Mở ra không gian phát triển mới

Đây là dự án giao thông lớn nhất phía Nam với tổng mức đầu tư gần 76.000 tỉ đồng, đi qua 4 địa phương: TP HCM, tỉnh Bình Dương, Đồng Nai và Long An. Tuyến đường có ý nghĩa chiến lược trong mạng lưới giao thông liên vùng, kết nối Đông - Tây Nam Bộ và góp phần phát huy vai trò trung tâm động lực phát triển của TP HCM.

Cùng ngày, 2 tuyến cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu và Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột với tổng mức đầu tư khoảng 44.000 tỉ đồng cũng đồng loạt khởi công. Trước đó, 4 dự án thành phần với tổng mức đầu tư gần 44.691 tỉ đồng thuộc tuyến cao tốc trục ngang đầu tiên của ĐBSCL là Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng đã cùng lúc khởi công tại 4 địa phương: An Giang, Cần Thơ, Hậu Giang và Sóc Trăng. Tuyến cao tốc Cao Lãnh - An Hữu qua địa bàn tỉnh Đồng Tháp và Tiền Giang cũng được khởi công vào cuối tháng 6-2023...

Từ đầu nhiệm kỳ này, đến nay cả nước đã hoàn thành, đưa vào khai thác 566 km đường bộ cao tốc, nâng chiều dài đường bộ cao tốc lên 1.729 km. Đáng chú ý, hàng loạt tuyến cao tốc phía Nam được hoàn thành và khởi công đang góp phần vẽ lại bản đồ giao thông ở phía Nam nhờ ý nghĩa quan trọng trong việc tháo các điểm nghẽn, tạo xung lực, mở ra không gian phát triển mới.

Điểm mới của các dự án này là bố trí lồng ghép những nguồn vốn đầu tư, bao gồm vốn ngân sách trung ương, ngân sách địa phương nơi có dự án đi qua và các nguồn huy động khác. Đặc thù của những dự án giao thông trọng điểm là triển khai tập trung trong thời gian ngắn, trên địa bàn rộng trong khi vật giá tăng đột biến khiến tổng mức đầu tư có thể bị đẩy lên cao.

Bên cạnh đó, độ trễ chính sách, năng lực hấp thụ vốn, tình trạng giải ngân vốn đầu tư công chậm... đòi hỏi cần tăng cường sự phối hợp giữa trung ương và địa phương nhằm bảo đảm tính khả thi, hiệu quả; khắc phục tình trạng quyết định đầu tư nhanh nhưng triển khai chậm, kéo dài, gây lãng phí.

Việc phát triển các tuyến giao thông đường bộ, trong đó có đường cao tốc, phải gắn với yêu cầu phát triển hạ tầng logistics và kết nối với những công trình đầu tư - phát triển khác của vùng và các địa phương. Cần phát huy các không gian phát triển mới được tạo ra từ những dự án giao thông này song song với việc thực hiện Nghị quyết 31/2022 của Bộ Chính trị về phát triển TP HCM; Nghị quyết 13/2022 của Bộ Chính trị về phương hướng phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng - an ninh vùng ĐBSCL đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, cùng các nghị quyết của Quốc hội về cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP HCM và TP Cần Thơ.

Để vẽ lại bản đồ giao thông phía Nam, đòi hỏi các cơ quan trung ương và địa phương nơi có công trình đi qua cần tập trung cao độ nhằm thực hiện giải phóng mặt bằng, bảo đảm nguồn cung vật liệu, hoàn thành hệ thống giao thông kết nối, đường gom... Ngoài ra, cần xây dựng bộ máy quản lý thi công công trình cũng như vận hành, khai thác chuyên nghiệp theo hướng ứng dụng mạnh mẽ công nghệ hiện đại...

Tiến sĩ TRẦN HỮU HIỆP