Kinh tế Israel sụt giảm hơn 19% bởi xung đột

Đây là con số gây sốc bởi quý trước GDP tăng 1,8%. Nguyên nhân chính gây sụt giảm là tiêu dùng tư nhân giảm 26,9% vì niềm tin suy yếu mạnh sau vụ tập kích miền Nam Israel do Hamas thực hiện ngày 7.10, cộng thêm xu hướng các hộ gia đình hạn chế chi tiêu.

Cảnh vắng vẻ tại thành phố Sderot, Israel - Ảnh: CNN

Chuyên gia kinh tế Liam Peach (công ty nghiên cứu thị trường Capital Economics) cho biết đầu tư cố định của doanh nghiệp giảm 67,8% do hoạt động xây dựng nhà ở gần như đình trệ - hệ quả từ lệnh kêu gọi nhập ngũ và số lượng lao động Palestine giảm. Xuất khẩu cũng giảm 18,3%.

Ông còn nhận định dù quý 1/2024 ghi nhận GDP phục hồi, nhưng tăng trưởng cả năm nay nhiều khả năng sẽ ở mức thấp kỷ lục. Năm ngoái kinh tế Israel tăng trưởng 2%.

Theo Ngân hàng trung ương Israel, xung đột có thể khiến nước này thiệt hại khoảng 70,3 tỉ USD tính đến cuối năm 2025, tương đương 13% GDP. Tháng 11 năm ngoái họ giảm dự báo tăng trưởng năm nay từ 3% xuống 2%.

Đầu tháng qua, tổ chức xếp hạng tín dụng Moody's hạ bậc Israel với lý do rủi ro chính trị gia tăng và tình trạng tài chính công gặp nguy vì chiến tranh.

Trước lúc xung đột nổ ra, kinh tế Israel khá vững chắc với mức tăng trưởng năm 2022 lên đến 6,5%. Tỷ lệ nợ công trên GDF giảm từ 71% thời kỳ đại dịch xuống 61%, thấp hơn nhiều nước như Anh hay Mỹ.

Xung đột xảy ra làm xáo trộn tất cả. Dấu hiệu kinh tế suy yếu chính là lạm phát từ 3% (tháng 12) giảm còn 2,6% (tháng 1). Moody's nhận định gánh nặng nợ công của Israel cao hơn đáng kể so với trước xung đột, chi tiêu quốc phòng đến cuối năm nay dự kiến tăng gần gấp đôi so với năm 2022.

Theo Viện Nghiên cứu an ninh quốc gia (Đại học Tel Aviv), số lượng lao động Israel giảm khoảng 7% khi nước này triệu tập hơn 300.000 quân nhân dự bị. Hiện tại một phần lực lượng dự bị đã trở về và các trường học mở cửa trở lại, đưa lao động tăng lại về gần mức trước đây. Đây là tin vui cho ngành công nghệ - lĩnh vực mất đi 15% lực lượng lao động vì nhiều người phải nhập ngũ.

Chiếm 18% GDP, 50% xuất khẩu và 30% doanh thu thuế, ngành công nghệ rất quan trọng đối với kinh tế Israel. Năm ngoái ngành này chỉ huy động được 10 tỉ USD, chưa bằng một nửa năm trước. Xu hướng chung toàn cầu, kế hoạch cải tổ tư pháp của chính phủ Israel làm giới đầu tư lo ngại, xung đột là 3 nguyên nhân khiến việc gọi vốn trở nên khó khăn hơn. Mặc dù vậy các công ty công nghệ Israel đang cho thấy khả năng duy trì hoạt động kinh doanh, giao hàng đúng hạn.

Cẩm Bình