Một bộ sách giáo khoa thống nhất từ năm học 2026

Giáo dục phổ thông hoàn thành chu trình đổi mới toàn diện

Hội nghị được tổ chức theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến với hơn 40 điểm cầu trên toàn quốc. Báo cáo tại hội nghị, Vụ trưởng Vụ GDPT Thái Văn Tài cho biết: thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về đổi mới chương trình, SGK GDPT, Bộ GD&ĐT đã xây dựng, ban hành Chương trình GDPT; tổ chức biên soạn, thẩm định, phê duyệt SGK; đồng thời phối hợp với các bộ, ngành, địa phương chuẩn bị các điều kiện về đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất và thiết bị dạy học.

Quan điểm xuyên suốt là bảo đảm tính mở, ổn định và khả năng phát triển của chương trình, phù hợp với tiến bộ khoa học – công nghệ và thực tiễn. Trong giai đoạn 2020–2025, hệ thống văn bản hướng dẫn được ban hành toàn diện, bao quát các nội dung cốt lõi của quá trình đổi mới. Bộ GD&ĐT đặc biệt chú trọng phát triển đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý; phối hợp Bộ Nội vụ bổ sung 27.826 biên chế giáo viên trong tổng số gần 66.000 biên chế giai đoạn 2022–2026. Tỷ lệ giáo viên đạt chuẩn theo Luật Giáo dục 2019 tăng ở tất cả các cấp học.

Cùng với đó, các địa phương được chỉ đạo rà soát, quy hoạch mạng lưới trường lớp hợp lý, đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị dạy học. Đến năm học 2024–2025, cả nước có hơn 26.400 cơ sở GDPT, tỷ lệ phòng học kiên cố tăng, số học sinh/lớp giảm, tạo điều kiện học tập tốt hơn. Chương trình GDPT 2018 được triển khai đúng lộ trình, linh hoạt, cho phép các trường chủ động trong xây dựng kế hoạch giáo dục. Bộ GD&ĐT cũng kịp thời điều chỉnh một số môn học như Lịch sử, Địa lý, Giáo dục công dân cho phù hợp thực tế.

Về SGK, chủ trương xã hội hóa được triển khai thành công, thu hút 7 nhà xuất bản và 12 công ty cổ phần tham gia biên soạn với gần 3.900 tác giả. Quy trình thẩm định, lựa chọn SGK công khai, minh bạch, bảo đảm chất lượng. Nhiều địa phương biên soạn tài liệu giáo dục địa phương, đưa đặc thù vùng miền vào giảng dạy.

Hoạt động kiểm tra, đánh giá được đổi mới theo hướng đa dạng, thực chất, giảm áp lực điểm số, chú trọng năng lực và sự tiến bộ của học sinh. Kỳ thi tốt nghiệp THPT 2024–2025 sẽ là kỳ thi đầu tiên theo chương trình mới, phản ánh đúng chất lượng giáo dục phổ thông.

Các địa phương như Nghệ An, Đắk Lắk đã chủ động tháo gỡ khó khăn, đầu tư mạnh cho cơ sở vật chất, bồi dưỡng giáo viên, nâng cao chất lượng giáo dục. Dưới góc nhìn chuyên gia, đây là chương trình có quy mô lớn nhất trong 80 năm qua, được đánh giá là bước tiến khoa học, đúng đắn và phù hợp với xu thế phát triển thời đại.

Chương trình mới có nhiều yếu tố khác biệt, “phi truyền thống”

Phát biểu kết luận, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn đánh giá cao các ý kiến đóng góp và khẳng định: việc tổng kết chương trình, SGK giai đoạn 2020–2025 là cơ sở quan trọng để triển khai giai đoạn tiếp theo. Bộ trưởng khẳng định đây là minh chứng cho quyết tâm lớn của toàn ngành trong đổi mới GDPT.

Bộ trưởng nhấn mạnh: “Ngành Giáo dục đã hoàn thành một chu trình trọn vẹn từ lớp 1 đến lớp 12, đạt được cả chiều rộng và chiều sâu, đáp ứng mục tiêu của chương trình mới – một cuộc đổi mới toàn diện ở bậc học phổ thông”.

Chương trình mới có nhiều yếu tố khác biệt, “phi truyền thống”, đòi hỏi sự thích ứng mạnh mẽ, chuyển từ truyền thụ kiến thức sang phát triển phẩm chất và năng lực người học – một thay đổi mang tính triết lí sâu sắc. SGK cũng được chuyển hóa từ “gói kiến thức” sang học liệu mở, giúp giáo viên dẫn dắt học sinh phát triển năng lực.

Về nhiệm vụ trong thời gian tới, Bộ trưởng nêu rõ: “Chúng ta vừa phải duy trì, hoàn thiện việc đã làm, vừa chuẩn bị cho giai đoạn mới”. Theo đó, cần rà soát, hoàn thiện, phát triển chương trình sau thời gian vận hành, thực hiện một cách khoa học, bài bản.

Các địa phương cần tiếp tục tham mưu cho chính quyền, quan tâm hơn tới điều kiện triển khai chương trình, gồm cơ sở vật chất, thiết bị, tài chính và đội ngũ.

Quang cảnh hội nghị Tổng kết chương trình sách giáo khoa (Ảnh: MOET)

Bộ trưởng lưu ý: “Trong thời gian qua, chúng ta gặp nhiều khó khăn như thiếu người, cơ sở vật chất, nguồn lực. Thời gian tới, cần giảm dần tình trạng thiếu hụt, đặc biệt là đầu tư cho các môn nghệ thuật, thể chất, tin học, kỹ năng sống…”.

Khẳng định đội ngũ nhà giáo là yếu tố then chốt, Bộ trưởng nhấn mạnh: vấn đề không chỉ ở số lượng, mà quan trọng hơn là năng lực, trình độ và khả năng thích ứng của giáo viên với yêu cầu mới, đặc biệt là dạy học tích hợp, phát triển phẩm chất, năng lực học sinh.

Bộ trưởng cũng đề nghị đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng AI trong dạy và học, nhưng phải thận trọng, phù hợp và có kiểm soát.

Về SGK, Bộ trưởng nhấn mạnh việc chuẩn bị một bộ sách giáo khoa thống nhất dùng chung cho cả nước, được triển khai ngay từ năm học 2026–2027. Việc biên soạn, thẩm định, ban hành bộ SGK thống nhất sẽ được thực hiện theo quy trình chặt chẽ, khoa học, kế thừa những kết quả đã đạt được của giai đoạn trước, đồng thời khắc phục những bất cập còn tồn tại.

Nguyệt Thương