Lập trường của Mỹ và Iran trước vòng đàm phán thứ 2 về hạt nhân tại Rome

Phát biểu họp báo tại Moscow sau cuộc hội đàm với người đồng cấp Nga Sergey Lavrov, Ngoại trưởng Iran Abbas Araqchi cho biết, Iran tin tưởng vào khả năng đạt được thỏa thuận với Mỹ về chương trình hạt nhân nếu Mỹ không đưa ra những yêu cầu phi thực tế.

Quốc kỳ Mỹ và Iran. Đàm phán giữa 2 nước có thể gặp nhiều khó khăn. Đồ họa: BBC.

Ông Araqchi nói: "Hiện tại, chúng tôi chỉ tham gia vào các cuộc đàm phán gián tiếp với phía Mỹ và lý do cho điều này rất rõ ràng: vì những mối đe dọa, vì áp lực kinh tế đối với Iran của chính quyền Mỹ. Do đó, chúng tôi không thể tham gia vào các cuộc đàm phán trực tiếp với người Mỹ. Nhưng con đường ngoại giao vẫn còn rộng mở và có thể đạt được thỏa thuận thông qua các cuộc đàm phán gián tiếp. Chúng tôi đã thấy một mức độ nghiêm túc nhất định trong vòng đàm phán đầu tiên từ phía người Mỹ ở Oman. Và nếu họ sẵn sàng thảo luận về vấn đề hạt nhân và chỉ vấn đề hạt nhân trong một loạt các cuộc thảo luận nghiêm túc thì chúng tôi có thể tiến xa hơn nữa hướng tới một cuộc đối thoại mang tính xây dựng. Vì vậy, nếu không có yêu cầu nào được đưa ra bởi phía Mỹ mà không thể thực hiện được, thì chúng tôi có thể đạt được thỏa thuận”.

Trước đó, theo một nguồn tin ngoại giao cấp cao của Iran, tại vòng đàm phán trước đó ở Oman, Iran đã bày tỏ quan điểm với Mỹ về việc sẵn sàng chấp nhận một số giới hạn đối với các hoạt động làm giàu urani. Tuy nhiên, Iran cần nhận được sự đảm bảo chắc chắn rằng Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ không lặp lại hành động rút khỏi thỏa thuận hạt nhân như hồi năm 2018. Tuy nhiên, phía Iran cũng đã định ra các “lằn ranh đỏ” không thể thỏa hiệp theo yêu cầu của Lãnh tụ tối cao Ayatollah Ali Khamenei - bao gồm không chấp nhận tháo dỡ các máy ly tâm làm giàu urani, không dừng hoàn toàn quá trình làm giàu urani hoặc thu hẹp quy mô của kho urani làm giàu xuống mức thấp hơn so với con số được đưa ra trong thỏa thuận hạt nhân năm 2015. Ngoài ra, Iran cũng sẽ không đàm phán về chương trình tên lửa mà nước này coi là nằm ngoài phạm vi của thỏa thuận hạt nhân.

Đáp lại tuyên bố của Iran, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã nói rằng ông mong muốn Iran trở nên vĩ đại, thịnh vượng song phản đối việc Iran sở hữu vũ khí hạt nhân.

“Tôi ủng hộ việc ngăn chặn Iran sở hữu vũ khí hạt nhân. Họ không thể sở hữu vũ khí hạt nhân. Tôi muốn Iran trở nên vĩ đại, thịnh vượng và tuyệt vời. Nhưng với Iran, họ không thể có vũ khí hạt nhân. Và nếu họ có vũ khí, mọi người sẽ rất không vui”.

Các cuộc đàm phán, do Oman làm trung gian giữa Iran và Mỹ đã bắt đầu hôm 12/4, sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố sẽ thực hiện đầy đủ chính sách “gây áp lực tối đa” đối với Iran. Trong khi đó, Iran đang tìm cách giảm bớt các biện pháp trừng phạt kinh tế vốn đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến nền kinh tế Iran. Theo đánh giá của giới chuyên gia, vòng đàm phán thứ hai giữa Mỹ và Iran tại Italy có thể dẫn đến khuôn khổ cho tiến trình đàm phán tương lai về một thỏa thuận nhằm kiềm chế chương trình hạt nhân của Iran. Tuy nhiên, tiến trình đàm phán hạt nhân có thể kéo dài và khó khăn do các bên đều có những yêu sách riêng. Tại vòng đàm phán sắp tới ở Italy, ngoài việc yêu cầu Iran chấm dứt chương trình hạt nhân, Mỹ cũng rất có thể cũng sẽ yêu cầu Iran ngừng chương trình tên lửa đạn đạo và chấm dứt chính sách hỗ trợ các lực lượng dân quân trong khu vực để đổi lại việc dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt.

Nhiều nước và tổ chức quốc tế đã bày tỏ mong muốn hỗ trợ các bên trong tiến trình đàm phán. Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov hôm qua cam kết Nga “sẵn sàng hỗ trợ, làm trung gian và đóng bất kỳ vai trò nào có lợi cho Iran và Mỹ”. Trước đó, Liên hợp quốc đánh giá vòng đàm phán thứ 2 giữa Mỹ và Iran sắp diễn ra là "một tín hiệu tốt" và bày tỏ hy vọng vòng đàm phán này sẽ mang lại kết quả tích cực. Trong khi đó, Tổng giám đốc Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) Rafael Grossi nhấn mạnh các bên đang ở giai đoạn quyết định của các cuộc đàm phán quan trọng này, đồng thời cam kết sẽ nỗ lực để tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình đàm phán.

Hồng Nhung/VOV1 tổng hợp