Kinh tế Mỹ: 7 dấu hiệu cảnh báo suy thoái tiềm ẩn

Khách hàng mua sắm tại một trung tâm thương mại ở bang Maryland, Mỹ. (Ảnh: Ngọc Quang/TTXVN)

Mặc dù các chỉ số vĩ mô như GDP và tỷ lệ thất nghiệp vẫn cho thấy một nền kinh tế Mỹ có vẻ ổn định, một phân tích sâu hơn vào các ngành công nghiệp cụ thể lại hé lộ những vết nứt đáng lo ngại, tiềm ẩn nguy cơ suy thoái mà các số liệu tổng hợp có thể đang che giấu.

Khi đánh giá sức khỏe của nền kinh tế Mỹ, giới quan sát thường có xu hướng nhìn vào bức tranh toàn cảnh với các số liệu thống kê tổng hợp.

Ở thời điểm hiện tại, bề ngoài nền kinh tế có vẻ ổn. Tăng trưởng GDP đã duy trì ở mức trên 3% trong hai quý liên tiếp, và tỷ lệ thất nghiệp 4,4% vẫn được coi là thấp so với lịch sử.

Tuy nhiên, cũng giống như một người trông khỏe mạnh nhưng có thể đang tiềm ẩn mỡ máu cao, nền kinh tế Mỹ cũng đang có những nguy cơ nghiêm trọng âm thầm diễn ra bên dưới bề mặt.

Ngay cả Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent gần đây cũng phải thừa nhận thực tế này. Trong một cuộc phỏng vấn hồi đầu tháng 11, ông Bessent cho biết ông nghĩ rằng nền kinh tế đang ở trong tình trạng tốt, nhưng cũng cho rằng có những lĩnh vực của nền kinh tế đã rơi vào giai đoạn suy thoái.

Một phân tích kỹ lưỡng cho thấy các tín hiệu đáng báo động nhất đang đến từ bảy lĩnh vực kinh tế, trong đó có bốn nguồn cung cấp việc làm chính.

Tín hiệu đáng lo ngại đầu tiên đến từ lĩnh vực xây dựng nhà ở. Hiện có nhiều dấu hiệu cho thấy việc làm trong ngành này sắp lao dốc. Lượng nhà tồn kho chưa bán được đang ở mức cao, buộc các công ty xây dựng phải giảm tốc độ khởi công các dự án mới để tập trung giải quyết hàng tồn.

Bên cạnh đó, số liệu giấy phép xây dựng, một chỉ báo cho hoạt động trong tương lai, cũng cho thấy sự suy yếu tiềm tàng. Tất cả những yếu tố này chỉ ra rằng ngành xây dựng có khả năng đang duy trì số lượng công nhân nhiều hơn mức cần thiết, tiềm ẩn nguy cơ sa thải hàng loạt.

Thứ hai là lĩnh vực bất động sản thương mại. Theo dữ liệu GDP mới nhất, đầu tư vào các công trình dành cho doanh nghiệp đã suy giảm trong sáu quý liên tiếp, ngay cả khi đã tính đến sự bùng nổ của các trung tâm dữ liệu Trí tuệ Nhân tạo (AI). Chỉ số hóa đơn kiến trúc, một thước đo hoạt động xây dựng phi nhà ở, vẫn còn yếu.

Container hàng hóa được bốc dỡ tại cảng Long Beach ở California (Mỹ). (Ảnh: AFP/TTXVN)

Do một công trình phải được thiết kế trước khi xây dựng, sự yếu kém ở giai đoạn lập kế hoạch này cho thấy sẽ không có một sự bùng nổ nào sắp tới. Các điều kiện ảm đạm này có thể sẽ còn kéo dài sang năm tới.

Thứ ba là ngành nhà hàng. Các chuỗi nhà hàng lớn như Chipotle và Sweetgreen đã ghi nhận mức tăng trưởng doanh thu yếu hơn trong các quý gần đây. Nguyên nhân chính là do sức mua suy yếu ở một số nhóm người tiêu dùng, đặc biệt là nhóm tuổi 25-34.

Bất chấp doanh thu giảm, nhiều chuỗi nhà hàng cho biết họ sẽ cố gắng hấp thụ chi phí thực phẩm đầu vào tăng cao, điều này trực tiếp gây áp lực lên biên lợi nhuận. Doanh thu chậm và lợi nhuận mỏng không phải là công thức để tăng cường tuyển dụng. Thậm chí, các chỉ số năng suất trên mỗi nhân viên đang giảm cho thấy nhiều nhà hàng đang thừa nhân viên, một tín hiệu rõ ràng cho thấy các đợt sa thải sắp xảy ra.

Áp lực việc làm trong khu vực công cũng đang ngày càng gia tăng. Nếu trước đây áp lực chủ yếu ở cấp chính phủ liên bang, thì giờ đây chính quyền các bang và địa phương cũng đang đối mặt với khó khăn khi các gói tài trợ từ thời kỳ COVID-19 dần cạn kiệt. Với những quyết định ngân sách khó khăn trước mắt, việc cắt giảm việc làm ở cấp tiểu bang và địa phương là một kịch bản hoàn toàn có thể xảy ra.

Ngoài bốn lĩnh vực lớn kể trên, ba ngành khác có quy mô việc làm nhỏ hơn nhưng cũng đang phát đi những tín hiệu suy yếu rõ rệt.

Trong đó, ngành vận tải hàng hóa đang cho thấy sự sụt giảm đáng kể. Lượng hàng hóa lưu thông trong nước không còn nhiều như trước. Số chuyến tàu container từ châu Á đến Mỹ đã giảm khoảng 30% so với năm ngoái, và lượng hàng hóa vận chuyển bằng đường sắt cũng giảm khoảng 6%.

Ngành vận tải đường bộ cũng tiếp tục thu hẹp công suất. Khi có ít hàng hóa cần vận chuyển hơn, nhu cầu về tài xế, nhân viên bốc xếp và các lao động liên quan cũng sẽ giảm theo.

Lĩnh vực năng lượng và khai thác tài nguyên cũng không mấy sáng sủa. Giá dầu thô hiện đang ở dưới mức cần thiết để việc đầu tư vào các giếng khoan mới có thể đem lại lợi nhuận, vì vậy các công ty năng lượng khó có thể tuyển dụng thêm nhân sự.

Tình hình tương tự cũng xảy ra với các sản phẩm gỗ, khi giá gỗ xẻ đang thấp hơn mức có thể mang lại lợi nhuận cho hầu hết các xưởng cưa. Mặc dù chỉ chiếm một phần nhỏ trong tổng số việc làm tư nhân, nhưng sự suy giảm ở lĩnh vực này cũng góp phần vào bức tranh chung ảm đạm.

Ngoài ra, lĩnh vực giáo dục đại học đang phải đối mặt với một cơn bão hoàn hảo: lượng sinh viên nhập học giảm, ngân sách bị cắt giảm và nguồn tài trợ nghiên cứu của liên bang bị thu hẹp. Hệ quả là ngày càng có nhiều trường cao đẳng và đại học phải tính đến việc cắt giảm nhân sự để tồn tại.

Dù số lượng việc làm trong ngành vẫn giữ ở mức ổn định trong năm 2025 so với năm trước, nhưng với ngân sách ngày càng eo hẹp, rất khó để sự bền bỉ này có thể kéo dài.

Thị trường lao động vẫn là nguồn rủi ro lớn nhất đối với nền kinh tế. Vì tiêu dùng của người dân là trụ đỡ chính, một sự suy giảm sâu hơn của thị trường việc làm có thể tạo ra một vòng xoáy đi xuống tai hại: người dân mất việc sẽ cắt giảm chi tiêu, khiến doanh thu của doanh nghiệp sụt giảm, buộc doanh nghiệp phải sa thải thêm nhân công, và điều này lại càng làm giảm chi tiêu của các hộ gia đình.

Tương lai của nền kinh tế Mỹ vẫn còn là một câu hỏi ngỏ. Nhưng có một điều chắc chắn: trong khi mặt biển có vẻ tĩnh lặng khi nhìn từ trên cao, thì bên dưới bề mặt, bảy dòng chảy ngầm nguy hiểm vẫn đang hình thành./.

(TTXVN/Vietnam+)