Ma trận tinh vi đưa hàng giả vào miệng trẻ

Nhiều mối nguy cho sức khỏe khi trẻ sử dụng hàng giả.

Có một con trai và một con gái đang trong “độ tuổi vàng” phát triển, chị Minh Hoa (30 tuổi, Thái Bình) luôn dành sự quan tâm sát sao cho từng bữa ăn, giấc ngủ của các con.

Khi thấy con biếng ăn, vóc dáng nhỏ bé hơn so với bạn bè cùng tuổi, chị lên mạng tìm hiểu và nhanh chóng bị thuyết phục bởi sản phẩm siro ăn ngon Hải Bé. Hơn 100.000 lượt mua, hàng loạt lời khen ngợi, cộng thêm việc con tỏ ra yêu thích vị của sản phẩm khiến chị càng yên tâm. Chị đều đặn cho con dùng một thanh mỗi ngày.

Thế nhưng đến hộp thứ ba, chị chết lặng khi đọc được thông tin cảnh báo sản phẩm chứa hàm lượng corticoid cao bất thường, thành phần vitamin A, canxi, vitamin C chỉ đạt dưới 70% so với công bố.

“Không ngờ chính tay mình lại làm hại con”, chị nghẹn lời chia sẻ cùng Tri thức - Znews.

Trước đó không lâu, con trai 3 tuổi của chị Phan Minh Nữ (TP.HCM) phát triển chậm, cân nặng thấp hơn chuẩn của Tổ chức Y tế Thế giới. Nôn nóng cải thiện tình trạng cho con, chị đặt mua một loại sữa được quảng cáo rầm rộ trên mạng với những lời cam kết đầy hấp dẫn. Nhưng chỉ sau vài tháng, chị hối hận khi biết rằng loại sữa này thuộc danh sách 600 sản phẩm bị phát hiện là sữa giả.

Với mong muốn mang đến điều tốt nhất cho con, nhiều cha mẹ không ngần ngại chi tiền cho các loại siro, thuốc hay thực phẩm chức năng. Thế nhưng, giữa thị trường sản phẩm ngày càng tinh vi, không ít mặt hàng kém chất lượng, thậm chí là hàng giả vẫn len lỏi và đánh trúng tâm lý yêu con của phụ huynh.

3 nỗi sợ ám ảnh phụ huynh

Làm việc nhiều năm trong lĩnh vực giáo dục, đồng thời cũng là mẹ 2 con, chị Hà Ngọc Nga (TP.HCM) cho rằng nhiều gia đình hiện nay chỉ có một hoặc hai con, nên hầu như mọi tình yêu, kỳ vọng, cả tài chính lẫn thời gian… đều dồn hết cho các bé. Bố mẹ nào cũng mong con mình được chăm sóc một cách tốt nhất.

Cũng chính vì vậy, thị trường các sản phẩm dành cho trẻ em, từ sữa, siro ăn ngon, vitamin cho tới các loại thực phẩm chức năng, ngày càng trở nên nhộn nhịp. Theo chị Nga, cả một ma trận tinh vi được bày ra vây xung quanh những đứa trẻ để bán hàng. Nhiều nhãn hàng rất “khéo léo” trong cách tiếp cận, họ không quảng bá kiểu ép buộc, mà thường len lỏi qua những nỗi lo âm thầm, dai dẳng của cha mẹ.

“Họ đánh trúng vào tâm lý sợ con bị thấp còi, nhẹ cân, kém phát triển… Những nỗi lo này rất thật và rất phổ biến. Thế là phụ huynh mua sản phẩm trong tâm thế đang làm điều tốt nhất cho con”, chị Nga nói với Tri Thức - Znews.

Sản phẩm siro ăn ngon giả từng được quảng cáo có thể bổ sung kẽm, vitamin C, B1, B5... giúp bé ăn ngon hơn, hấp thu chất dinh dưỡng tốt hơn.

Chị Nga từng chứng kiến nhiều phụ huynh quanh mình luôn tìm cách “bao quanh” đứa trẻ bằng đủ loại sản phẩm, từ sữa ngoại, siro ăn ngon cho đến các loại vi chất “tốt cho não, tốt cho chiều cao, tốt cho tiêu hóa. Thậm chí, có đứa trẻ phải uống đến 5 loại vi chất trong một ngày để phát triển tốt.

Chị Nga nhớ mãi câu chuyện của một phụ huynh ở Phú Yên. Hai vợ chồng thu nhập không cao, mỗi tháng vẫn dành dụm mua một thùng 9 hộp sữa bột cho con.

“Câu nói quen thuộc của họ là ‘đi làm kiếm tiền mua sữa cho con’. Chỉ đến khi phát hiện đó là sữa giả, họ mới bật khóc”, chị kể.

Chị cho rằng, đằng sau tất cả sự lựa chọn đó là 3 yếu tố tâm lý rất thường gặp. Nỗi sợ đầu tiên, cũng phổ biến nhất, là sợ con mình thua kém người khác. Sợ con thấp hơn, chậm hơn, học kém hơn bạn bè.

Nỗi sợ thứ hai xuất phát từ chính tình yêu vô điều kiện mà người Việt thường dành cho con cái. Họ sẵn sàng bỏ tiền ra nếu thấy điều gì đó “tốt cho con”, nhất là trong giai đoạn từ 0 đến 6 tuổi - khoảng thời gian thường được gọi là “giai đoạn vàng” trong phát triển thể chất và trí tuệ.

Nỗi sợ thứ ba là nỗi sợ con ốm. Chính vì vậy, chỉ cần thấy con húng hắng ho, chưa kịp sốt, nhiều cha mẹ đã vội vàng tìm thuốc bổ, men vi sinh, vitamin, thực phẩm chức năng tăng sức đề kháng.

"Phụ huynh nên có mục đích nuôi con rõ ràng, từ đó tìm kiếm được các sản phẩm phù hợp cho các giai đoạn phát triển của bé", chị Nga nhấn mạnh.

Đừng để "hối không kịp"

Với mong muốn con khỏe mạnh, thông minh, nhiều phụ huynh hiện nay sẵn sàng chi tiền để mua các loại siro ăn ngon, cốm tăng chiều cao, kẹo bổ não… được quảng cáo rầm rộ. Những sản phẩm này xuất hiện như một phần quen thuộc trong bữa ăn hàng ngày của trẻ. Nhưng theo PGS.TS.BS Nguyễn Trọng Hưng, Viện Dinh dưỡng Quốc gia, đây là một thói quen tiềm ẩn nhiều rủi ro.

Trao đổi với Tri Thức - Znews, vị chuyên gia nhấn mạnh có một sự nhầm lẫn đang diễn ra phổ biến: Cha mẹ nghĩ rằng thực phẩm chức năng là thứ có thể sử dụng thoải mái, không cần kê đơn, không lo tác dụng phụ. Nhưng thực tế, nhiều sản phẩm dạng này có thành phần gần như thuốc, và nếu dùng tùy tiện, đặc biệt với trẻ nhỏ, hậu quả có thể rất đáng lo ngại.

Trường hợp siro ăn ngon Hải Bé là một ví dụ điển hình. Sản phẩm từng được quảng bá rầm rộ trên mạng xã hội, đặc biệt là TikTok, khiến không ít phụ huynh đổ xô mua cho con uống. Nhưng sau đó, cơ quan chức năng đã vào cuộc và tạm giữ sản phẩm do nghi ngờ vi phạm pháp luật. May mắn là các xét nghiệm ban đầu không phát hiện chất độc hại. Song theo PGS Hưng, điều này không có nghĩa là sản phẩm an toàn để dùng một cách tự do.

Từ thuốc, sữa, thực phẩm chức năng đến rơ lưỡi, nhiều sản phẩm dành cho trẻ em bị thu hồi.

“Ngay cả với sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, người dùng vẫn có thể bị dị ứng, phản ứng phụ. Với những sản phẩm trôi nổi, chất lượng thấp, nguy cơ càng cao. Việc sử dụng tùy tiện cho trẻ em là rất nguy hiểm”, ông Hưng nhấn mạnh.

Theo vị chuyên gia, không có một loại thực phẩm bổ sung nào có thể dùng chung cho tất cả trẻ em. Trước khi bổ sung vi chất, trẻ cần được bác sĩ thăm khám, xét nghiệm để xác định rõ đang thiếu gì, cần bao nhiêu và nên bổ sung trong bao lâu.

Ngay cả với các chất tưởng như đơn giản như canxi, nếu không hiểu rõ vẫn có thể gây hại. “Canxi có nhiều dạng, loại hữu cơ, loại vô cơ, hàm lượng khác nhau. Nếu bổ sung sai cách có thể gây táo bón, sỏi thận, thừa canxi hoặc ngược lại, bổ sung mà không hấp thu được”, PGS Hưng phân tích.

Đáng nói, có những loại thực phẩm chức năng hiện nay chứa hoạt chất mạnh hơn cả thuốc. Sử dụng không đúng liều, sai đối tượng, đặc biệt là trẻ nhỏ, có thể dẫn đến những hậu quả lâu dài mà phụ huynh không lường trước được.

“Thị trường thực phẩm chức năng có hàng trăm loại, ngay cả bác sĩ còn phải cập nhật liên tục. Phụ huynh càng không nên tin tưởng vào lời quảng cáo trên mạng hay lời đồn thổi. Hãy hỏi đúng người, dùng đúng cách, đó là cách duy nhất để bảo vệ con mình”, PGS Hưng khuyến cáo.

Phương Anh - Kỳ Duyên