Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21-6-1925 - 21-6-2025): Báo Thắng - nơi cây đại thụ Lý Văn Sáu vươn mình phát triển
Lịch sử hình thành Báo Thắng - Báo Khánh Hòa gắn liền với bộ ba tiền bối: Nguyễn Minh Vỹ - Võ Văn Sung - Lý Văn Sáu và một số đồng chí khác, là những người đầu tiên đặt nền móng làm nên tờ báo từ chiến khu Hòn Dữ (huyện Khánh Vĩnh) vào năm 1947. Trong hành trình sự nghiệp đầy vinh quang của mình, nhà báo Lý Văn Sáu (tên thật Nguyễn Bá Đàn, 1924 - 2012) luôn dành cho Báo Khánh Hòa những tình cảm, sự quan tâm đặc biệt đối với nơi mình đã khởi nghiệp.
Chân dung nhà báo Lý Văn Sáu. Ảnh tư liệu
Một nhà báo tài năng
Đầu tháng 11-2024, tại Thủ đô Hà Nội, Hội Nhà báo Việt Nam tổ chức tọa đàm và trưng bày chuyên đề “Nhà báo, nhà ngoại giao Lý Văn Sáu: Một tấm lòng son sắt”. Sự kiện vừa kỷ niệm 100 năm ngày sinh nhà báo, nhà ngoại giao Lý Văn Sáu (5-11-1924 - 5-11-2024), đồng thời hướng tới kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21-6-1925 - 21-6-2025). Tại buổi tọa đàm, các đại biểu đã cùng trao đổi, chia sẻ về cuộc đời, sự nghiệp, cũng như những kỷ niệm, tình cảm với nhà báo, nhà ngoại giao Lý Văn Sáu như: Những đóng góp lớn tại Paris của người phát ngôn Lý Văn Sáu; nhà báo Lý Văn Sáu - chiến sĩ của đại lộ Hồ Chí Minh trên sóng điện; nhà báo Lý Văn Sáu với Đài Truyền hình Việt Nam; nhà báo Lý Văn Sáu với những đóng góp trong lĩnh vực thông tin, báo chí; dấu ấn Lý Văn Sáu trên mặt trận ngoại giao; nhớ về nhà ngoại giao Lý Văn Sáu - người bạn quý của đất nước Cuba… Nhân dịp này, Bảo tàng Báo chí Việt Nam (thuộc Hội Nhà báo Việt Nam) cũng trưng bày 100 tài liệu, hiện vật, hình ảnh liên quan đến cuộc đời, sự nghiệp của nhà báo, nhà ngoại giao Lý Văn Sáu. Trong đó, có những tài liệu, hiện vật, hình ảnh trong thời gian ông hoạt động ở Cuba, Hội nghị Paris…
Thông tin giới thiệu về nhà báo Lý Văn Sáu - vị chủ bút đầu tiên của tờ Báo Thắng.
Phát biểu tại tọa đàm, nhà báo Lê Quốc Minh - Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam nhấn mạnh: “Buổi tọa đàm là dịp chúng ta cùng nhau tưởng nhớ và tôn vinh một nhà báo xuất sắc, một nhà ngoại giao tài năng, một tấm gương sáng của báo chí cách mạng Việt Nam - nhà báo, nhà ngoại giao Lý Văn Sáu. Dù ở vị trí, công việc nào, nhà báo Lý Văn Sáu cũng dành nhiều tâm huyết, hiến dâng trọn vẹn những năm tháng đẹp nhất của cuộc đời mình cho lý tưởng cách mạng, cho sự nghiệp báo chí cách mạng. Cuộc đời và sự nghiệp của nhà báo Lý Văn Sáu đã minh chứng cho phẩm chất cao quý của một nhà báo cách mạng, một nhà báo chiến sĩ, sống và cầm bút vì lợi ích của đất nước, vì hạnh phúc của nhân dân”.
Theo nhà báo Cung Phú Quốc - Phó Tổng Biên tập Báo Khánh Hòa: “Ở Báo Khánh Hòa, khi nhắc đến lịch sử hình thành Báo Thắng - tờ báo tiền thân của Báo Khánh Hòa, chúng tôi lại nhắc về ông: Nhà báo Lý Văn Sáu - được biết đến là chủ bút đầu tiên của Báo Thắng khi mới 22 tuổi. Cùng với đó là ông Tôn Thất Vỹ (tức Nguyễn Minh Vỹ) - Chủ tịch Ủy ban Hành chính kháng chiến tỉnh, Chủ nhiệm đầu tiên của Báo Thắng; các ông: Võ Văn Sung, Giang Nam - những người lãnh đạo của tờ báo; cùng với các ông: Nguyễn Xuân Ẩm, Lê Hân, Huỳnh Thẩn - những người phụ trách chế tác, in ấn thời kỳ đầu của Báo Thắng… Qua tham khảo từ các tài liệu và qua những lần được trao đổi với các nhà báo lão thành, chúng tôi được hiểu hơn về sự ra đời của Báo Thắng, hiểu hơn về vai trò, những cống hiến to lớn của những bậc lão thành, những nhà trí thức yêu nước đã khai sinh ra tờ báo, trong đó có nhà báo Lý Văn Sáu”.
Nhà báo Cung Phú Quốc - Phó Tổng Biên tập Báo Khánh Hòa trao hình ảnh, tài liệu về nhà báo Lý Văn Sáu cho thân nhân của nhà báo Lý Văn Sáu và đại diện Bảo tàng Báo chí Việt Nam.
Tham gia sáng lập tờ Báo Thắng
Trong những ngày kháng chiến, các đồng chí lãnh đạo tỉnh Khánh Hòa đã nhìn thấy ở chàng thanh niên Lý Văn Sáu tố chất của một người làm báo và đó là cơ duyên đưa ông trở thành một trong những người đầu tiên sáng lập nên tờ Báo Thắng. Từ chủ trương của Tỉnh ủy vào tháng 4-1946, phải có một tờ báo của Đảng bộ tỉnh, đến một năm sau, vào ngày 26-4-1947, tờ Báo Thắng ra số đầu tiên là cả một chặng đường với rất nhiều gian khổ, hy sinh. Báo Thắng sau khi đưa xuống cơ sở, đi vào nhân dân đã được đón nhận nhiệt tình và dành nhiều tình cảm tốt đẹp. Các số báo tiếp theo đều đặn ra đời dưới sự nỗ lực của nhà báo Lý Văn Sáu cùng các đồng chí của mình.
Chỉ 4 tháng sau khi ra đời tờ Báo Thắng bằng tiếng Việt, nhà báo Lý Văn Sáu lại cùng các đồng chí cho ra đời thêm tờ báo địch vận bằng tiếng Pháp mang tên “Le Trait d’Union” (Cái Gạch Nối). Với khả năng tổng hợp tin tức và thành thạo tiếng Anh, tiếng Pháp nên nhà báo Lý Văn Sáu đã đăng tải nhiều thông tin dành riêng cho đối tượng là các quan chức, binh lính Pháp nhằm phản bác luận điệu tuyên truyền lừa bịp của địch; nói lên cuộc đấu tranh chính nghĩa giành độc lập, tự do của nhân dân Việt Nam; kêu gọi binh lính Pháp phản chiến… Cùng lúc 2 tờ báo được phát hành ngay trong lòng địch đã tạo được tiếng vang lớn, không chỉ trong nhân dân mà còn trong giới trí thức, viên chức trong bộ máy cai trị và binh lính địch, như lời nhận xét của đồng chí Hà Huy Giáp: “Những ngày đầu kháng chiến chống Pháp, Khánh Hòa làm được 2 tờ báo tiếng Việt và tiếng Pháp là rất giỏi, phải có chủ trương, quyết tâm cao, tập hợp được những người có học thức và phong trào mạnh mới làm nổi”.
Nặng tình với Khánh Hòa
Tham gia buổi tọa đàm, chúng tôi được biết thêm về tình cảm của nhà báo Lý Văn Sáu đối với vùng đất, con người Khánh Hòa và những người làm Báo Khánh Hòa. Ông quê gốc ở Nghệ An, nhưng chặng đường hoạt động cách mạng sôi nổi lại gắn với tỉnh Khánh Hòa. Ông từng có câu thơ: “Xứ Trầm hương cho tôi hai của báu/Một con đường cách mạng/Một hòn ngọc để yêu thương và chiếu sáng con đường...”. Vợ của ông tên là Ngọc Ánh - một người con của quê hương Khánh Hòa. Tên gọi Lý Văn Sáu của ông cũng được ghép từ chữ đầu Lý - tên người chị ruột và Sáu - tên gọi ở nhà của vợ (cô Sáu Ánh). Ông cũng đặt tên con gái mình là Khánh An được ghép từ tên hai tỉnh Khánh Hòa - Nghệ An. Để rồi, từ cái nôi cách mạng Khánh Hòa, nhà báo Lý Văn Sáu đã vươn mình phát triển trở thành một nhà báo, nhà ngoại giao tài năng, tâm huyết. Nhà báo Lý Văn Sáu là một trong những nhà báo thuộc lớp trí thức đã dành trọn những năm tháng đẹp nhất của cuộc đời mình cho lý tưởng cách mạng, cho sự nghiệp đấu tranh giành độc lập dân tộc và xây dựng đất nước. Ngoài sáng lập Báo Thắng, ông còn góp phần gây dựng Đài Tiếng nói Nam Bộ và Đài Tiếng nói miền Nam ngay từ thời kỳ đầu; trở thành người phát ngôn xuất sắc của phái đoàn Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam tại Paris (1968 - 1973).
Các đại biểu xem hình ảnh, tài liệu về nhà báo Lý Văn Sáu.
Đất nước thống nhất, ông gắn bó với công tác quản lý báo chí, với hoạt động nghề nghiệp của Hội Nhà báo Việt Nam; là một trong những lãnh đạo kỳ cựu của Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam, Thông tấn xã Việt Nam. Sau này, dù lớn tuổi, nhà báo Lý Văn Sáu vẫn dành thời gian đọc Báo Khánh Hòa một cách rất tỉ mỉ, cũng như thường xuyên đóng góp những ý kiến hay để cải tiến, nâng cao chất lượng tờ báo hơn nữa .
