KOL, KOC tuân thủ pháp lý: Nền tảng cho thị trường thương mại điện tử minh bạch

Điều kiện tiên quyết kinh doanh thương mại điện tử

Chiều ngày 25/6/2025, tại Hà Nội, Trung tâm Phát triển Thương mại điện tử và Công nghệ số (eComDX), Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) đã phối hợp cùng TikTok Việt Nam, Ngân hàng BIDV và các đơn vị tư vấn vận hành thương mại điện tử tổ chức chương trình đào tạo với chủ đề “Kinh doanh dài lâu - Bắt đầu từ luật”. Chương trình nhằm nâng cao nhận thức và năng lực tuân thủ pháp luật trong môi trường số đang ngày càng phát triển.

Ông Nguyễn Hữu Tuấn, Giám đốc Trung tâm Phát triển Thương mại điện tử và Công nghệ số (eComDX), Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương)

Tại sự kiện, ông Nguyễn Hữu Tuấn, Giám đốc Trung tâm Phát triển Thương mại điện tử và Công nghệ số (eComDX), Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) đã mang đến cái nhìn tổng quan về khung khổ pháp lý hiện hành, những điều kiện kinh doanh thương mại điện tử và đặc biệt là các vấn đề đang được quan tâm tại Dự thảo Luật Thương mại điện tử. Theo ông Tuấn, việc hoàn thiện khung pháp lý là yếu tố then chốt để đảm bảo sự phát triển bền vững và minh bạch của lĩnh vực này tại Việt Nam.

Thông tin thêm, ông Tuấn cho biết, hệ thống pháp luật về thương mại điện tử ở Việt Nam đã và đang được xây dựng khá toàn diện, dựa trên các văn bản cốt lõi. Bắt đầu với Nghị định 52/2013/NĐ-CP và được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 85/2021/NĐ-CP, đây là kim chỉ nam cho các hoạt động phát triển, ứng dụng và quản lý thương mại điện tử.

"Những nghị định này, cùng với các thông tư hướng dẫn và các luật liên quan như Luật Giao dịch điện tử 2023, Luật Thương mại, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, đã tạo nên một hành lang pháp lý khá đầy đủ, điều chỉnh từ việc thông báo, đăng ký website đến các vấn đề về hợp đồng điện tử, thanh toán hay giải quyết tranh chấp" - ông Tuấn cho biết.

Về điều kiện kinh doanh thương mại điện tử, ông Tuấn chỉ ra rằng các nhà bán hàng và sàn thương mại điện tử cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định để đảm bảo môi trường kinh doanh lành mạnh.

"Đối với nhà bán hàng, điều kiện tiên quyết là phải có tư cách pháp lý rõ ràng, cung cấp thông tin chính xác về bản thân và hàng hóa, dịch vụ, đồng thời công khai các chính sách bán hàng như đổi trả, bảo hành", ông Tuấn giải thích. Đặc biệt, việc thông báo hoặc đăng ký website/ứng dụng thương mại điện tử với Bộ Công Thương là bắt buộc.

Đối với các sàn giao dịch thương mại điện tử, trách nhiệm càng nặng nề hơn. Giám đốc eComDX nhấn mạnh, các sàn phải đăng ký với Bộ Công Thương, xây dựng quy chế hoạt động minh bạch, thiết lập cơ chế kiểm soát thông tin và hỗ trợ giải quyết tranh chấp. Sàn cũng cần yêu cầu người bán cung cấp đầy đủ thông tin pháp lý và phối hợp chặt chẽ với cơ quan quản lý nhà nước trong việc phòng chống hàng giả, hàng nhái.

Ông Tuấn phân tích rõ hơn về trách nhiệm của từng chủ thể. Nhà bán chịu trách nhiệm chính về chất lượng hàng hóa, dịch vụ, tính chính xác của thông tin sản phẩm, thực hiện các cam kết bán hàng và bảo vệ thông tin cá nhân của người mua.

Sự kiện thu hút sự quan tâm rộng rãi từ cộng đồng thương mại điện tử, với sự tham gia của hơn 700 nhà bán hàng và nhà sáng tạo tiếp thị liên kết

Trong khi đó, sàn thương mại điện tử đóng vai trò là bên trung gian, có trách nhiệm đảm bảo môi trường giao dịch an toàn và đáng tin cậy. Để duy trì kỷ cương thị trường, ông Tuấn cũng điểm qua các hành vi bị cấm và chế tài tương ứng. "Các hành vi như không thông báo/đăng ký website, kinh doanh hàng giả, hàng cấm, hàng nhái, quảng cáo sai sự thật, gian lận thuế, xâm phạm thông tin cá nhân hay tấn công mạng đều bị nghiêm cấm" - ông Tuấn khẳng định.

Cũng tại chương trình, ông Nguyễn Hữu Tuấn đã chia sẻ về vấn đề đang được thảo luận sôi nổi trong dự thảo Luật Thương mại điện tử. Đây là văn bản pháp lý quan trọng, được kỳ vọng sẽ nâng cao hiệu lực và hiệu quả quản lý nhà nước. Đồng thời, luật mới cũng nhằm bắt kịp với sự bùng nổ của các mô hình kinh doanh mới trong thời đại số. Tuy nhiên, ông Tuấn cũng thẳng thắn nhìn nhận rằng dự thảo hiện đang đối mặt với nhiều thách thức cần được cân nhắc kỹ lưỡng.

Liên quan đến nội dung này, một vấn đề gây tranh cãi hàng đầu là trách nhiệm của sàn thương mại điện tử. Dự thảo có xu hướng tăng cường vai trò của sàn trong việc kiểm soát chất lượng và nguồn gốc hàng hóa do người bán cung cấp. “Chúng tôi đang lắng nghe ý kiến từ các bên để tìm ra phương án cân bằng giữa việc bảo vệ người tiêu dùng và không tạo gánh nặng quá lớn, không phù hợp với bản chất của sàn là bên trung gian" - ông Tuấn chia sẻ.

Ông Tuấn khẳng định, Bộ Công Thương đang nỗ lực tối đa để hoàn thiện dự thảo Luật thương mại điện tử, với mục tiêu xây dựng một hành lang pháp lý vững chắc, minh bạch và phù hợp với thực tiễn, từ đó thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử và đóng góp vào công cuộc xây dựng nền kinh tế số tại Việt Nam.

Thuế - Trách nhiệm không thể bỏ qua trong kinh doanh số

Ông Nguyễn Việt Hòa, Trưởng phòng Quản lý thuế số 2 (phòng Quản lý thuế các sàn TMĐT) thuộc Chi cục thuế thương mại điện tử - Bộ Tài chính

Cũng trong khuôn khổ chương trình, ông Nguyễn Việt Hòa, Trưởng phòng Quản lý thuế số 2 (phòng Quản lý thuế các sàn thương mại điện tử) thuộc Chi cục thuế thương mại điện tử - Bộ Tài chính đã cập nhật chi tiết về chính sách thuế dành cho cá nhân, tổ chức hoạt động trên nền tảng số. Từ việc cấp mã số thuế, kê khai - nộp thuế qua nền tảng đến những lỗi thường gặp và cách khắc phục, người tham dự đã có dịp nhìn rõ hơn trách nhiệm tài chính của mình trong môi trường thương mại điện tử.

Ông Nguyễn Việt Hòa khẳng định, ngành thuế ưu tiên hoàn thiện khung khổ pháp lý thuế cho thương mại điện tử, liên tục rà soát và bổ sung để đảm bảo tính đồng bộ, hiệu quả trước sự phát triển nhanh chóng của các sàn thương mại điện tử và hoạt động kinh doanh xuyên biên giới. Mục tiêu là tạo sân chơi bình đẳng, chống thất thu thuế mà vẫn không cản trở sự phát triển của thương mại điện tử.

Về việc kê khai và nộp thuế qua nền tảng số, ông Hòa đánh giá đây là bước tiến lớn, mang lại lợi ích kép khi giúp doanh nghiệp, cá nhân và hộ kinh doanh tiết kiệm thời gian, chi phí thông qua Cổng thông tin điện tử của Tổng cục Thuế (eTax) hay ứng dụng eTax Mobile. Đặc biệt, Cổng thông tin dành cho hộ, cá nhân kinh doanh trên sàn thương mại điện tử đã giúp việc kê khai minh bạch và dễ dàng hơn. Việc sử dụng chữ ký số và tài khoản định danh điện tử VNeID cũng góp phần nâng cao tính bảo mật và tiện lợi.

Ông khuyến nghị người nộp thuế nên thường xuyên cập nhật phần mềm HTKK, kiểm tra kỹ thông tin, và không nên để đến sát hạn chót mới thực hiện giao dịch khi đường truyền dễ bị quá tải do tiếp nhận cùng lúc quá nhiều tờ khai. Ông khẳng định ngành thuế luôn sẵn sàng hỗ trợ, đồng hành cùng cộng đồng kinh doanh số để quá trình thực hiện nghĩa vụ thuế diễn ra thuận lợi nhất.

Từ góc độ của bộ phận pháp lý của TikTok Shop, bà Nguyễn Thị Cẩm Giang cho biết, việc đảm bảo tuân thủ các chính sách nội bộ và quy định pháp luật hiện hành là yếu tố then chốt cho sự phát triển bền vững của người bán.

Bà Nguyễn Thị Cẩm Giang - Bộ phận Pháp lý của TikTok Shop

TikTok Shop xây dựng hệ thống Chính sách chặt chẽ về nội dung, quảng cáo và bán hàng. Mọi nội dung phải chân thực, không gây hiểu lầm, tuân thủ danh mục sản phẩm cấm và hạn chế, đồng thời tôn trọng quyền sở hữu trí tuệ. Quảng cáo phải đồng nhất, chính xác, và trang đích đạt chất lượng cao. Về bán hàng, người bán tuân thủ quy định về phí nền tảng, quản lý đơn hàng, vận chuyển, và quyết toán, nghiêm cấm kinh doanh hàng giả, hàng nhái.

Để kinh doanh hợp pháp tại Việt Nam, đại diện Bộ phận pháp lý TikTok Shop chia sẻ, người bán cần tuân thủ đầy đủ các quy định pháp luật liên quan đến thương mại điện tử, thuế, bảo vệ người tiêu dùng, sở hữu trí tuệ và bảo mật thông tin. Ngoài ra, tùy theo ngành hàng, một số yêu cầu chuyên ngành cũng cần được đáp ứng.

Ông Nguyễn Hữu Tuấn - Giám đốc Trung tâm Phát triển Thương mại điện tử và Công nghệ số (eComDX), Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số: Về chế tài, tùy theo mức độ vi phạm, các chủ thể có thể bị xử phạt vi phạm hành chính (phạt tiền, tịch thu tang vật, đình chỉ hoạt động, tước giấy phép) theo các Nghị định chuyên ngành. Đối với các trường hợp nghiêm trọng hơn, gây hậu quả lớn, hành vi vi phạm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Bộ luật Hình sự. Ngoài ra, việc bồi thường thiệt hại dân sự cũng là một chế tài quan trọng để bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan.

Đỗ Nga