Mùa ăn rau

Sáng nào tôi cũng đạp xe từ nhà ở xã Vĩnh Thạnh (TP. Nha Trang) một vòng qua chợ Thành (huyện Diên Khánh) rồi về. Tôi có nhiều bạn nhà dọc đường từ Nha Trang lên Thành. Để cuộc đi thêm thú vị, hôm tôi ghé bạn này, hôm ghé bạn kia. Chỉ là nói vài ba câu chuyện, không kéo dài lâu nhưng cũng không vội vã. Và món quà tôi thường được bạn tặng là rau vườn nhà hoàn toàn sạch, không phân thuốc gì.

Ảnh: D. Trâm

Các bạn tôi từ nhỏ đến lớn không đi xa khỏi Thành, có đi học xong rồi cũng về Thành làm việc. Thời trẻ, bạn cuốn vào công việc, gia đình, con cái, không quan tâm cha mẹ làm gì cả ngày ngoài vườn; về hưu mới hiểu việc cha mẹ làm cho cả nhà lúc sinh thời, mùa nào thức ấy, cây trái, hoa, rau lúc nào cũng tươi tắn, thơm ngon.

Tôi đi xa trở về, thêm một đời tôi sống ở phố, nhìn vườn rau xanh của bạn mà mê. Bởi thế nên quà cho tôi, các bạn luôn tặng cây trái vườn nhà, khi thì nải chuối chín bói, khi miếng mít thật thơm và rau, nào đậu cô ve, mướp, cà chua bi, xà lách, rau thơm, rau má, kinh giới… Bạn tôi thích ăn rau kinh giới nên tự trồng, ăn không hết thì nhờ tôi ăn… giùm.

Mùa này là mùa ăn rau, ra chợ rau tươi xanh mơn mởn. Mùa ăn rau kéo dài đến lúc chuyển tiếp từ xuân qua hè. Mùa ăn rau, tiết trời không nóng lắm và cũng đã qua rồi những ngày đông lạnh thực đơn ưa thích hơn với các món củ, khoai...

Không phải cái uể oải, khảnh ăn của mùa hè hay cái mau đói của mùa đông, dễ ăn, dễ chế biến món ăn, mùa ăn rau nhìn mâm cơm nhẹ nhàng, thanh thoát hơn. Cái khéo của người nội trợ là đây, là “chiến dịch làm sạch dạ dày” của những ngày Tết thịt thà, cá mú ê hề, dư thừa dinh dưỡng. Và thiên nhiên như một sắp đặt khéo léo hài hòa giữa con người và vạn vật, mùa ăn rau cũng là mùa ăn chay, mùa tha hồ chế biến những món chay chỉ có rau và rau!

Mùa ăn rau, từ xà lách, hành, rau thơm, rau canh, rau xào… thứ nào cũng tươi xanh mơn mởn. Nhìn thấy rổ rau hấp dẫn quá, đành dừng lại mua mỗi thứ một ít. Bị đậu rồng xanh non xếp ngay ngắn mường tượng được vị ngọt, trạng thái giòn giòn xào với thịt bò hay nấu lẩu, mau thấy nhất là ăn sống chấm với mắm ruốc. Hàng nào cũng có vài túm bông hành, gợi thèm món xào hay đơn giản là chần sơ để chấm nước mắm ớt tỏi. Những bó hẹ cột gọn gàng nhắc bà nội trợ tô canh nấu với đậu hũ. Bắp cải tròn căng, hoa sú-lơ nở bung, đầy đặn lại nghĩ đến tô nước luộc mát miệng. Thúng rau tập tàng lộn xộn bình bát, mã đề, bồ ngót, mồng tơi, rau dền, rau nhớt, cải cúc, cải non… tươi tắn, khéo làm sao lại đặt bên cạnh rổ cua đồng, cạnh đó có bà cụ bán cà pháo, mắm tôm, chưa ăn đã thấy mát bụng.

Mùa ăn rau, phong phú thực đơn cho những món xào. Hết khổ qua xào trứng lại đến các món xào thịt bò: Cải, đậu rồng, đậu ve, bông hành… Lại đang mùa mực, con mực tươi hồng gợi cảm. Mua mực xong, mua thêm đồ xào một bịch đầy căng, nào cà chua, thơm, hành tây, hành ngò, rau cần…

Dễ nhất và nhanh nhất có lẽ là những món canh. Tập tàng, cải non, cải cúc… không nấu thịt thì nấu với tôm khô, tôm nõn, ăn mát ruột. Giản tiện hơn nữa, luộc bắp sú chấm nước mắm dằm trứng vịt cũng khoái khẩu ra trò.

Mùa ăn rau, mua bó lá giang xanh nõn nấu với thịt gà cũng ngon, nấu với cá cũng ngon! Mua mấy trái khổ qua về nấu canh, chị bán hàng cho thêm nắm hành ngò. Hỏi câu làm quà, lời lãi bao nhiêu mà hào phóng vậy? Chị hàng rau cười cười: “Mùa này chứ mùa mưa không dám đâu!”. “Vậy thêm vài trái ớt đi” - bà nội trợ được trớn. Chị bán hàng nhón hai, ba trái ớt xiêm đỏ tươi bỏ vào bịch. Vui vẻ cả người mua lẫn người bán.

Mùa này thực đơn nhà tôi ngày nào cũng có canh rau. Hôm thì rau tập tàng nấu với cua hay tôm, hôm thì cải cúc, cải non nấu thịt. Hôm khác, tôi làm nồi canh hẹ nấu thịt, đậu hũ… Nếu không có món rau xào, tôi thêm đĩa rau sống. Các thành viên trong nhà xuýt xoa với món cá chiên, có chén mắm ớt tỏi cạnh đĩa rau xanh ngồn ngộn.

Mùa nào thức ấy, mỗi năm có một mùa ăn rau cho đã thèm là mùa trước và sau Tết, mùa của tháng Giêng!

KIM DUY