Kinh tế 2022: Những thách thức và triển vọng

Kiểm soát tốt đại dịch và cải thiện cán cân cung - cầu

Sau năm 2021 đầy biến động, hướng đến năm 2022, Chuyên gia kinh tế trưởng của Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam Jacques Morisset cho rằng, mục tiêu đưa tăng trưởng GDP của Việt Nam về mức 6 - 6,5% như đã được đề ra trong kỳ họp Quốc hội mới đây là hoàn toàn khả thi nếu Việt Nam đáp ứng được 2 điều kiện. Thứ nhất, kiểm soát tốt đại dịch, dù đây không phải nhiệm vụ dễ dàng bởi các quốc gia trên thế giới đều đang bị ảnh hưởng bởi virus SARS-CoV-2 và sắp tới có thể sẽ xuất hiện các biến thể mới, nhưng bước đầu tiên là làm tất cả những gì có thể để kiểm soát dịch. Thứ hai, cải thiện cán cân cung - cầu. Hiện, Chính phủ
Việt Nam đã triển khai rất hiệu quả việc khôi phục các khu vực sản xuất, xuất khẩu và đã đạt được những kết quả ấn tượng. Do vậy, có thể nói phía cung đã phát đi những tín hiệu tích cực và vấn đề đang nằm ở phía cầu.

Sản xuất thiết bị điện thông minh tại khu công nghệ cao Hòa Lạc. Ảnh: Thanh Hải

Chuyên gia Morisset cho rằng, Chính phủ cần triển khai các biện pháp kích cầu. Hiện nay, Chính phủ Việt Nam đang xem xét triển khai các biện pháp kích cầu mạnh mẽ hơn, ví dụ như ban hành các gói tài khóa như nhiều quốc gia khác đã thực hiện. Tin tốt là việc triển khai gói tài khóa này hoàn toàn khả thi vì Việt Nam vẫn còn dư địa tài khóa, với tỷ lệ nợ công trên GDP mới chỉ ở mức 44% trong khi trần nợ công đã được Quốc hội thông qua ở mức hơn 60%, như vậy vẫn còn dư địa để vay vốn.
Năm 2022, Việt Nam vẫn là điểm đến hấp dẫn các nhà đầu tư trong trung hạn với nhiều điều kiện nền tảng vững mạnh. Theo Viện nghiên cứu và Quản lý Kinh tế T.Ư, để tận dụng được những cơ hội mới nhằm phục hồi kinh tế Việt Nam năm 2022, cần thực hiện một số giải pháp như sau: Thứ nhất, Việt Nam cần triển khai, thực hiện tốt, an toàn chiến dịch bao phủ diện rộng cho toàn dân tiêm vaccine. Thứ hai, kết hợp hài hòa giữa chính sách tài khóa và tiền tệ, chú trọng đến chính sách tài khóa hỗ trợ DN và hộ kinh doanh cá thể vượt qua khó khăn. Thứ ba, nâng cao năng lực giải ngân và sử dụng hiệu quả vốn đầu tư. Thứ tư, thực hiện nhanh và hiệu quả việc cơ cấu lại nền kinh tế. Thứ năm, chủ động chuẩn bị đầy đủ các điều kiện thúc đẩy sản xuất, kinh doanh, bảo đảm nguồn cung và lưu thông hàng hóa, giảm áp lực lạm phát. Thứ sáu, tăng cường triển khai và thực hiện chuyển đổi số trong cải cách thể chế và thủ tục hành chính rất quan trọng. Thứ bảy, tạo dựng chính sách liên thông, kết nối các chuỗi cung ứng hàng hóa, dịch vụ đi kèm với sự đồng thuận tại các chính quyền địa phương, đảm bảo tối đa lưu thông hàng hóa, lao động trở lại phục vụ việc phục hồi sản xuất.
Những động lực tăng trưởng
Giám đốc khu vực của IFC, ông Kyle F. Kelhofer đánh giá, dịch Covid-19 vẫn là thách thức của năm 2022, khi thế giới ghi nhận biến chủng mới Omicron và các làn sóng dịch bệnh vẫn tiếp diễn. Mặc dù biến chủng Delta vừa qua đã trì hoãn nền kinh tế phục hồi, nhiều tổ chức quốc tế, giới quan sát vẫn đưa ra các dự báo lạc quan về tăng trưởng mạnh mẽ của
Việt Nam vào năm sau.
Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) trong báo cáo cập nhật cuối tháng 9 nhận định tăng trưởng kinh tế Việt Nam 2022 sẽ ở mức 6,5%. Các chuyên gia của ADB đều đồng ý rằng, nền kinh tế Việt Nam sẽ phục hồi mạnh mẽ nếu dịch bệnh được kiểm soát vào cuối năm 2021 và tỷ lệ tiêm chủng tăng nhanh vào nửa đầu năm 2022.
Sự phục hồi kinh tế toàn cầu được duy trì sẽ đảm bảo nhu cầu mạnh mẽ đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam ở những thị trường xuất khẩu chủ lực (Mỹ, EU, Trung Quốc). Động lực tăng trưởng tiếp là nhu cầu trong nước. Khi Việt Nam trở thành nước có thu nhập cao hơn và có tầng lớp trung lưu ngày càng lớn mạnh, nhu cầu trong nước sẽ được thúc đẩy. WB tin rằng yếu tố này sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy nền kinh tế.
Tổng Giám đốc HSBC Tim Evans trong đánh giá mới nhất chia sẻ: Kinh tế Việt Nam có thể lấy lại nhịp tăng trưởng GDP ở mức 6,8% trong năm 2022, chủ yếu nhờ FDI mạnh mẽ trở lại, tập trung nhiều vào lĩnh vực sản xuất, từ đó thúc đẩy xuất khẩu. Điều này đặc biệt có ý nghĩa trong bối cảnh các hiệp định thương mại
Việt Nam ký trong vòng hai năm qua bắt đầu mang lại trái ngọt.
Theo Phó Giám đốc Trung tâm Thông tin và Dự báo kinh tế xã hội quốc gia - NCIF (Bộ KH&ĐT) Nguyễn Xuân Quang, các ngành "dẫn đường" kinh tế năm 2022 được phân thành 5 nhóm ngành cụ thể: Thứ nhất là nhóm vật liệu, xây dựng. Theo đó, trong cả nước tập trung đẩy mạnh thực hiện đầu tư công sẽ tập trung vào xây dựng cơ sở hạ tầng, đổi mới sáng tạo phát triển kỹ thuật số, do đó, nhu cầu về vật liệu xây dựng sẽ có xu hướng phát triển. Thứ hai là nhóm ngành có tỷ trọng xuất khẩu lớn như điện tử, dệt may, thủy sản, gỗ và các sản phẩm gỗ, cao su, sắt thép, lương thực... do nhu cầu tiêu dùng của thế giới tăng, nhu cầu nhập khẩu tăng trở lại sẽ là cơ hội để Việt Nam đẩy mạnh xuất khẩu. Thứ 3 là nhóm ngành đồ uống, bán lẻ, hàng không... sẽ phục hồi do nhu cầu trong nước tăng. Thứ 4 là nhóm thương mại điện tử và logistics, do người dân thay đổi thói quen tiêu dùng, đẩy mạnh mua sắm trực tuyến trong bối cảnh dịch bệnh.
Tăng trưởng GDP dự báo khởi sắc
Nhiều chuyên gia kinh tế cũng khẳng định, đà tăng trưởng GDP năm 2022 sẽ bứt phá bởi Việt Nam đã thay đổi chiến lược trong phòng, chống Covid-19 khi Nghị quyết 128/NQ-CP sẽ đi vào cuộc sống xã hội một cách nhuần nhuyễn và sát thực tế hơn, tiếp tục cởi trói tinh thần cho DN. Đó là giải pháp linh hoạt, thích ứng, an toàn với dịch bệnh hỗ trợ cộng đồng DN sản xuất, kinh doanh hiệu quả. Dù tương đối thận trọng, nhưng TS Cấn Văn Lực - thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách tài chính, tiền tệ Quốc gia cũng nhận định, với chiến lược chống dịch thay đổi phù hợp, tiến trình “phủ” vaccine mạnh mẽ, triển vọng phục hồi kinh tế năm 2022 được dự báo có thể phục hồi ấn tượng, đạt mức tăng trưởng khoảng 6,5 - 7%.
Đến thời điểm này, các địa phương đã xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế -
xã hội năm 2022. Là địa phương phải chịu tổn thất nặng nề nhất ở "làn sóng" thứ tư dịch Covid-19, TP Hồ Chí Minh đã thống nhất các mục tiêu tổng quát và 20 chỉ tiêu kinh tế - xã hội chủ yếu cùng với 7 nhóm giải pháp và 21 nhiệm vụ cụ thể, trong đó, phấn đấu đạt tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) năm 2022 từ 6 - 6,5%.
Với vai trò là “đầu tàu” của cả nước, TP Hà Nội phấn đấu đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2022 từ 7 - 7,5%. Tỉnh Quảng Ninh đặt mục tiêu trong năm 2022 đạt tốc độ tăng trưởng kinh tế trên 10%; thu ngân sách Nhà nước 52,6 nghìn tỷ đồng; tổng vốn đầu tư toàn xã hội tăng trên 10%; thu hút FDI đạt 1,5 tỷ USD. TP
Đà Nẵng cũng xây dựng nhiều kịch bản tăng trưởng; ở kịch bản tốt nhất tốc độ tăng trưởng GDP năm 2022 đạt 7,01% so với năm 2021.
Trong kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2022, Chính phủ xác định 16 chỉ tiêu chủ yếu về các lĩnh vực kinh tế -
xã hội, môi trường. Trong đó tốc độ tăng tổng sản phẩm trong nước (GDP) đạt khoảng 6 - 6,5%; tốc độ tăng chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân khoảng 4% và bội chi ngân sách Nhà nước so với GDP khoảng 4%. Quốc hội đề nghị Chính phủ tập trung thực hiện linh hoạt, hiệu quả mục tiêu vừa phòng, chống dịch, vừa phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội.q
Việt Nam đang thực hiện nhiều biện pháp và chiến lược phục hồi kinh tế trong điều kiện “bình thường mới” với chuyển đổi kinh tế số, tăng trưởng xanh và thích ứng biến đổi khí hậu. Bên cạnh đó, nếu có các giải pháp hỗ trợ, kích cầu một cách kịp thời và có hiệu quả, Việt Nam có thể có kết quả như mục tiêu đặt ra.
Chuyên gia kinh tế trưởng của WB tại Việt Nam Jacques Morisset
Sản xuất thiết bị điện thông minh tại Khu công nghệ cao Hòa Lạc. Ảnh: Thanh Hải

Trâm Anh