Kỷ niệm về hai vị Đại tá

Nặng lòng biên cương

Từ cuối năm 1989, tôi công tác tại Hội VHNT tỉnh và là cộng tác viên thân thiết của báo Tiền Phong, thi thoảng sang Bộ Chỉ huy Biên phòng tỉnh chơi, viết bài. Lạng Sơn là tỉnh miền núi, biên giới nên đề tài Biên phòng khá hấp dẫn, để tôi khai thác. Người mà tôi hay được gặp là Đại tá Lê Đình Thi, Phó Chỉ huy chính trị.

Đại tá Lê Quang Đạo - Chỉ huy trưởng Bộ CHBP tỉnh Lạng Sơn chào đón Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong Un tại ga Đồng Đăng. Ảnh: Duy Chiến

“Tớ chuẩn bị đi cơ sở, vùng sâu, vùng xa, các cậu có đi thì sẽ cho xe sang đón”. Chúng tôi hay được nghe và thích cách đặt vấn đề của Đại tá Thi. Tôi nhớ mãi khoảng mùa xuân 1992 có chuyến đi Đồn Biên phòng Bắc Xa- một đơn vị xa xôi, hẻo lánh nhất tỉnh Lạng Sơn nằm mạn Đông bắc, giáp với tỉnh Quảng Ninh thuộc xã Bắc Xa, huyện Đình Lập. Phải nói rằng, đó là “chuyến đi bão táp” đầy kỷ niệm. Chiếc xe ô tô U-oát đi miết trong rừng, nghiêng ngả qua những tảng đá, cành cây men theo vệt chân người nhỏ như đường chỉ mong manh. Ngày đó, chưa có đường đi như bây giờ, chỉ có Bộ đội mới nhớ nổi đích đến.

Cuối cùng, chúng tôi đến một “cứ điểm” ở chân núi. Xe cộ để tại đây, còn rau xanh, thịt, quà tặng chúng tôi chất lên 3 con ngựa thồ do Đồn Biên phòng Bắc Xa cử xuống đón. Chúng tôi tiếp tục ngược đồi, băng núi đi bộ hơn 8km nữa mới thấy dãy nhà lợp Pro xi măng có lá cờ Tổ quốc bay lồng lộng trong mây giăng kín.

Đại tá Lê Đình Thi. Ảnh: Duy Chiến

Người đi đầu bao giờ cũng là Đại tá Lê Đình Thi. Ông thỉnh thoảng lại huýt sáo và nói chuyện phiếm với anh em. Đến tảng đá nghỉ ngơi, chờ người đi sau, Đại tá hóm hỉnh nói rằng, bản thân thấy gắn bó với từng ngọn núi, cỏ cây và đồng bào các dân tộc xứ Lạng, thêm nữa, cảm ơn những cô cậu nhà báo, nhà văn mong manh, dễ vỡ mà vượt khó đi với người lính mang quân hàm xanh nên đọc đoạn thơ vừa sáng tác, trong đó có đoạn: “Ra đi từ đất Ninh Bình/ Quê hương Bộ Lĩnh lừng danh sử vàng/ Vì bình yên mỗi xóm làng/ Vì nền độc lập- vinh quang lời thề/ “Chưa hết giặc, ta chưa về/ Tuổi xuân hiến trọn không hề đắn đo…”. Tôi nhác thấy Đại tá rưng rưng khi nhắc đến quê hương và thời tuổi trẻ đã qua. Ông Lê Đình Thi sinh tháng 8/1945 ở thôn Phúc Anh (nay thuộc phường Phú Thành, thành phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình). Ông tham gia quân đội từ tháng 8 năm 1964 ở F316 Quân khu Tây Bắc sau đó về công tác tại Quân khu 1. Trải qua các chiến trường trong nước và nước bạn Lào, đến năm 1981 về làm Chính ủy Trung đoàn 695 Công an vũ trang Lạng Sơn (nay là Bộ đội Biên phòng)…

Thấy đoàn công tác đến, các chiến sỹ trẻ từ các dãy nhà ùa ra đón. Họ vây quanh thủ trưởng Thi.

Đại diện 2 chi đoàn kết nghĩa Hội VHNT Lạng Sơn và Đồn Biên phòng Thanh Lòa chụp ảnh với Đại tá Lê Đình Thi (ảnh chụp năm 1993). Ảnh tư liệu

Tôi theo chân Đại tá Thi cùng các chiến sỹ trẻ đi thực địa tuần tra biên giới. Có thể nói, nhiệm vụ này rất khó khăn do các mốc nằm cheo leo trên những đỉnh đồi, đường lên mốc là những đường mòn quanh co gập ghềnh. Có những nơi từ đường tuần tra biên giới đến cột mốc xa đến 2-3km, không có người ở, không có đường bám biên. Đứng từ non cao nhìn xuống, chúng tôi thấy lác đác mái nhà lợp ngói âm dương xen lẫn bốn bề núi rừng và cỏ cây. Đi trước tôi là những bước chân thầm lặng của người lính trẻ Biên phòng lẫn trong “thiên đường” lau sậy rung rinh thật đẹp.

Hảo sảng, tâm huyết

Gia đình Đại tá Thi thăm lại địa bàn công tác ngày xưa Ảnh: Duy Chiến

Tôi ấn tượng với Lê Quang Đạo- người gắn bó 27 năm liên tục ở xứ Lạng, đeo lon Đại tá, từng giữ chức Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy Biên phòng tỉnh Lạng Sơn (bây giờ, ông là Thiếu tướng, Tư lệnh Cảnh sát biển Việt Nam). Với tôi, Lê Quang Đạo là người nói và làm đi đôi, tính khí mạnh mẽ, quyết đoán kiểu “con nhà võ”. Tôi gặp Lê Quang Đạo vào khoảng tháng 9/1993 khi đó, tôi là Bí thư Chi đoàn Hội Văn học nghệ thuật Lạng Sơn tháp tùng Đại tá Lê Đình Thi, Phó Chỉ huy Chính trị Bộ Chỉ huy Biên phòng tỉnh đến thăm, tổ chức kết nghĩa với Chi đoàn Biên phòng Thanh Lòa, đóng quân tại bản Lòa, huyện Cao Lộc. “Đối tác” của tôi là Thiếu úy Lê Quang Đạo, Đội trưởng đội vận động quần chúng kiêm Bí thư chi đoàn. Hai anh em chụm đầu lên chương trình, kế hoạch thực hiện nghi lễ kết nghĩa và các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao, đốt lửa trại. Lê Quang Đạo là người thông minh, nhạy bén nên thời gian hội ý rất nhanh, thống nhất cũng khá chóng vánh…

Buổi lễ kết nghĩa giữa hai chi đoàn diễn ra trang trọng, ấm cúng, thành công. Đêm về, sau buổi giao lưu thắm tình đoàn kết quân- dân, đến lúc này, tôi mới có dịp hỏi thăm về thủ lĩnh Đoàn của đồn Biên phòng Thanh Lòa. Theo lời kể của anh, tháng 3/1989, đang tuổi thanh xuân 18, chàng trai quê Gia Viễn, Ninh Bình lên đường nhập ngũ. Sau hơn một năm là chiến sĩ của Bộ đội Biên phòng tỉnh Hà Nam Ninh, Lê Quang Đạo tiếp tục theo học Trường Đại học Biên phòng (nay là Học viện Biên phòng).

Sau này, độ chục năm, tôi gặp lại Lê Quang Đạo là Phó đồn trưởng kiêm Trạm trưởng Trạm cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị, rồi Đồn trưởng đồn Biên phòng Tân Thanh (2005-2011), anh để lại nhiều dấu ấn nổi bật trên dải đất biên cương xứ Lạng. Đó là tham mưu cho Ban chỉ huy Đồn và Bộ chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Lạng Sơn triển khai thí điểm hoạt động tuần tra chung trên tuyến biên giới Việt Nam - Trung Quốc. Sau đó là mô hình kết nghĩa “Đồn - Trạm hữu nghị, biên giới bình yên” vào năm 2013 giữa Đồn Biên phòng cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị (Việt Nam) và Trạm kiểm soát Biên phòng Hữu Nghị Quan (Trung Quốc), mô hình kết nghĩa “bản - bản” giữa các địa phương của Lạng Sơn với các khu vực dân cư nước bạn nhằm góp phần bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa bằng biện pháp hòa bình.

Giữa năm 2001, Lê Quang Đạo về công tác tại Bộ Chỉ huy Biên phòng tỉnh Lạng Sơn, lần lượt giữ các cương vị lãnh đạo. Tháng 8/2016 là Phó Chỉ huy trưởng và sau 2 năm thì đảm nhiệm chức vụ Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy Biên phòng tỉnh Lạng Sơn, đeo lon Đại tá…

Nguyễn Duy Chiến