Lan tỏa ý thức chống khai thác IUU từ học đường đến cộng đồng ngư dân vùng biển Hòn Sơn

Cán bộ Đồn Biên phòng Hòn Sơn tuyên truyền chống khai thác IUU tại Trường THCS & THPT Lại Sơn. Ảnh: Tiến Vinh

Xác định học sinh bậc trung học cơ sở và trung học phổ thông (THCS & THPT) là nhóm đối tượng có khả năng tiếp thu nhanh, dễ truyền đạt lại cho gia đình, người thân, Đồn Biên phòng Hòn Sơn đã chủ động phối hợp với các trường học trên địa bàn tổ chức các buổi tuyên truyền về phòng, chống khai thác IUU. Tại các buổi tuyên truyền, cán bộ đơn vị đã sử dụng hình ảnh trực quan, ví dụ sinh động để giúp học sinh hiểu rõ khái niệm IUU, hậu quả của việc vi phạm vùng biển nước ngoài, cũng như trách nhiệm của Việt Nam trong bảo vệ nguồn lợi thủy sản và thực hiện các cam kết quốc tế. Những câu chuyện thực tế về tàu cá bị bắt giữ, thiệt hại kinh tế do vi phạm được lồng ghép khéo léo nhằm khơi dậy ý thức tự giác, trách nhiệm của mỗi học sinh.

Tại các điểm trường, cán bộ đơn vị đã trực tiếp đến từng lớp, từng nhóm học sinh để truyền đạt một cách sinh động, dễ hiểu về hậu quả của việc khai thác IUU. Bằng những hình ảnh minh họa và câu chuyện thực tế, các em được nghe kể về những vùng biển bị tàn phá do việc sử dụng chất nổ, xung điện, ngư cụ cấm, hay những con tàu bị nước ngoài bắt giữ do vi phạm vùng biển. Từ đó, các em hiểu rõ hơn rằng, khai thác IUU không chỉ gây hủy hoại môi trường biển, làm cạn kiệt nguồn lợi thủy sản, mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín quốc gia, tới sinh kế của hàng triệu ngư dân ven biển và nỗ lực gỡ “thẻ vàng” của EC đối với thủy sản Việt Nam.

Bên cạnh đó, cán bộ Biên phòng còn giúp học sinh nhận thức được vai trò, trách nhiệm của Việt Nam trong việc bảo vệ nguồn lợi thủy sản, gìn giữ chủ quyền biển, đảo và thực hiện nghiêm các cam kết quốc tế. Thông qua những câu hỏi đố vui, các trò chơi tương tác, cán bộ tuyên truyền giải thích cụ thể về các hành vi vi phạm thường gặp như: Sử dụng ngư cụ bị cấm, đánh bắt sai vùng, không ghi nhật ký khai thác, không lắp thiết bị giám sát hành trình... Mỗi hành vi đều được minh họa bằng ví dụ cụ thể, giúp các em dễ hình dung và ghi nhớ lâu.

Ngoài giờ học chính khóa, thông qua các buổi sinh hoạt cộng đồng, tiết học về biển đảo và ngoại khóa chuyên đề, đơn vị còn lồng ghép nội dung tuyên truyền pháp luật về bảo vệ môi trường, tài nguyên biển, an toàn hàng hải và ý thức tuân thủ quy định khi tham gia hoạt động đánh bắt. Nhiều em học sinh đã chia sẻ cảm nhận sau buổi học, cho rằng đây là “những giờ học đặc biệt” giúp các em hiểu thêm về quê hương, biển đảo và công việc thầm lặng của những người lính Biên phòng.

Thầy Danh Sơn, Phó Hiệu trưởng Trường THCS & THPT Lại Sơn, đặc khu Kiên Hải cho biết: "Trong công tác phối hợp giữa nhà trường và Đồn Biên phòng Hòn Sơn, chúng tôi đặc biệt quan tâm đến công tác tuyên truyền về chống khai thác IUU và chung tay giữ vững nguồn lợi thủy sản. Hầu hết các em học sinh đang theo học tại nhà trường đều có người thân hành nghề khai thác và nuôi trồng thủy sản, các em đã có kiến thức pháp luật nhất định, việc tập trung tuyên truyền cho các em là cầu nối thông tin pháp luật rất hiệu quả, bền vững đến các ngư dân".

"Thông qua các buổi sinh hoạt, các buổi tuyên truyền của các chú BĐBP, thầy cô, chúng em đã hiểu rõ hơn về tác hại của việc khai thác thủy sản trái phép. Đồng thời hiểu rõ, hiện nay, chính quyền các cấp của Việt Nam đang rất nỗ lực để kêu gọi mọi người cùng chung tay ngăn chặn, chấm dứt ngay tình trạng này. Sau khi tiếp thu, chúng em đã về truyền đạt một cách rõ ràng cho gia đình. Chúng em hy vọng sẽ đóng góp được một phần cho đất nước trong công cuộc gỡ "thẻ vàng" của EC" - Em Nguyễn Thị Diễm Quỳnh, học sinh lớp 12, Trường THCS & THPT Lại Sơn chia sẻ.

Cán bộ Đồn Biên phòng Hòn Sơn hướng dẫn ngư dân treo cờ Tổ quốc, động viên ngư dân vươn khơi bám biển đánh bắt hải sản. Ảnh: Tiến Vinh

Đồng thời, đối với ngư dân - lực lượng trực tiếp khai thác trên biển, Đồn Biên phòng Hòn Sơn đã tổ chức các nội dung tuyên truyền sát thực tế, dễ hiểu và dễ áp dụng. Đơn vị đã triển khai nhiều hình thức như: Tổ chức các buổi họp, nói chuyện chuyên đề về IUU, phát tờ rơi, áp phích minh họa rõ ràng về các hành vi vi phạm và mức xử phạt; phối hợp với các đoàn thể, tổ đoàn kết, hội nghề cá để tuyên truyền trực tiếp tại bến tàu, xóm dân cư ven biển. Đặc biệt, trong thời gian qua, cán bộ đơn vị đã hỗ trợ ngư dân cài đặt các ứng dụng công nghệ như: Hệ thống giám sát hành trình tàu cá (VMS), nhật ký điện tử và phần mềm quản lý nghề cá, đã giúp ngư dân từng bước tiếp cận với phương thức khai thác hiện đại, minh bạch và tuân thủ quy định.

Trung tá Nguyễn Nguyên Bá, Chính trị viên Đồn Biên phòng Hòn Sơn cho biết: "Ngoài việc tuyên truyền cho ngư dân, thời gian tới, đơn vị tập trung nhiều thời gian để tuyên truyền chống khai thác IUU đến học sinh tại các điểm trường THCS & THPT trên địa bàn. Vì chúng tôi xác định các em có nhận thức, kiến thức đồng đều nên sẽ dễ dàng tiếp cận và nâng cao kiến thức pháp luật. Sau khi tiếp thu, các em sẽ là cầu nối về truyền đạt lại cho người thân của mình".

Cách làm sáng tạo, linh hoạt và phù hợp với đặc thù địa bàn của Đồn Biên phòng Hòn Sơn đang phát huy hiệu quả rõ rệt. Việc chuyển hướng trọng tâm tuyên truyền từ ngư dân sang học sinh đã mở rộng đối tượng tiếp cận; đồng thời tạo ra hiệu ứng lan tỏa từ thế hệ trẻ đến người lớn, từ học đường ra cộng đồng. Mỗi học sinh hiểu biết và ý thức được trách nhiệm của mình chính là một “điểm sáng nhỏ” góp phần hình thành “mạng lưới tuyên truyền viên” tự nhiên, bền vững trong cộng đồng cư dân ven biển.

Bằng cách làm kiên trì, mềm dẻo và hiệu quả, cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Hòn Sơn đang góp phần tạo dựng nền tảng vững chắc cho mục tiêu gỡ “thẻ vàng” của EC, đồng thời lan tỏa thông điệp về một Việt Nam có nghề cá trách nhiệm, hiện đại và bền vững. Tinh thần “Vì nhân dân phục vụ” được thể hiện sinh động qua từng việc làm cụ thể của người lính Biên phòng, vững vàng nơi tuyến đầu bảo vệ chủ quyền, an ninh biển, đảo, đồng thời đồng hành cùng ngư dân trên mỗi chuyến ra khơi, hướng dẫn khai thác hải sản hợp pháp, bảo vệ nguồn lợi thủy sản.

Tiến Vinh