Mẹ mù chữ, bán cá ở chợ, nhưng dạy tôi những bài học vô giá

Tôi là con gái của một người mẹ bán cá ở chợ. Lúc nhỏ, mỗi khi có người nhắc đến việc mẹ tôi bán cá ở chợ, tôi rất xấu hổ. Phần lớn người quen biết đều chê mẹ tôi không biết chữ, không được học hành, thô lỗ, quần áo luôn ám mùi tanh hôi.

Lúc đó, tôi chưa hiểu chuyện nên trách mẹ như vết nhơ của cuộc đời mình. Tôi quá nhỏ, không đủ hiểu biết để tự trả lời câu hỏi tại sao mẹ mình không làm cô giáo, bác sĩ, công an…

Mẹ tôi cũng cảm nhận được ánh mắt chê cười của mọi người. Thế nên, bà thường đun nước lá bưởi, bồ kết… gội đầu và tắm cho tôi. Bà nói: “Tắm như vậy để mùi cá tanh nồng của mẹ không ám lên người con”.

Mẹ tôi bán cá ở chợ và mù chữ nhưng bà dạy tôi biết quý trọng từng đồng tiền kiếm được, biết san sẻ với người nghèo khó hơn mình. Ảnh minh họa: X.N

Những hành động đó như cách mẹ cố gắng gột rửa cho con gái trước những lời khinh khi “con bà bán cá”.

Nhưng, tôi nào có hiểu những dằn vặt, khổ tâm của mẹ. Tôi luôn hằn học, trách móc, thậm chí không cho mẹ đến rước mình ở trường. Tôi sợ ánh mắt, nụ cười chế giễu của mấy đứa bạn chung trường.

Mãi đến năm 15 tuổi, tôi mới dần hiểu và thương yêu mẹ nhiều hơn. Khi ai hỏi về nghề nghiệp của mẹ, tôi lại cảm thấy tự hào kể mẹ mình bán cá ở chợ. Quầy hàng của mẹ đã nuôi 4 anh em tôi khôn lớn, học hành đàng hoàng.

Tôi không ngại kể cho bạn bè chuyện mẹ tôi không biết chữ nhưng tính toán, buôn bán không ai bằng. Ở chợ, mẹ lớn tiếng, cộc cằn nhưng về đến nhà, giọng nói sang sảng, bàn tay thô ráp và mùi tôm cá ấy lại trở nên dịu dàng, thân thuộc.

Mẹ tôi không dịu dàng như trong sách vở. Bà không biết kể chuyện cổ tích, chẳng bao giờ kèm tôi học bài. Ngày tôi vào lớp 1, mẹ chỉ biết dặn dò: “Con nhớ nghe lời cô giáo, học cho đàng hoàng. Học dốt là đi bán cá giống mẹ đó”.

Mẹ không thể dạy tôi viết chữ, cũng không thể giải thích cho tôi một phép toán khó. Nhưng, mẹ dạy tôi những điều lớn lao hơn thế rất nhiều. Mẹ dạy tôi cách dành trọn vẹn tình cảm cho gia đình, hy sinh hết thảy cho con cái qua từng hành động.

Tôi nhớ, lúc trước, nhà tôi nghèo lắm, cha mẹ chưa mua được xe máy. Vì vậy, mẹ phải thức dậy từ 2h sáng, đạp xe hàng chục cây số đến chợ đầu mối lấy hàng. Sau đó, mẹ bán đến tận trưa. Ngày nào ế ẩm, mẹ ngồi đến tối muộn mới trở về nhà.

Dáng mẹ thấp bé nhưng lúc nào cũng hừng hực khí thế, một mình loay hoay với cơ man hàng hóa. Về đến nhà, mẹ cầm chổi quét nhà, rồi lại vội vào bếp nấu cơm. Món ăn chế biến từ những con cá bán ế nhưng ngon đến lạ.

Mưa dầm hay nắng cháy, mẹ tôi vẫn chăm chỉ ra chợ. Mỗi lần ốm mệt, mẹ tôi chỉ thở dài, chứ chưa khi nào rơi nước mắt.

Mẹ tôi nói chuyện thường to tiếng, ai chưa quen sẽ nghĩ mẹ nóng tính hay thô lỗ. Nhưng tôi biết, bên trong cái vỏ ngoài cứng cỏi ấy là một trái tim dạt dào tình cảm.

Mẹ không biết nói những lời hoa mỹ, cũng chẳng bao giờ ôm tôi vào lòng thủ thỉ nhưng tôi cảm nhận được tình yêu thương vô điều kiện của mẹ qua từng bữa cơm, qua từng bộ quần áo mẹ dành dụm mua cho tôi.

Mẹ không biết an ủi, động viên tôi giống như sách vở mà chỉ có que kem, cái kẹo thay lời muốn nói. Dù không đọc qua bất cứ quyển sách nào nhưng mẹ dạy tôi phải biết nhận lỗi và sửa sai, sống tử tế, nhất là không được tham lam.

Mẹ dạy tôi biết quý trọng từng đồng tiền kiếm được, biết san sẻ với người nghèo khó hơn mình, biết sống chân thành và không bao giờ lừa gạt, nói dối với bất kỳ ai.

Giờ đây, tôi đã làm mẹ, có thể tự nuôi sống mình và con cái. Mẹ tôi đã già, không thể ra chợ buôn bán. Thành công, thuận lợi mà tôi có được hôm nay đều có bóng dáng tảo tần của mẹ phía sau.

Nếu được chọn lại, tôi vẫn muốn là con gái của mẹ, muốn hít hà mùi tôm cá quyện với những giọt mồ hôi của người phụ nữ bán cá ở chợ.

Độc giả Ngọc Anh