Kinh tế Mỹ hạ nhiệt tạo điều kiện cho FED 'thở phào' về lãi suất

Tuần trước, Chủ tịch FED Jay Powell đã cảnh báo lạm phát vẫn “quá cao” và có thể cần phải thắt chặt hơn nữa. Ảnh: WSJ

Dữ liệu việc làm và giá cả cho thấy, nỗ lực của FED đang có hiệu quả

Báo cáo việc làm của Mỹ công bố cuối tuần qua cho thấy, tỷ lệ thất nghiệp tăng trong tháng 8 trong khi có thêm 187.000 việc làm - đánh dấu bằng chứng mới nhất trong tuần này về nền kinh tế, dù vẫn còn kiên cường, đang bắt đầu hạ nhiệt khi người tiêu dùng và doanh nghiệp phải đối mặt với chi phí vay cao hơn.

Dữ liệu mới được đưa ra chỉ ba tuần trước cuộc họp chính sách quan trọng của FED, khi Chủ tịch Jay Powell và các quan chức sẽ quyết định xem liệu họ có siết chặt nền kinh tế đủ để đưa lạm phát cao lịch sử trở lại tầm kiểm soát hay không, sau khi đã tăng lãi suất chuẩn lên mức cao nhất trong 22 năm.

Sự ổn định trong tuyển dụng lao động và chi tiêu tiêu dùng mạnh mẽ đã cung cấp bằng chứng mới nhất cho thấy, tác động của đại dịch và các phản ứng chính sách chưa từng có của Chính phủ Mỹ đã khiến nền kinh tế có khả năng phục hồi đáng ngạc nhiên trước sự gia tăng lãi suất mạnh mẽ nhất của FED trong 40 năm qua.

Các nhà tuyển dụng đã thêm 3,1 triệu việc làm trong 12 tháng qua, bao gồm 187.000 việc làm vào tháng 8, Bộ Lao động Mỹ cho biết ngày 1/9.

FED được cho là sẽ từ bỏ việc tăng lãi suất tại cuộc họp tháng 9, khiến lãi suất quỹ liên bang ở mức 5,25 - 5,5%. Gargi Chaudhuri - người đứng đầu chiến lược đầu tư iShares châu Mỹ tại BlackRock cho biết, FED không cần phải “diều hâu” nữa: “Bây giờ là lúc để cho lãi suất hiện tại tiếp tục phát huy tác dụng như trước đây”.

Ngày 1/9, Tổng thống Joe Biden cho biết nước Mỹ đang ở “một trong những thời kỳ tạo việc làm mạnh mẽ nhất” trong lịch sử và ca ngợi báo cáo việc làm mới nhất là một dấu hiệu khác cho thấy lạm phát có thể giảm mà không gây tổn thất đáng kể trên thị trường lao động.

Cơ hội việc làm cũng đã giảm xuống mức thấp nhất trong khoảng hai năm trong khi ngày càng có ít người Mỹ bỏ việc, dữ liệu từ Cục Thống kê lao động cho thấy trong tuần này.

Cùng với báo cáo lạm phát ngày 31/8 cho thấy mức tăng giá đã chậm lại mặc dù chi tiêu của người tiêu dùng tăng mạnh vào các mặt hàng và dịch vụ hàng ngày trong mùa hè này, các nhà kinh tế và nhà đầu tư cho rằng Ngân hàng trung ương Mỹ có thể chờ đợi trước khi gây thêm tổn thất cho nền kinh tế.

“Thực sự không có lý do gì để họ (FED) thắt chặt hơn nữa vào thời điểm này” - Jan Hatzius, kinh tế trưởng tại Goldman Sachs cho biết. “Sẽ rất có ý nghĩa nếu có thể tạm dừng (tăng lãi suất) trong một thời gian khá dài” - Hatzius nói thêm.

Nếu FED từ bỏ đợt tăng lãi suất vào tháng 9, họ sẽ duy trì tốc độ thắt chặt dần dần bắt đầu vào mùa hè này, khi ngân hàng trung ương kết thúc 10 tháng tăng lãi suất liên tiếp bằng cách tạm dừng vào tháng 6 và chọn tăng lãi suất 1/4 điểm vào tháng 7. Blerina Uruci - Kinh tế trưởng Mỹ tại T Rowe Price, cho biết : “Gần như cảm giác FED có thể ăn miếng bánh của mình, giảm lạm phát mà không gây ra quá nhiều thiệt hại cho thị trường lao động”.

Trong khi dữ liệu kinh tế “lành tính” trong tuần này khẳng định lời kêu gọi của bà Uruci rằng ngân hàng trung ương có thể bỏ qua động thái tháng 9, bà vẫn để ngỏ khả năng cho việc FED thắt chặt hơn nữa vào cuối năm nay. Uruci nói: “Có nhiều lý do để lạc quan một cách thận trọng, nhưng đồng thời, dữ liệu đã hành xử theo những cách bất thường đến mức chúng tôi phải thừa nhận rằng có rất nhiều điều không chắc chắn xung quanh những gì sẽ xảy ra tiếp theo”.

FED chưa sẵn sàng “rút lui từ đỉnh núi”

Tuần trước, ông Powell đã cảnh báo rằng lạm phát vẫn “quá cao” và có thể cần phải thắt chặt hơn nữa. Ông cho biết các quyết định trong tương lai sẽ được đưa ra một cách “cẩn thận” và phản ánh “toàn bộ” dữ liệu, Powell nói tại hội nghị chuyên đề hàng năm của FED ở Jackson Hole, Wyoming.

Báo cáo việc làm ngày 1/9 của Mỹ đánh dấu bằng chứng mới nhất cho thấy nền kinh tế đang bắt đầu chậm lại. Ảnh: Bloomberg

Các quan chức hiện đang cố gắng cân bằng giữa nguy cơ ép nền kinh tế quá mạnh và gây ra tổn thất kinh tế không đáng có, với nguy cơ để lạm phát duy trì ở mức quá cao trong thời gian dài. Một mối lo ngại là liệu chi tiêu tiêu dùng mạnh mẽ và các dấu hiệu phục hồi kinh tế khác có nghĩa là FED sẽ cần hạn chế cung tiền hơn nữa để đưa lạm phát trở lại mục tiêu 2% của ngân hàng trung ương - một rủi ro được cả ông Powell và các quan chức như Susan Collins của Fed Boston cảnh báo gần đây.

Thông thường, việc tăng lãi suất của FED buộc người tiêu dùng và doanh nghiệp mắc nợ nặng phải kiềm chế chi tiêu vì họ phải trả nhiều tiền hơn để phục vụ các khoản vay của mình. Nhưng người tiêu dùng đã không quá căng mình với nợ; các khoản thanh toán dịch vụ nợ hộ gia đình chiếm 9,6% thu nhập cá nhân có thể dùng một lần trong quý đầu tiên, dưới mức thấp nhất được ghi nhận từ năm 1980 đến khi bắt đầu đại dịch vào tháng 3/2020.

Đó cũng là mối lo ngại đối với Marc Giannoni, người trước đây làm việc tại các ngân hàng khu vực của FED ở Dallas và New York và hiện đang làm việc tại Barclays. Ông dự báo tỷ lệ tăng 1/4 điểm cuối cùng sẽ diễn ra vào tháng 11.

Omair Sharif - Chủ tịch nhóm dự báo Inflation Insights, cho biết, ông lo lắng về nguy cơ lạm phát sẽ tái xuất hiện trong quý IV năm nay, nếu các lĩnh vực như thị trường ô tô vẫn quá nóng.

Sharif lưu ý rằng, giá xe bán buôn đã bắt đầu tăng trở lại. Ông cũng đang theo dõi chặt chẽ chi phí bảo hiểm y tế. “Chúng ta đang đi sai hướng, từ gần đạt mục tiêu đến tăng trở lại khoảng 3,5% đối với chỉ số giá tiêu dùng cốt lõi” - Sharif nói về dự báo cuối năm của mình.

Tính đến tháng 7, chỉ số giá tiêu dùng đã dao động ở mức 4,7%. Kết quả là Sharif đã dự tính một đợt tăng lãi suất khác của FED vào cuối tháng 12/2023.

Cùng với đó, các nhà kinh tế cũng bị chia rẽ về triển vọng của nền kinh tế Mỹ. Một số người nghĩ rằng lạm phát hiện nay hầu như đã được kiểm soát khi các đặc điểm đại dịch tự giải quyết, được hỗ trợ bởi việc tăng lãi suất của FED. Họ kỳ vọng FED sẽ cắt giảm lãi suất vào năm tới, cho phép nền kinh tế hạ cánh mềm.

Những người khác lo lắng rằng FED đã tăng lãi suất quá nhiều hoặc sẽ phải nâng chúng lên cao hơn để đè bẹp nhu cầu và giảm lạm phát. Chính sách tiền tệ hạn chế có thể gây ra suy thoái bằng cách dẫn đến việc cho vay giảm mạnh và giảm giá trị tài sản.

Các nhà kinh tế của Ngân hàng trung ương Mỹ gần đây cũng đã loại bỏ dự báo của họ về một cuộc suy thoái của nước Mỹ trong năm tới, trong khi các nhà dự báo tại Barclays và Citi đã hoãn việc bắt đầu dự đoán của một cuộc suy thoái nhẹ sang mùa xuân tới.

Jan Hatzius - Kinh tế trưởng tại Goldman Sachs, cho biết dữ liệu gần đây là "rất, rất tích cực" đối với quan điểm hạ cánh mềm. Vào tháng 7, ông đã hạ xuống 20% khả năng suy thoái của kinh tế Mỹ trong 12 tháng tới, giảm từ 35% vào tháng 3 sau sự sụp đổ của Ngân hàng Thung lũng Silicon làm dấy lên lo ngại về một cuộc khủng hoảng ngân hàng rộng hơn.

Hoàng Lê (theo The Financial Times/WSJ)