Lào Cai: Vị trí địa lý đặc biệt để phát triển thành trung tâm kinh tế, du lịch và dịch vụ

Lào Cai đã trải qua hơn 30 năm tái lập, đổi mới và phát triển, các điều kiện về nguồn lực, không gian phát triển, không gian kết nối và hạ tầng đồng bộ, hiện đại, cơ chế chính sách thông thoáng là những điều kiện quan trọng để kết nối không gian phát triển trong đơn vị hành chính mới.

Sau hơn 30 năm tái lập, Lào Cai đã vươn lên đứng tốp đầu trong các tỉnh trung du và miền núi phía Bắc.

Vị trí địa lý đặc biệt tạo không gian phát triển rộng lớn

Với vị trí nằm giữa vùng Tây Bắc và vùng Đông Bắc, là vùng sinh thái quan trọng đối với cả nước, Lào Cai có vị trí, vai trò chiến lược về địa chính trị, địa kinh tế của quốc gia trong giao lưu kinh tế, đối ngoại, hợp tác quốc tế với tỉnh Vân Nam, vùng Tây Nam (Trung Quốc), khu vực có hơn 400 triệu dân và là một trung tâm kinh tế lớn.

Lào Cai cũng là trung tâm của tuyến hành lang kinh tế Côn Minh - Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh, là con đường ra biển ngắn nhất, hiệu quả nhất của hàng hóa từ thị trường Tây Nam - Trung Quốc đến với thị trường Đông Nam Á, Đông Á và ngược lại.

Thông qua TP Lào Cai, hàng hóa từ Việt Nam và các nước ASEAN có thể dễ dàng tiếp cận thị trường rộng lớn này. Khu kinh tế cửa khẩu Lào Cai với các khu công nghiệp và khu logistics hiện đại đang trở thành điểm thu hút đầu tư lớn, góp phần tăng cường xuất - nhập khẩu và thúc đẩy giao thương quốc tế. Những lợi thế đặc biệt nêu trên đã thúc đẩy kinh tế cửa khẩu và thương mại qua biên giới phát triển mạnh.

Tổng giá trị xuất nhập khẩu hàng hóa qua Lào Cai giai đoạn 2004-2025 đạt trên 35 tỷ USD.

Tổng giá trị xuất nhập khẩu hàng hóa qua Lào Cai giai đoạn 2004-2025 đạt trên 35 tỷ USD, tốc độ tăng trưởng bình quân trên 15%/năm. Hàng hóa xuất khẩu qua Lào Cai chủ yếu là nông sản từ các vùng, miền của cả nước và hàng nhập khẩu chủ yếu là nguyên liệu, vật tư phục vụ sản xuất trong nước, qua đó thấy được vai trò chiến lược của kinh tế cửa khẩu Lào Cai đối với hoạt động kinh tế của cả nước.

Lào Cai có hệ thống hạ tầng giao thông nội địa và quốc tế thuận lợi, đa dạng với đủ loại hình mang tính kết nối mạng lưới. Các tuyến Quốc lộ phân bố rộng khắp (QL 70, 4D, 4E, 279); cao tốc Nội Bài - Lào Cai dài nhất cả nước liên kết 3 tỉnh trong vùng với vùng Thủ đô; tuyến đường sắt Hà Nội - Lào Cai nối với Côn Minh - Trung Quốc đã vận hành hơn 110 năm; tuyến đường sắt tốc độ cao Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng đã được Trung ương thống nhất chủ trương đầu tư (dự kiến khởi công năm 2025 - hoàn thành trước năm 2030); tuyến đường thủy trên sông Hồng có giá trị lịch sử của cả vùng Bắc Bộ.

Dự án Cảng hàng không Sa Pa quy mô cấp 4C.

Đặc biệt, Cảng hàng không Sa Pa quy mô cấp 4C, tổng vốn đầu tư trên 7.000 tỷ đồng (đã được Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt chủ trương đầu tư chuẩn bị khởi công năm 2025) sẽ đưa Lào Cai trở thành địa phương duy nhất trong vùng trung du và miền núi phía Bắc có đủ 4 loại hình giao thông kết nối trực tiếp với thị trường Trung Quốc.

Về hạ tầng đô thị, TP Lào Cai được quy hoạch bài bản, với hạ tầng đô thị khang trang, không gian xanh, hiện đại. Khu hành chính với kiến trúc quy hoạch đồng bộ, nhiều công trình lớn có tính chất biểu tượng của cả vùng; hệ thống khách sạn từ 3-5 sao, với quy mô hàng nghìn phòng. TP Lào Cai đã được công nhận là đô thị loại 2, tiến tới đô thị loại I, nơi hội tụ đầy đủ các yếu tố địa chính trị, địa kinh tế, điểm kết nối giao thương quan trọng; nơi đã quy hoạch và phương án phát triển trục kinh tế gắn với chuỗi đô thị dọc sông Hồng với chiều dài 128 km (có thể kéo dài hàng trăm km kết nối khu vực Yên Bái), tạo ra dư địa lớn và tiềm năng phát triển rộng lớn, mở ra không gian kết nối và thúc đẩy các vùng miền phát triển. Điểm trung tâm kết nối của các tuyến giao thông quan trọng (đường sắt tốc độ cao, đường hàng không, đường bộ cao tốc, đường thủy).

TP Lào Cai được quy hoạch bài bản, với hạ tầng đô thị khang trang, không gian xanh, hiện đại.

Về hệ thống cơ sở vật chất, thiết chế văn hóa - xã hội, Lào Cai có nhiều công trình lớn mang tầm khu vực, điển hình như: Trường Quốc tế Canada (trường quốc tế đầu tiên tại vùng Tây Bắc), Phân hiệu Đại học Thái Nguyên tại Lào Cai; Trung tâm thi đấu thể dục thể thao tỉnh đã từng đăng cai nhiều giải thể thao cấp quốc tế (giải bóng chuyền quốc tế VTV cup); rạp chiếu phim, bảo tàng, trung tâm văn hóa, thư viện tỉnh...

Bệnh viện Đa khoa tỉnh Lào Cai với quy mô gần 1.000 giường bệnh, nhiều trang thiết bị hiện đại đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe nhân dân của cả khu vực.

Về nhà ở, Lào Cai có nhiều khu đô thị từ trung bình đến hiện đại, đặc biệt là các dự án nhà ở xã hội đã và đang xây dựng với quy mô 8.500 căn hộ sẵn sàng đáp ứng cho nhu cầu nhà ở cho cán bộ và người lao động.

Với vị trí và điều kiện trên, Lào Cai đáp ứng tiêu chí quan trọng nhất hiện nay là khả năng liên kết vùng, quan trọng hơn là kết nối xuyên biên giới. Đây là yếu tố quyết định để đưa Lào Cai trở thành cực tăng trưởng, trung tâm kết nối giao thương giữa Việt Nam với các nước Asean và vùng Tây Nam (Trung Quốc).

Lào Cai trở thành cực tăng trưởng, trung tâm kết nối giao thương giữa Việt Nam với các nước Asean và vùng Tây Nam (Trung Quốc).

Trung tâm phát triển kinh tế, du lịch, dịch vụ

Lào Cai có lợi thế trở thành trung tâm phát triển kinh tế, du lịch, dịch vụ, thúc đẩy phát triển du lịch của vùng và cả nước. Đây là nơi “sông đầu nguồn, núi tuyệt đỉnh” với bề dày văn hóa, lịch sử hình thành và phát triển, nơi hội tụ đầy đủ các yếu tố thiên thời địa lợi.

Với 4 trụ cột kinh tế được xác định (cửa khẩu, du lịch, nông nghiệp, chế biến khoáng sản), Lào Cai có đủ điều kiện để phát triển một nền kinh tế toàn diện và bền vững.

Khu du lịch quốc gia Sa Pa đạt tiêu chuẩn “Thành phố du lịch sạch Asean” với tuyến cáp treo lên đỉnh Phan Si Păng hùng vĩ đạt 2 kỷ lục Thế giới cùng với khu du lịch Y Tý đang được đơn vị hàng đầu thế giới tư vấn lập quy hoạch.

Lào Cai có lợi thế trở thành trung tâm phát triển kinh tế, du lịch, dịch vụ, thúc đẩy phát triển du lịch của vùng và cả nước.

Năm 2004, lượng du khách đến Lào Cai mới chỉ đạt 400.000 lượt nhưng sau 20 năm đã đạt trên 8 triệu lượt khách và hướng đến năm 2025 sẽ vượt con số 10 triệu lượt khách; kinh tế du lịch đã đóng góp 15% tổng GRDP của cả tỉnh. Với mục tiêu đến năm 2030 sẽ đón 15 triệu du khách (trong tổng số dự kiến 30 triệu du khách đến vùng) và nguồn thu từ du lịch chiếm 25% - 30% GRDP, Lào Cai sẽ tiếp tục đóng góp đáng kể vào kinh tế du lịch của vùng.

Lào Cai có nguồn tài nguyên khoáng sản phong phú, với trên 35 loại khoáng sản, 150 điểm mỏ có giá trị cao, trữ lượng lớn cùng với chiến lược khai thác hợp lý kết hợp chế biến sâu nên giá trị sản xuất công nghiệp năm 2024 của Lào Cai đã đạt trên 45.000 tỷ đồng, tốc độ tăng bình quân trên 20%/năm.

Cùng với đó, Lào Cai nằm ở trung tâm nơi hợp lưu của hai con sông Hồng và sông Nậm Thị, nơi đóng vai trò là “Phên giậu” của Tổ quốc. Với chiều dài hơn 182 km, tuyến biên giới giữa tỉnh Lào Cai và tỉnh Vân Nam đã được đánh giá “Thực sự là biên giới điển hình, có thể nhân rộng trên toàn tuyến biên giới Việt – Trung” vừa thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, vừa khẳng định được vai trò “phên giậu” của Tổ quốc. TP Lào Cai nhiều năm qua đã trở thành địa chỉ tin cậy trong hoạt động giao lưu quốc phòng giữa hai nước Việt Nam và Trung Quốc; được Chính phủ Trung Quốc công nhận là “Thành phố hữu nghị với Trung Quốc”.

Lào Cai đã xây dựng được mối quan hệ hợp tác hữu nghị, hết sức tốt đẹp với vùng Tây Nam của Trung Quốc nói chung và tỉnh Vân Nam nói riêng thông qua các hoạt động hội đàm, giao lưu hợp tác toàn diện trên mọi lĩnh vực.

Trong những năm qua, Lào Cai đã xây dựng được mối quan hệ hợp tác hữu nghị, hết sức tốt đẹp với vùng Tây Nam của Trung Quốc nói chung và tỉnh Vân Nam nói riêng thông qua các hoạt động hội đàm, giao lưu hợp tác toàn diện trên mọi lĩnh vực. Đây chính là lợi thế lâu dài để Lào Cai trở thành cửa ngõ tin cậy và là điểm trung chuyển hàng hóa quan trọng trên tuyến hành lang kinh tế Côn Minh - Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh.

Cùng với những thành quả trong hoạt động đối ngoại, Lào Cai có nhiều cơ hội để được lựa chọn xây dựng khu hợp tác qua biên giới với các chính sách ưu đãi, đảm bảo đầu tư và cơ chế giám sát tối ưu để tạo điều kiện mở rộng thị trường xuất khẩu cho hàng hóa của vùng và cả nước.

Sau hơn 30 năm tái lập, bằng truyền thống đoàn kết, ý chí vượt khó, Lào Cai đã tạo lập được nhiều thành tựu to lớn, trở thành tỉnh đứng tốp đầu trong các tỉnh trung du và miền núi phía Bắc, tạo nền tảng cho sự bứt phá phát triển trong kỷ nguyên mới.

Nguyễn Hương