Làm báo trong kỷ nguyên 4.0: Biến thách thức thành cơ hội

Bắt kịp xu thế

Thời đại số đã và đang mở ra nhiều cơ hội nhưng cũng đặt ra không ít thách thức cho đội ngũ những người làm báo. Nghề báo không chỉ là một nghề nguy hiểm mà còn là nghề chịu rất nhiều áp lực trong thời đại công nghệ số, đặc biệt là áp lực cạnh tranh với mạng xã hội. Áp lực về sự ra đời và tác động của công nghệ AI (trí tuệ nhân tạo) đối với báo chí. Áp lực đề tài phải nóng, phải mới, phải hấp dẫn, không lặp lại, áp lực về tính chính xác, thông tin đa chiều, phải chạy đua với thời gian… Tất cả những điều đó đòi hỏi các cơ quan báo chí và người làm báo phải thích nghi và tự đổi mới để bắt kịp xu thế chung của sự phát triển. Đài Phát thanh - Truyền hình và Báo Bình Phước (BPTV), một cơ quan báo chí đa phương tiện, một mô hình tòa soạn hội tụ cũng không là ngoại lệ.

Sự bùng nổ của truyền thông xã hội cùng các sản phẩm công nghệ 4.0 là thách thức rất lớn, nhưng cũng là cơ hội cho những người làm báo có đam mê, dám dấn thân, dám khác biệt để bứt phá. Trong ảnh: Các phát thanh viên của BPTV trao đổi nghiệp vụ trước khi ghi hình - Ảnh: Minh Chí

Nếu trước đây người làm báo gần như chỉ gắn với một công việc chuyên môn, nhưng làm báo thời kỳ đa phương tiện đòi hỏi nhà báo phải năng động, làm được nhiều việc, không chỉ viết cho báo in, báo điện tử mà còn làm cho cả phát thanh, truyền hình và xử lý thông tin cho các hạ tầng số, làm tốt cho cả báo ảnh. Những thách thức với báo chí trong kỷ nguyên 4.0 là sự cạnh tranh về tốc độ thông tin, đòi hỏi nhà báo phải đưa tin thật nhanh để cạnh tranh thông tin, nhưng cũng không thể vì quá vội vàng mà thiếu cẩn trọng trong thẩm định tính chính xác và lường trước những hiệu ứng trong dư luận xã hội. Nhất là, thông tin cần thẩm định một cách đa chiều, phải chính xác và người viết phải có trách nhiệm với thông tin ấy, phải xác định thông tin mình đưa ra có ích gì cho xã hội, công chúng.

Ông Đoàn Như Viên, Chủ tịch Hội Nhà báo tỉnh Bình Phước khẳng định: “Các nhà báo Việt Nam nói chung và những người làm báo BPTV nói riêng đang đứng trước hai thách thức vô cùng lớn. Trước tiên, đó là thách thức của công nghệ, nếu nhà báo không nắm được công nghệ thì sẽ bị lạc hậu, thụt lùi, không phát huy được công việc của mình. Thứ hai, trước sự chống phá quyết liệt của các thế lực thù địch, người làm báo phải có bản lĩnh chính trị vững vàng, để không đi chệch hướng, rồi lại không tuân theo các tôn chỉ, mục đích của người làm báo”.

Chủ tịch Hội Nhà báo tỉnh Đoàn Như Viên đánh giá các nhà báo ở BPTV đã trưởng thành nhanh, khẳng định vị thế trong làng báo Việt Nam

Chính những thách thức của xu thế làm báo đa phương tiện và đòi hỏi ngày càng cao của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, đã khiến tập thể những người làm báo BPTV phải tự thay đổi và thích ứng để đứng vững trước những thách thức trong thời kỳ bùng nổ công nghệ thông tin. Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Vũ Tiến Điền đánh giá: “BPTV đã có nhiều đổi mới trong tổ chức các hoạt động, đặc biệt là tận dụng được nhiều nền tảng để đáp ứng nhu cầu, thị hiếu của công chúng, thu hút sự quan tâm của dư luận. Đã xây dựng tòa soạn hội tụ với những phóng viên, biên tập viên đa lĩnh vực, có chuyên môn nghiệp vụ vững vàng. Đặc biệt, đội ngũ làm báo ngày càng chuyên nghiệp, bắt kịp xu hướng, có nhiều đổi mới tích cực, tuyên truyền đúng định hướng, bám sát thực tiễn cuộc sống và nhiệm vụ chính trị của Đảng, của đất nước và tỉnh”.

Cùng chia sẻ về vấn đề này, Phó Giám đốc Sở Thông tin và Truyền thông Nông Hồng Thức cho biết: “BPTV có nhiều chương trình phát thanh, truyền hình, báo in, báo điện tử được cải tiến, mở mới hấp dẫn, bắt kịp xu hướng truyền thông đa phương tiện, bám sát thực tiễn của tỉnh, gần gũi với nhân dân, đồng hành với doanh nghiệp, được chia sẻ, lan tỏa trên các nền tảng số, thu hút sự quan tâm của công chúng trong và ngoài tỉnh”.

Thay đổi để thích ứng

Nhận thấy xu hướng thay đổi nhanh chóng của công nghệ, của báo chí, truyền thông hiện đại, được sự quan tâm của lãnh đạo tỉnh, BPTV đã nhanh chóng củng cố, nâng cấp hạ tầng kỹ thuật, triển khai tòa soạn hội tụ, hệ thống lưu trữ để thực hiện quy trình sản xuất chương trình trên internet thích ứng với chiến lược phát triển báo chí quốc gia. BPTV tập trung đổi mới trang báo điện tử Bình Phước online, phát triển các trang mạng xã hội YouTube, Facebook, TikTok và thực hiện phát thanh có hình trên các trang mạng xã hội nhằm tạo điều kiện tương tác cho khán - thính giả, bởi đó chính là xu thế của truyền thông hiện đại. Song song với thực hiện nâng cấp hạ tầng thì vấn đề đào tạo kỹ năng làm báo hiện đại, nâng cao nhận thức cho viên chức, người lao động về chuyển đổi số, đổi mới tư duy, cách làm báo mới, nhanh, gọn, rõ, chất… là một vấn đề quan trọng luôn được lãnh đạo BPTV đặt lên hàng đầu, trong đó có cả an ninh mạng và an toàn thông tin.

Các phóng viên, biên tập viên của BPTV thực hành sử dụng thiết bị công nghệ hỗ trợ làm báo hiện đại

Thời gian qua, Hội Nhà báo tỉnh, Ban Giám đốc BPTV đã tổ chức nhiều lớp tập huấn kiến thức, kỹ năng làm báo, nhận thức về chuyển đổi số, cũng như bồi dưỡng, rèn luyện về đạo đức nghề nghiệp…, cơ bản đáp ứng yêu cầu thực tiễn đặt ra.

Đánh giá cao cách làm của BPTV, Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Vũ Tiến Điền cho rằng: “Trình độ của công chúng không ngừng được nâng cao. Vì vậy, nhà báo phải là người có hiểu biết rộng, phải là chuyên gia trong lĩnh vực mà mình theo dõi và phản ánh, đồng thời không ngừng tu dưỡng và rèn luyện đạo đức người làm báo như lời Bác Hồ đã dạy “Người làm báo cách mạng phải có tâm sáng, lòng trong, bút sắc””.

Nhà báo Nguyễn Thị Minh Nhâm, Tỉnh ủy viên, Giám đốc - Tổng Biên tập BPTV chia sẻ: “BPTV luôn ý thức được rằng, người làm báo hiện nay có rất nhiều cơ hội từ chuyển đổi số, nhưng cũng cần biết rõ mình đang gặp thách thức gì để thay đổi. Không né tránh, không bỏ qua sự phát triển của công nghệ AI, truyền thông số. Chúng tôi quyết tâm tận dụng công nghệ 4.0, phải bắt kịp xu hướng làm báo hiện đại, giữ nghiêm tôn chỉ, mục đích hoạt động của mình… BPTV hiểu rằng mình còn nhiều việc phải cố gắng, để làm mới mình, nâng chất sản phẩm báo chí, phục vụ công chúng tốt hơn”.

Nhà báo Nguyễn Thị Minh Nhâm, Tỉnh ủy viên, Giám đốc - Tổng Biên tập BPTV chia sẻ về công tác đổi mới, nâng cao chất lượng sản xuất chương trình trong xu thế chuyển đổi số báo chí

Chuyển đổi số báo chí là xu hướng tất yếu, có vai trò quyết định đến hiệu quả truyền thông của báo chí. Đội ngũ người làm báo am hiểu về chuyển đổi số, biết chuyển đổi số sẽ thúc đẩy sự đổi mới của truyền thông báo chí. Phó Giám đốc Sở Thông tin và Truyền thông Nông Hồng Thức cho rằng: “Lãnh đạo, phóng viên, biên tập viên các cơ quan báo chí nói chung và BPTV nói riêng phải được đào tạo, bồi dưỡng, cập nhật thường xuyên kiến thức, kỹ năng về chuyển đổi số báo chí. Cần phải bám sát bộ chỉ số đánh giá mức độ chuyển đổi số báo chí do Bộ Thông tin và Truyền thông ban hành để triển khai các nhiệm vụ, giải pháp chuyển đổi số báo chí tại BPTV. BPTV cũng cần tiếp tục vận hành tốt mô hình tòa soạn hội tụ, đồng thời ứng dụng AI để tối ưu hóa các hoạt động, triển khai các giải pháp bảo đảm an toàn thông tin”.

Đội ngũ những người làm báo BPTV luôn sẵn sàng tâm thế để vượt qua các thách thức của thời đại công nghệ 4.0

Có thể nói, công nghệ số đã làm thay đổi tác phong làm việc của người làm báo theo hướng hiện đại, chuyên nghiệp hơn, hiệu quả hơn… và đương nhiên cũng áp lực hơn! Sự bùng nổ của mạng xã hội cùng các sản phẩm của công nghệ 4.0 là thách thức rất lớn của những người làm báo, nhưng cũng là cơ hội mở ra với những người có đam mê, dám dấn thân, dám khác biệt để bứt phá, hoàn thành tốt sứ mệnh cao cả của mình. Mỗi người làm báo đều hiểu rằng, đứng yên là đang tụt hậu. Và người làm báo thì không thể đứng yên trong một thế giới đang chuyển động.

Hồng Trang