Kỷ niệm 100 năm Ngày báo chí Cách mạng Việt Nam (21-6) Nhà báo hiện đại làm chủ công nghệ

Quay phim Quang Phát (Đài Phát thanh - truyền hình Đồng Nai) trong một lần tác nghiệp. Ảnh: NVCC

Với ngòi viết vàng, trái tim nóng, những người làm báo tiêu biểu tỉnh Đồng Nai đã và đang nỗ lực dấn thân, làm chủ công nghệ để đem đến cho bạn đọc, khán, thính giả những tác phẩm báo chí xuất sắc.

Cảm xúc của nhà báo là điều AI không thể thay thế được

Trước yêu cầu đổi mới công nghệ, nhà báo Ngân Triều (Phó trưởng phòng Chuyên đề, Đài Phát thanh - truyền hình (PT-TH) Đồng Nai) cho rằng, người làm báo cần chủ động làm chủ được công nghệ và các công cụ mới, đặc biệt như các phần mềm trí tuệ nhân tạo (AI): Chat GPT, Memobot, Videogen, Canva… AI có thể giúp tự động hóa các công việc lặp đi lặp lại, gợi ý chủ đề, thậm chí là tạo ra bản nháp tin tức ban đầu. Việc hiểu rõ cách vận hành và áp dụng những công nghệ này giúp nhà báo tối ưu hóa quy trình làm việc, nâng cao năng suất và chất lượng nội dung.

Tuy vậy, nhà báo Ngân Triều nhấn mạnh, mặc dù AI xuất sắc trong việc xử lý dữ liệu và tạo tin nhanh nhưng không thể thay thế tư duy phản biện, sự đồng cảm, khả năng điều tra chuyên sâu hay sự sáng tạo độc đáo của con người. Vì vậy, thay vì lo lắng về sự thay thế, nhà báo cần nhìn nhận AI như một công cụ cộng tác mạnh mẽ. Bằng cách tận dụng AI cho các công việc mang tính kỹ thuật, chúng ta có thể dành nhiều thời gian hơn cho những giá trị cốt lõi làm nên linh hồn của báo chí.

Một điều nữa là độc giả, khán, thính giả ngày nay tiếp nhận thông tin qua rất nhiều kênh và định dạng khác nhau. Nhà báo không chỉ đưa tin, biên tập chữ viết, mà còn phải rèn luyện khả năng tư duy và định hình nội dung để phù hợp cho từng thể loại báo chí hoặc các nền tảng mạng xã hội. Điều này đòi hỏi sự linh hoạt trong cách đưa tin, khả năng nắm bắt xu hướng hình ảnh, âm thanh và sự hiểu biết về cách mà từng nền tảng hoạt động để tối đa hóa hiệu quả truyền tải.

Theo nhà báo NGÂN TRIỀU (Phó trưởng phòng Chuyên đề, Đài Phát thanh - truyền hình Đồng Nai), dù công nghệ có phát triển đến đâu, các giá trị cốt lõi của nghề báo như sự chính xác, khách quan, đạo đức nghề nghiệp và khả năng kể chuyện hấp dẫn vẫn là kim chỉ nam không thể thay đổi. Bản thân chị luôn ưu tiên kiểm chứng thông tin, đảm bảo tính xác thực và mang đến những góc nhìn sâu sắc, có giá trị cho khán, thính giả.

Đồng tình với quan điểm trên, nhà báo Vũ Thị Minh Trang (Phòng Thời sự, Đài PT-TH Đồng Nai) chia sẻ, sự khác biệt lớn nhất giữa con người và AI đó là cảm xúc. Nhà báo đi, thấy, cảm và viết. Những gì được viết ra bởi xúc cảm chân thật của con người thì công nghệ không thể có được. Bởi vậy, trong suốt thời gian làm nghề, nhà báo Minh Trang luôn cố gắng phối hợp tốt với đồng nghiệp để có những tuyến tin đúng, trúng, đời. Chị đi sâu, đi sát, lắng nghe hơi thở của cuộc sống, phản ánh cuộc sống chân thực, sinh động qua lăng kính nhiều chiều của nhà báo. Nhiều tác phẩm của chị và đồng nghiệp sau khi lên sóng đã được các cấp, các ngành chức năng ghi nhận và có sự thay đổi tích cực.

Phải kể đến như tác phẩm Khi dự án đi trước, tái định cư… lội nước theo sau phản ánh công tác bố trí tái định cư trên địa bàn tỉnh còn nhiều bất cập. Loạt bài này sau khi phát sóng đã nhận được sự quan tâm lớn của lãnh đạo Tỉnh ủy và UBND tỉnh. Lãnh đạo tỉnh sau đó đã có chỉ đạo cụ thể đến từng địa phương, đơn vị để người dân vùng bị ảnh hưởng bởi dự án không còn cảnh mòn mỏi chờ đợi tái định cư.

Những quay phim lão luyện

Hơn 29 năm làm nghề, quay phim Lê Trọng Phước (Phòng Thời sự, Đài PT-TH Đồng Nai) đã để lại nhiều ấn tượng sâu sắc với những thước phim chân thực, giàu hình ảnh, phản ánh trung thực, khách quan các vấn đề thời sự, xã hội, góp phần xây dựng một nền báo chí chuyên nghiệp và nhân văn.

Anh Trọng Phước chia sẻ, anh luôn ưu tiên các yếu tố về bố cục, hình ảnh, góc quay, âm thanh, ánh sáng để có thể chuyển tải nội dung đến khán giả một cách sinh động và giàu cảm xúc. Anh thường xuyên học hỏi, cập nhật xu hướng truyền hình hiện đại nhằm nâng cao tính hấp dẫn, thu hút người xem; đồng thời, lắng nghe, tiếp nhận các ý kiến phản hồi từ khán giả để điều chỉnh phù hợp trong quá trình xây dựng các bản tin, chương trình phát sóng hàng ngày.

Thường xuyên xông pha vào các “điểm nóng” để có được những thước phim chân thực, phản ánh các vấn đề tiêu cực như xe né trạm, xe quá tải, đua xe trái phép, khai thác khoáng sản trái phép… , quay phim Ngô Quang Phát (Phòng Thời sự, Đài PT-TH Đồng Nai) từng phải đối mặt với không ít khó khăn, thậm chí là nguy hiểm. Có lần, khi đang ghi hình xe né trạm, xe quá tải, anh bất ngờ bị nhóm người lạ mặt bám theo, chặn đầu xe hăm dọa.

Với đề tài đua xe trái phép, anh Quang Phát phải tác nghiệp vào ban đêm. Việc các “quái xế” di chuyển liên tục với tốc độ cao đòi hỏi quay phim phải bám sát hiện trường, chọn vị trí quay an toàn nhưng vẫn đảm bảo góc máy đủ mạnh để phản ánh đúng sự liều lĩnh, manh động của các đối tượng. Không ít lần, anh phải giả dạng người dân đứng xem, hoặc núp trong xe cá nhân giữa trời mưa gió để chờ đợi cơ hội ghi lại những hình ảnh chân thực nhất.

Hay những lần theo dấu các điểm khai thác khoáng sản trái phép, giữa rừng núi hoang vu, đường đi trơn trượt, nguy cơ sạt lở cao, anh Quang Phát cùng đồng nghiệp phải men theo các con đường mòn, thậm chí đi bộ hàng cây số, vượt suối, bám đá để tiếp cận hiện trường. Những âm thanh máy xúc gầm rú, khói bụi mịt mù cùng ánh mắt cảnh giác của những người khai thác khiến mỗi lần bấm máy là một lần căng thẳng cực độ. Tuy vậy, chính những khoảnh khắc ấy đã giúp anh ghi lại những tư liệu quý giá, góp phần cảnh báo và thúc đẩy cơ quan chức năng vào cuộc xử lý các sai phạm.

Trong thời buổi công nghệ phát triển như vũ bão hiện nay, anh Quang Phát cho rằng, quay phim cần chủ động cập nhật và làm chủ các xu hướng mới để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của khán giả. Trước hết, cần nắm vững các thiết bị hiện đại như: flycam, gimbal, máy quay 4K, camera hành trình nhằm nâng cao chất lượng hình ảnh, đa dạng góc quay và tạo sự hấp dẫn cho khung hình. Bên cạnh đó, việc sử dụng thành thạo các phần mềm dựng phim, chỉnh màu, xử lý âm thanh cũng là kỹ năng thiết yếu để sản phẩm không chỉ “đúng”, mà còn “đẹp”.

Ngoài ra, người quay phim hiện đại cũng phải nhạy bén với xu hướng truyền thông đa nền tảng, từ truyền hình truyền thống đến mạng xã hội như: YouTube, TikTok, Facebook. Việc kể chuyện bằng hình ảnh ngày nay không chỉ dừng lại ở thông tin, mà còn đòi hỏi yếu tố cảm xúc, tốc độ và khả năng tiếp cận nhanh. Vì thế, quay phim cần linh hoạt trong tư duy, sáng tạo trong cách thể hiện.

An Yên