Kỳ vọng vào những 'bông hồng thép'

Ứng viên tranh cử Tổng thống Mexico, bà Claudia Sheinbaum phát biểu tại Viện Bầu cử quốc gia ở Mexico City, ngày 18/2/2024. Ảnh: AFP/TTXVN

Đã hơn 20 năm trôi qua kể từ khi Zalles cùng chồng con rời một vùng quê nghèo ở bang miền Nam Chiapas lên thủ đô làm việc, đó cũng là quãng thời gian mà người phụ nữ 43 tuổi làm giúp việc cho vài gia đình giàu có tại đây. Trong giai đoạn này, biến cố liên tục bủa vây gia đình Zalles khi cậu con trai 17 tuổi mất tích 4 năm trước và người chồng lái taxi đã không thể tiếp tục hành nghề vì thương tích nặng sau khi vô tình đi qua làn đạn giữa một cuộc đấu súng của các băng đảng.

Cầm chiếc bánh taco giá 15 peso (1 USD) trên tay, Zalles cho biết do thu nhập ít ỏi, đây là bữa ăn trưa vỉa hè giữa giờ của cô trong hàng chục năm qua. Tuy nhiên, người phụ nữ có nước da rám nắng nói rằng cô hy vọng cuộc sống gia đình sẽ được cải thiện hơn sau ngày bầu cử 2/6, khi dường như chắc chắn rằng Mexico sẽ có nữ tổng thống đầu tiên trong lịch sử - nhân vật có lẽ sẽ lắng nghe, chia sẻ và đồng hành với những người như cô.

Zalles không chỉ đại diện cho hơn 2,5 triệu phụ nữ làm giúp việc thuê tại Mexico - một nghề đã bao hàm sự phân biệt giới tính và vị trí xã hội sâu sắc - mà cô còn nằm trong danh sách hàng chục nghìn gia đình có người thân bị mất tích, cũng như là nạn nhân của tình trạng bạo lực băng đảng vốn đã rất nổi tiếng tại quốc gia Mỹ Latinh này.

Mexico bước vào cuộc tổng tuyển cử ngày 2/6 đúng lúc đất nước 130 triệu dân vẫn đang trải qua những ngày nắng nóng lịch sử, đất đai khô kiệt và giữa ngổn ngang thách thức. Cùng với tình trạng bạo lực hoành hành, vấn nạn buôn bán ma túy, bất bình đẳng giới, lãnh đạo tiếp theo của Mexico sẽ còn đối mặt với các vấn đề nghiêm trọng khác như người di cư, bảo vệ môi trường, giữ thế cân bằng trong quan hệ giữa các quốc gia Mỹ Latinh và các cường quốc.

Đây cũng là cuộc tổng tuyển cử có quy mô lớn nhất trong lịch sử quốc gia Bắc Mỹ này. Không chỉ bầu tân tổng thống, 500 thành viên Hạ viện cùng 128 thành viên Thượng viện, gần 100 triệu cử tri tại Mexico và người Mexico sống tại nước ngoài sẽ còn bầu ra 20.000 vị trí lãnh đạo các cấp. Trong khi đó, đây là lần đầu tiên các cuộc bầu cử cấp trung ương và địa phương được thực hiện đồng thời trên toàn bộ 32 bang.

Mặc dù trên danh nghĩa, cuộc đua giành ghế tổng thống là sự so kè giữa ứng cử viên đại diện 3 liên minh tranh cử, song theo giới phân tích chính trị và kết quả các cuộc thăm dò dư luận gần đây cho thấy hiện "võ đài" chính trị chỉ còn hai nữ ứng cử viên, đó là cựu Thị trưởng Mexico City Claudia Sheinbaum Pardo - ứng cử viên của liên minh tranh cử Sigamos Haciendo Historia (Chúng ta tiếp tục làm nên lịch sử) - và bà Xóchitl Gálvez đại diện cho liên minh tranh cử Fuerza y Corazón por México (Sức mạnh và Con tim vì Mexico).

Ứng cử viên ít tiếng tăm còn lại là ông Jorge Álvarez Máynez – đại diện liên minh Movimiento Ciudadano (Phong trào Nhân nhân), người được giới phân tích chính trị đánh giá chỉ là nhân vật "làm nền" cho hai ứng cử viên nữ, khi chính trị gia 38 tuổi này chưa bao giờ nhận quá 10% số cử tri ủng hộ trong tất cả các cuộc thăm dò dư luận.

Trong cương lĩnh tranh cử, ứng cử viên Claudia Sheinbaum Pardo khẳng định sẽ tiếp tục duy trì và phát huy những di sản của Tổng thống đương nhiệm Lopez Obrador – cùng với bà là thành viên đảng Morena (Phong trào Tái thiết quốc gia) cầm quyền, đặc biệt là về các chính sách liên quan đến an sinh xã hội đang được đánh giá có tính ưu việt nhất trong khu vực Mỹ Latinh. Về phần mình, ứng cử viên Xóchitl Gálvez cũng khẳng định, bên cạnh việc đẩy lùi các vấn nạn trầm kha của Mexico như bạo lực và buôn bán ma túy, chính quyền tương lai sẽ tiếp tục đẩy mạnh các chính sách an sinh xã hội nhằm đưa Mexico trở thành quốc gia có chỉ số hạnh phúc cao nhất trong khu vực, cùng với những quyết tâm khác như đẩy lùi nạn tham nhũng, bảo vệ quyền lợi của phụ nữ và giảm khoảng cách giàu nghèo trong xã hội.

Tuy nhiên, một trong những vấn đề khiến cử tri Mexico mong mỏi nhất ở thế hệ lãnh đạo kế tiếp là cần quyết đoán và mạnh mẽ hơn trong việc ngăn chặn tình trạng các băng nhóm tội phạm hoạt động ngày càng táo tợn, khiến hơn 450.000 người thiệt mạng và 100.000 người mất tích kể từ năm 2006, gây ảnh hưởng nặng nề tới cuộc sống của người dân. Liên quan đến vấn đề này, cả hai ứng cử viên đều cam kết sẽ giải quyết tình trạng buôn bán ma túy và bạo lực băng đảng thông qua việc tăng cường nhân lực cũng như phương tiện cho các lực lượng chấp pháp cùng với những biện pháp mạnh tay hơn để trấn áp tội phạm.

Trên thực tế, làn sóng bạo lực thậm chí đã lan rộng ngay trong giai đoạn vận động bầu cử với hàng chục ứng cử viên đã bị sát hại chỉ trong vài tháng gần đây. Chính phủ Mexico buộc phải huy động gần 3.000 binh sĩ để bảo vệ các ứng cử viên và quan chức phụ trách bầu cử. Chỉ vài ngày trước cuộc tổng tuyển cử, một sự cố chưa từng có tiền lệ xảy ra khi hơn 2.000 lá phiếu bị đánh cắp tại thành phố Puebla ở miền Trung.

Bên cạnh đó, cuộc khủng hoảng người di cư cũng là vấn đề nổi cộm, có khả năng chi phối kết quả cuộc tổng tuyển cử. Ứng cử viên Claudia Sheinbaum Pardo cho biết bà sẽ tiếp nối chính sách của Tổng thống đương nhiệm Lopez Obrador, bao gồm tập trung vào việc phối hợp với các quốc gia xuất phát điểm của người di cư trong việc gây dựng sinh kế cho những người nghèo tại đây. Trong khi đó, bà Xóchitl Gálvez tuyên bố nếu đắc cử, bà sẽ tăng cường phối hợp với chính quyền Mỹ trong việc đấu tranh với tội phạm buôn người, đồng thời siết chặt an ninh tại khu vực biên giới phía Nam nhằm ngăn chặn dòng người di cư đến từ khu vực Trung Mỹ.

Kinh tế cũng là một trong những mối quan tâm hàng đầu của người dân. Mặc dù tăng trưởng khả quan trong năm 2023, nền kinh tế Mexico vẫn đối mặt thách thức lớn. Mới đây, Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) hạ mức dự báo tăng trưởng kinh tế Mexico còn 2,4% trong năm nay và 1,4% năm 2025. Viện Ðiều hành Tài chính Mexico cũng cảnh báo, nước này sẽ đối mặt những thách thức tài chính lớn nhất kể từ những năm 1980 đến nay, nhất là khi tăng trưởng kinh tế có dấu hiệu giảm tốc. Việc chèo lái đất nước vượt qua khó khăn kinh tế trở thành sứ mệnh đè nặng lên vai ban lãnh đạo Mexico nhiệm kỳ tới.

Với Francisca Zalles, cô mong rằng đội ngũ lãnh đạo kế tiếp của Mexico sẽ giúp cải thiện thu nhập và điều kiện sống của gia đình, giúp chồng cô kiếm được việc làm phù hợp với sức khỏe và quan trọng hơn cả là giúp cô tìm lại được cậu con trai bị mất tích vẫn còn sống. Tất cả niềm hy vọng ấy sẽ được cô và những người như cô gửi gắm vào lá phiếu dành cho những "bông hồng thép" trong ngày trọng đại của đất nước.

Phi Hùng ( Phóng viên TTXVN tại Mexico)