Môn tích hợp ở THCS, 2-3 giáo viên dạy 1 môn khó cho việc xét thi đua cuối năm
Có được điểm 3 phân môn riêng và điểm tổng hợp chung vừa giữ lại được điểm môn tích hợp vừa có điểm riêng từng phân môn, sẽ thuận lợi và hợp lý hơn.
Năm học 2024-2025, Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đã thực hiện toàn bộ ở bậc phổ thông từ lớp 1 đến lớp 12 với nhiều điểm mới, trong đó có sự xuất hiện của các môn tích hợp ở cấp tiểu học, trung học cơ sở.
Tuy vậy, khi triển khai thực hiện môn tích hợp Khoa học tự nhiên (tích hợp 3 môn Vật lý, Hóa học, Sinh học), Lịch sử và Địa lý (tích hợp 2 môn Lịch sử, Địa lý) ở cấp trung học cơ sở vẫn còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc.
Ảnh minh họa
Đa số các địa phương đều dạy song song một môn 2, 3 giáo viên dạy
Đến thời điểm này, khi đã thực hiện toàn bộ chương trình môn tích hợp từ lớp 6 đến lớp 9, đa số giáo viên đơn môn Vật lý, Hóa học, Sinh học, Lịch sử, Địa lý dù có được đào tạo, bồi dưỡng theo Quyết định 2454, 2455 của Bộ Giáo dục và Đào tạo thì vẫn không đủ điều kiện, kiến thức chuyên sâu để đảm nhận cả 2,3 phân môn của môn tích hợp Khoa học tự nhiên, Lịch sử và Địa lý.
Bởi, giáo viên được đào tạo đơn môn, kiến thức hàng năm cần phải được bồi dưỡng thường xuyên, tự bồi dưỡng mới có khả năng đáp ứng nhu cầu cao của học sinh hiện nay được tiếp cận công nghệ hiện đại, ngày càng giỏi.
Trước đây, có giáo viên Vật lý, Hóa học,…ở bậc trung học cơ sở nhưng chủ yếu dạy theo khối lớp, có người dạy chuyên lớp 6, 7 hàng chục năm, không dạy cả lớp 8,9 nên khi dạy lớp 8,9 còn lúng túng, nên khi yêu cầu dạy thêm cả 2 phân môn khác là điều quá sức đối với họ.
Trong 1 cơ sở giáo dục, số lượng giáo viên nắm vững chuyên sâu, tự tin dạy được 1 môn cũng đã không nhiều, vì kiến thức phải đổi mới, được cập nhật liên tục nhất là các môn tự nhiên, nên gom lại 2,3 phân môn mà 1 giáo viên dạy là khó đáp ứng.
Do vậy, đến giai đoạn này đa số các địa phương đều triển khai theo hình thức dạy song song, 2,3 giáo viên cùng dạy một môn, giáo viên được đào tạo môn nào được phân công dạy phân môn đó trong các môn tích hợp.
Khi triển khai 2,3 giáo viên cùng dạy một môn thì lại gặp quá nhiều vướng mắc như các trường phải xé lẻ sách giáo khoa để dạy, một quyển sách có 2,3 phân môn, học sinh lúng túng khi sử dụng; các trường phải tự xây dựng kế hoạch giáo dục đáp ứng việc dạy 2,3 giáo viên 1 môn (học sinh trường này sẽ dạy khác so với trường khác) khi chuyển trường học sinh sẽ gặp khó; 2,3 giáo viên cùng ra 1 đề kiểm tra đánh giá định kỳ; 2,3 giáo viên cùng chấm 1 bài kiểm tra định kỳ của học sinh; 2,3 giáo viên cùng nhận xét 1 học sinh; học sinh ở lại, chuyển trường gặp nhiều vướng mắc; học sinh không biết mình học mạnh ở phân môn nào do khi chấm bài kiểm tra định kỳ chỉ có 1 điểm chung không có điểm riêng từng phần.
Ví dụ, học sinh kiểm tra cuối kỳ môn Khoa học tự nhiên điểm 7,0 nhưng không biết là phần Vật lý, Hóa học, Sinh học mỗi phần bao nhiêu điểm, không biết mình làm bài tốt ở phần nào, chưa tốt phần nào, điều này khá thiệt thòi cho học sinh vì các em sẽ thiếu cơ sở định hướng để chọn môn khi vào lớp 10 cấp trung học phổ thông.
Không chỉ dạy chia thành 2, 3 phân môn riêng lẻ, các địa phương còn tổ chức thi học sinh giỏi ở lớp 9 gồm phân môn Vật lý, Hóa học, Sinh học, Lịch sử, Địa lý riêng, gần như không còn tính tích hợp khi thực hiện riêng lẻ phân môn.
Ở địa phương người viết công tác tại vùng Đồng bằng Sông Cửu Long, năm nay kỳ thi học sinh giỏi lớp 9 thi các phân môn riêng gồm Khoa học tự nhiên 1 (Vật lý), Khoa học tự nhiên 2 (Hóa học), Khoa học tự nhiên 3 (Sinh học), Lịch sử và Địa lý 1 (Lịch sử), Lịch sử và Địa lý 2 (Địa lý).
Các trường trung học cơ sở có nhiều lớp, nhiều giáo viên còn chia thành các tổ chuyên môn riêng như tổ Khoa học tự nhiên 1 (Vật lý), tổ Khoa học tự nhiên 2 (Hóa học), tổ Khoa học tự nhiên 3 (Sinh học), tổ Lịch sử và Địa lý 1 (Lịch sử), tổ Lịch sử và Địa lý 2 (Địa lý).
Việc đánh giá, xét thi đua cho giáo viên dạy tích hợp nhiều vướng mắc
Việc đánh giá giáo viên (viên chức) theo Văn bản hợp nhất 3/VBHN-BNV năm 2023 hợp nhất Nghị định 90/2020/NĐ-CP và Nghị định 48/2023/NĐ-CP về đánh giá xếp loại chất lượng cán bộ, công chức, viên chức và việc xét thi đua theo Luật Thi đua, Khen thưởng 2022, cuối năm căn cứ vào nhiều tiêu chí trong đó chỉ tiêu chuyên môn phải đạt 3 chỉ tiêu cơ bản là đạt tỷ lệ điểm trung bình môn cả năm của môn mình dạy đạt 8,0 trở lên, tỷ lệ học sinh có điểm trung bình môn cả năm từ 5,0 trở lên và tỷ lệ học sinh dưới 3,5.
Ví dụ, chỉ tiêu môn Khoa học tự nhiên, giáo viên để được đánh giá hoàn thành nhiệm vụ trở lên và được xét thi đua là phải đạt các tiêu chí là 30% đạt điểm trung bình cả năm 8,0 trở lên, 90% đạt điểm trung bình cả năm 5,0 trở lên, không quá 10% điểm trung bình cả năm dưới 3,5.
Chỉ tiêu rõ ràng, cụ thể, đối với đơn môn việc xét thi đua không có gì quá khó, vì giáo viên nào dạy, giáo viên đó chịu trách nhiệm.
Nhưng, với môn Khoa học tự nhiên, Lịch sử và Địa lý có 2,3 giáo viên cùng dạy một môn nên việc xét thi đua sẽ không hề đơn giản, nhiều phức tạp.
Khi tỷ lệ môn tích hợp không đạt thì không thể 2, 3 giáo viên cùng chịu trách nhiệm, vì học sinh chưa đạt, nhưng chỉ có điểm 1 phân môn thấp có thể các phân môn còn lại học sinh vẫn học khá.
Ví dụ, học sinh có điểm trung bình môn Khoa học tự nhiên dưới 5,0 nhưng học sinh đó học trung bình khá phân môn Hóa học, Sinh học, chỉ học yếu và điểm thấp duy nhất phân môn Vật lý, khi xét thi đua có thể cắt thi đua cả 3 giáo viên là không hợp lý.
Tuy vậy, nếu để một giáo viên phân môn Vật lý chịu trách nhiệm thì không có cơ sở vì điểm kiểm tra định kỳ là điểm chung của 3 phân môn, không phân biệt phân môn này hay phân môn khác, do đó việc xét thi đua 1 môn học nhưng có 2,3 giáo viên giảng dạy là vô cùng khó khăn, phức tạp, rất dễ mất đoàn kết.
Bên cạnh đó, học sinh chỉ học yếu 1 phân môn Vật lý, nhưng nếu phải kiểm tra lại cuối năm thì học sinh này phải kiểm tra lại cả 3 phân môn Vật lý, Hóa học, Sinh học là vô cùng thiệt thòi cho học sinh và cả giáo viên dạy.
Học sinh có thể học tốt phân môn Vật lý nhưng học yếu môn Hóa học, Sinh học hoặc học tốt môn Lịch sử nhưng học không tốt môn Địa lý là điều bình thường nên khi học sinh có điểm môn tích hợp chưa đạt lại quy trách nhiệm cho cả 2,3 giáo viên là không hợp lý.
Giải pháp nào là phù hợp?
Nếu môn tích hợp dạy song song 2,3 giáo viên dạy 1 phân môn, người viết xin đề xuất giải pháp vẫn có điểm chung môn tích hợp, nhưng có điểm số riêng cho 3 phân môn từng học kỳ và cả năm theo bảng như sau:
Có được điểm 3 phân môn riêng và điểm tổng hợp chung vừa giữ lại được điểm môn tích hợp vừa có điểm riêng từng phân môn, việc xét thi đua sẽ thuận lợi và hợp lý hơn.
Học sinh cuối năm nếu thuộc trường hợp phải kiểm tra lại, nếu điểm chưa đạt phân môn nào thì chỉ kiểm tra lại phân môn đó, không cần phải kiểm tra lại cả 2,3 phân môn.
Bên cạnh đó, quan trọng là học sinh biết mình có sở trường, sở đoản ở môn nào để định hướng chọn môn và lớp 10 ở cấp trung học phổ thông.
