Lần đầu công bố nhiều tài liệu về quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ

Công bố nhiều tư liệu quý về quan hệ ngoại giao Việt Nam - Hoa Kỳ

Tới dự lễ khai mạc trưng bày có Đại sứ Hoa Kỳ Marc Knapper, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Cao Huy, Cục trưởng Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước Đặng Thanh Tùng… cùng nhiều thành viên các tổ chức có liên quan của hai nước Việt Nam và Hoa Kỳ.

Trưng bày 30 năm quan hệ ngoại giao Việt Nam - Hoa Kỳ gồm ba phần: Tiến tới thiết lập quan hệ ngoại giao, Hợp tác và phát triển, Vững bước vào kỷ nguyên mới.

Ngày 5/8/1995, tại Hà Nội, Bộ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ Warren Christopher và Bộ trưởng Ngoại giao Nguyễn Mạnh Cầm ký Nghị định thư, chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Hoa Kỳ.

Hiệp định giữa Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam và Hợp chủng quốc Hoa Kỳ về quan hệ thương mại, ngày 13/7/2000.

Trưng bày giới thiệu nhiều tài liệu lần đầu tiên được công bố như các văn bản liên quan đến tiến trình bình thường hóa quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Hoa Kỳ, Tuyên bố của Tổng thống William Jefferson Clinton về việc thiết lập quan hệ bình thường với Việt Nam, công bố tại Nhà Trắng ngày 11/7/1995, hiện lưu giữ tại Lưu trữ Quốc gia Hoa Kỳ, Tuyên bố của Thủ tướng Võ Văn Kiệt ngày 12/7/1995 về quyết định bình thường hóa quan hệ của Tổng thống Bill Clinton, hiện bảo quản tại Trung tâm Lưu trữ Quốc gia III.

Bên cạnh đó, Trưng bày còn giới thiệu một số hồ sơ, chứng tích chiến tranh lần đầu tiên được trao trả cho các cựu chiến binh, thân nhân các gia đình liệt sĩ, hiện lưu giữ tại Trung tâm Việt Nam và Lưu trữ, Đại học Công nghệ Texas, Hoa Kỳ.

Đại diện Việt Nam và Hoa Kỳ trao trả hồ sơ chứng tích chiến tranh cho các gia đình liệt sĩ và các cựu chiến binh Việt Nam. Ảnh: Kiến Nghĩa.

Đại sứ Hoa Kỳ Marc Knapper (thứ 4 từ trái sang) và Đoàn công tác Trường Harvard Kennedy tham quan kho bảo quản hồ sơ, kỷ vật đi B tại Trung tâm Lưu trữ Quốc gia III, ngày 10/12/2024.

Từ việc thiết lập quan hệ ngoại giao vào năm 1995, Việt Nam và Hoa Kỳ đã cùng nhau đi qua những cột mốc lịch sử như Ký kết Hiệp định Thương mại song phương năm 2000, xác lập quan hệ Đối tác toàn diện năm 2013 và đỉnh cao là nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược toàn diện vì hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững vào tháng 9/2023.

Công tác lưu trữ tài liệu có vai trò thầm lặng nhưng vô cùng quan trọng. Những hồ sơ, văn bản, bức thư ngoại giao, biên bản hội đàm được cẩn thận gìn giữ trong các kho lưu trữ ở cả hai quốc gia Việt Nam và Hoa Kỳ là minh chứng sắc nét cho quá trình hợp tác giữa các bên.

Mỹ lưu trữ gần 3 triệu trang chụp chữ viết, hình ảnh di vật của bộ đội ta

Dịp này, Trung tâm Lưu trữ Quốc gia III cũng phối hợp với Hội Việt - Mỹ, Tổ chức Trái tim Người lính, Câu lạc bộ Mãi mãi tuổi 20 trao trả hồ sơ chứng tích chiến tranh cho các gia đình liệt sĩ và các cựu chiến binh.

Một kho microfilm với gần 3 triệu trang chụp chữ viết, hình ảnh di vật, kỷ vật của bộ đội miền Bắc và Quân Giải phóng miền Nam trong kháng chiến trước năm 1975 đang được quản lý tại Trung tâm Việt Nam và Lưu trữ - Đại học Công nghệ Texas. Đây là nguồn thông tin, dữ liệu quý giá về các liệt sĩ Việt Nam đã hy sinh hoặc mất tích trong chiến tranh.

Các cơ quan của Việt Nam và Hoa Kỳ đã nỗ lực tra cứu hồ sơ tài liệu lưu trữ để tìm kiếm thông tin, kỷ vật, chứng tích chiến tranh để trao trả cho gia đình các bên. Vì vậy, hoạt động trao trả hồ sơ chứng tích chiến tranh cho các gia đình liệt sĩ là việc làm hết sức nhân văn, thể hiện tinh thần trách nhiệm và thiện chí trong quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ nhằm khắc phục hậu quả chiến tranh, góp phần củng cố lòng tin, tăng cường sự hiểu biết và gắn kết giữa nhân dân hai nước.

Hồ sơ liệt sĩ Trần Huy Liệu (tỉnh Thái Bình).

Nhân dịp này, Trung tâm Việt Nam và Lưu trữ - Đại học Công nghệ Texas trao tặng cho Trung tâm Lưu trữ quốc gia III hơn 200 bộ hồ sơ, dữ liệu chứng tích chiến tranh để quản lý và tiếp tục trao trả cho các gia đình.

Từ việc làm này, trong năm 2025, Tổ chức Trái tim người lính Việt Nam đã tiến hành biên soạn và giới thiệu tóm tắt gần 50 hồ sơ chứng tích chiến tranh lên mạng xã hội. Các nhóm tình nguyện viên của CLB Mãi mãi tuổi 20 và Kỷ vật kháng chiến ở nhiều tỉnh thành trên cả nước theo những thông tin và địa chỉ hiếm hoi có trong hồ sơ đã đến từng thôn xóm của các xã, phường để trực tiếp tìm kiếm và xác minh…

Chỉ sau gần 2 tháng nỗ lực thực hiện đã tìm được thân nhân của 22 liệt sĩ và một số cựu chiến binh Việt Nam còn sống liên quan đến các hồ sơ chứng tích nêu trên.

Kiến Nghĩa