biểu thống nhất rằng Nghị quyết 98 cần được điều chỉnh theo hướng tăng mạnh phân quyền cho TP. Hồ Chí Minh một cách thực chất, toàn diện, thông thoáng và chủ động hơn. Thành phố cần được giao quyền theo nguyên tắc "địa phương quyết – địa phương làm – địa phương chịu trách nhiệm".

Về dài hạn, cần xây dựng một khung thể chế và chính sách đặc thù, mang tính vượt trội, tương xứng hoặc thuận lợi hơn so với các siêu đô thị hàng đầu thế giới.

Các chuyên gia cũng nhấn mạnh yêu cầu xây dựng một môi trường đầu tư – kinh doanh minh bạch, ổn định và đạt chuẩn quốc tế, nhằm tạo lợi thế cạnh tranh bền vững cho thành phố. Hệ thống pháp luật và thể chế cần đảm bảo tính ổn định và có thể tiên liệu được, giúp nhà đầu tư yên tâm đưa ra các quyết định dài hạn.

Phát biểu tại hội thảo, ông Nguyễn Văn Được, Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh, nhấn mạnh: thành phố đang bước vào giai đoạn phát triển mới, với khát vọng trở thành đô thị hiện đại, đổi mới sáng tạo, có vị trí nổi trội ở khu vực và thuộc nhóm 100 thành phố toàn cầu đáng sống, có thu nhập cao. Tuy nhiên, hai điểm nghẽn lớn nhất hiện nay là thể chế và vốn.

Ông Nguyễn Văn Được, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TP.HCM phát biểu tại hội thảo.

Ông Nguyễn Văn Được nhấn mạnh rằng Nghị quyết số 98/2023/QH15 đã mở ra cơ chế đặc thù cho TP. Hồ Chí Minh bứt phá phát triển. Tuy nhiên, sau hơn hai năm thực hiện, nội dung về nhà đầu tư chiến lược còn nhiều bất cập như danh mục các lĩnh vực, dự án ưu tiên thu hút nhà đầu tư còn hẹp; quy trình lựa chọn nhà đầu tư còn phức tạp; tiêu chí xác định nhà đầu tư chiến lược chưa phản ánh đúng năng lực thực tế của nhà đầu tư; ưu đãi chưa đủ sức cạnh tranh; chưa có cơ chế quy hoạch linh hoạt cho các dự án đầu tư thuộc danh mục ưu tiên. Những bất cập này khiến TP. Hồ Chí Minh chưa thu hút được nhà đầu tư chiến lược nào theo khuôn khổ của Nghị quyết.

“Chẳng hạn, khi đã lựa chọn được nhà đầu tư chiến lược cho các dự án trọng điểm, cần trao quyền để họ chủ động lập quy hoạch chi tiết và trình phê duyệt, thay vì phải qua quá nhiều tầng nấc như hiện nay gây lãng phí thời gian”, ông Nguyễn Văn Được nêu 1 điểm nghẽn lớn nhất hiện nay nằm ở vấn đề quy hoạch.

Ngoài ra, Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh cũng cho biết hiện nay, quy định về cơ chế tiền lương tăng thêm trong Nghị quyết 98 vẫn tồn tại nhiều cách hiểu khác nhau, khiến TP.HCM lúng túng trong thực thi. “Chúng tôi rất mong kỳ sửa đổi này Quốc hội sẽ làm rõ, để Trung ương và TP.HCM có cùng một cách hiểu và áp dụng thống nhất”, ông Được đề xuất.

Tùng Thư