Lễ hội cơm mới của đồng bào dân tộc Mường xã Phượng Nghi (Như Thanh)
Theo thông lệ, vào ngày mồng 7 tháng Giêng hằng năm, đồng bào dân tộc Mường ở thôn Bái Đa 1, xã Phượng Nghi (Như Thanh) lại nô nức tổ chức Lễ hội cơm mới.
Lễ hội cơm mới của người dân tộc Mường thôn Bái Đa 1 thường được tổ chức vào một ngày nhất định trong năm. Trước đây, do giống lúa cũ, thời gian sinh trưởng dài và do khí hậu nên lúa nương được trồng muộn khoảng tháng 5 đến tháng 6 và gặt vào tháng 10 âm lịch, nên lễ hội cơm mới được tổ chức vào tháng 10, với quy mô các hộ gia đình tổ chức. Hiện nay, do người dân thâm canh giống lúa mới ngắn ngày nên lúa được thu hoạch sớm hơn. Vì vậy, lễ mừng cơm mới được người dân tổ chức sớm hơn.
Ngày nay, lễ hội được tổ chức ở quy mô cộng đồng khu dân cư và thường tổ chức vào đầu xuân. Vì đây cũng là thời điểm con cháu đi làm ăn xa trở về sum họp, quây quần bên gia đình, làng xóm. Lễ hội cơm mới nhằm cảm ơn ông bà tổ tiên, những người được con cháu “nhờ trông nom” nương rẫy, giờ đây mùa màng tươi tốt, lúa đã chín, đã đến lúc thu hoạch. Con cháu gặt lúa làm mâm cơm mới, cùng với chút lễ vật mời ông bà, tổ tiên về hưởng lộc, ăn cơm mới phù hộ cho gia đình, làng bản năm mới mùa màng bội thu.
Mở đầu lễ hội mừng cơm mới là nghi thức rước vía lúa và nghi thức cúng cơm mới tại Thành hoàng của bản Mường. Tham gia lễ cúng mừng cơm mới có đại diện già làng, trưởng bản, người có uy tín trong thôn. Ngoài phần lễ, trong lễ hội mừng cơm mới còn diễn ra các trò chơi, trò diễn dân gian, như: nhảy sạp, đánh mảng, tung còn... và các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục - thể thao được đông đảo người dân hưởng ứng tham gia.
Lễ hội cơm mới của đồng bào dân tộc Mường thôn Bái Đa 1 là nghi lễ nông nghiệp có tính chất tâm linh, mang ý nghĩa tốt đẹp nhằm bày tỏ lòng tạ ơn ông bà, tổ tiên đã phù hộ cho “Mưa thuận gió hòa” mùa màng bội thu.