Một ngày ghé thăm làng bánh đa Dụ Đại

Trong bối cảnh nhiều làng nghề mai một, Dụ Đại vẫn giữ nhịp sống đặc trưng của một vùng quê gắn bó với bột gạo, hơi lửa và hương thơm của những mẻ bánh mới ra lò.

Theo báo Thái Bình, nghề làm bánh đa ở Dụ Đại hình thành từ những năm 1960, ban đầu mang tính nhỏ lẻ, phục vụ nhu cầu gia đình hoặc chợ quê. Dần dà, nhiều hộ nhận thấy đây là công việc phù hợp với điều kiện địa phương nên bắt đầu mở rộng quy mô, gắn bó với nghề lâu dài.

Toàn xã Đông Hải (cũ) có 141 hộ làm bánh đa, riêng thôn Dụ Đại có 53 dây chuyền hoạt động thường xuyên. Tuy máy móc đã hỗ trợ một phần trong các khâu tráng, sấy và đóng gói, nhưng nhiều công đoạn đòi hỏi sự tỉ mỉ, cảm nhận và kinh nghiệm thủ công vẫn giữ nguyên.

Không gian làng nghề mỗi sáng sớm hiện lên rõ nét, với những phên bánh xếp dọc lối đi, giàn phơi nghiêng nghiêng theo nắng, tiếng xay bột, hấp bánh vang đều trong ngõ nhỏ. Bánh được làm từ gạo nguyên chất, không phụ gia, không phẩm màu, chính sự giản dị ấy làm nên bản sắc riêng của bánh đa Dụ Đại.

Không chỉ là một công việc, làm bánh ở Dụ Đại là cách người dân nơi đây giữ lại ký ức làng quê, lưu truyền kỹ nghệ qua các thế hệ. Trẻ con lớn lên bên giàn phơi bánh, người già vẫn quen tay tráng bánh mỗi sáng, và phụ nữ trung niên đóng vai trò chính trong các công đoạn sản xuất.

Nhiều hộ vẫn giữ phương thức làm bánh truyền thống, rắc mè đen, dùng than củi để nướng bánh. Những điều tưởng nhỏ ấy lại mang ý nghĩa lớn trong gìn giữ nếp nghề - thứ tài sản tinh thần được bảo tồn bằng chính sinh hoạt đời thường.

Trong bối cảnh chuyển dịch nông thôn hiện nay, Dụ Đại là một trong số ít làng nghề vẫn duy trì được nhịp nghề ổn định, đồng thời từng bước thích nghi với yêu cầu mới về chất lượng, vệ sinh và thị hiếu thị trường.

Vào dịp cuối năm, không khí làm bánh trở nên rộn ràng hơn khi nhiều đơn hàng phục vụ Tết được gửi đi khắp các tỉnh, thành. Cả làng như vào vụ, từ sáng sớm đã đỏ lửa, bánh phơi kín sân, nhà ai cũng tất bật – không chỉ vì công việc, mà còn vì đó là mùa nhộn nhịp gắn liền với ký ức tập thể.

Bên cạnh sản xuất, một số hộ dân tại Dụ Đại hiện đã đón khách đến tham quan và trải nghiệm làm bánh. Du khách có thể quan sát quy trình từ ngâm gạo, tráng bánh đến phơi, sấy, hoặc tự tay làm bánh tại chỗ. Những trải nghiệm này tuy còn đơn giản, nhưng mang lại sự kết nối giữa du lịch và văn hóa làng nghề.

Với vị trí cách trung tâm huyện Quỳnh Phụ (cũ) không xa và nằm gần các điểm du lịch tâm linh như chùa Keo, đền Đồng Bằng, làng Dụ Đại cũng có tiềm năng để phát triển mô hình du lịch kết hợp trải nghiệm làng nghề trong các tour ngắn ngày.

Dù đối mặt với nhiều thay đổi về lao động, công nghệ và thị trường, nghề làm bánh đa ở Dụ Đại vẫn giữ được chỗ đứng nhờ sự gắn bó của người dân và giá trị văn hóa mà nó mang lại. Không chỉ tạo việc làm, nghề còn là sợi dây liên kết cộng đồng, là cách để người làng cùng nhau đi qua thăng trầm của thời gian.

Trọng Cung Nguyên Phong