Mùa thu Hà Nội và những món ngon từ cốm

Với bàn tay khéo léo cùng những bí quyết nhà nghề qua bao thế hệ, các gia đình ở làng Vòng đã làm nên hạt cốm dẻo thơm cùng nhiều món ngon đến khó quên.

Trải qua nhiều thăng trầm cùng đà đô thị hóa, nghề làm cốm ở làng Vòng đã mai một. Làng Vòng ngày nay cũng không còn tiếng chày tiếng cối giã cốm rộn ràng thân quen. Tuy vậy, ở thời điểm hiện tại, dẫu không còn nhiều người chuyên tâm với nghề cốm như xưa nữa nhưng một số ít hộ gia đình nơi đây vẫn còn gìn giữ nghề truyền thống. Họ cũng là những người góp phần đưa "hương cốm" vào danh mục ẩm thực mùa thu Hà Nội.

Hương cốm mùa thu - Ảnh: Sở Du lịch Hà Nội

Những hạt lúa nếp non vừa qua độ ngậm sữa và được trải qua một quá trình chế biến với khá nhiều công đoạn cầu kỳ để tạo ra những hạt cốm xanh ngon, mang đậm hương vị đồng quê dân dã mà lại đặc trưng của mùa thu Hà Nội.

Cũng từ những hạt cốm này, người ta đã chế biến thành nhiều món ngon lạ miệng, từ đơn giản đến chế biến cầu kỳ.

Cốm ăn với chuối tiêu chín là ngon và đơn giản nhất. Đây sự kết hợp hoàn hảo giữa vị ngọt sắc của chuối và vị ngầy ngậy, beo béo, dẻo thơm của cốm xanh. Khi thưởng thức ẩm thực theo cách này, người ta có thể bóc chuối rồi chấm vào gói cốm hoặc cũng có người ăn theo kiểu cắn một miếng chuối, rồi lấy một nhúm cốm cho vào miệng rồi nhai cùng với chuối chín. Khi ăn cốm, người ta thường nhai chậm rãi, theo phóng thái nho nhã để làm sao cảm nhận vị ngon, sự tinh tế của cốm.

Từ nguyên liệu cốm, người ta có thể chế biến ra nhiều món ăn ngon miệng - Ảnh: N.T.Hải

Ngoài sự kết hợp cốm - chuối tiêu ra, cốm còn được ăn kèm với trái hồng đỏ. Sự kết hợp này cũng khá thú vị. Ở một số gia đình, trong mâm cỗ cúng hay chưng dịp Trung thu không thể thiếu cốm - chuối tiêu và hồng.

Cốm là món ngon dễ ăn, lành, bổ dưỡng... vì vậy món quà này luôn được mọi người ưa thích dùng ăn vặt trong bất cứ khoảng thời gian nào trong ngày. Khi không có hồng, không có chuối để ăn kèm thì người ta ăn cốm không thôi cũng ngon.

Cũng từ cốm, người ta còn chế biến ra rất nhiều món ăn ngon như: bánh cốm, xôi cốm, chè cốm, cốm xào... Như chúng ta đã biết, món bánh cốm Hàng Than, Hà Nội lâu nay không thể thiếu được trong dịp tết Trung thu, lễ cưới hỏi, lễ cúng... của nhiều gia đình. Nguyên liệu chính để làm nên những chiếc bánh nhỏ xinh và thơm ngon chính là cốm.

Cốm dùng làm bánh thường là loại cốm bánh tẻ, nghĩa là không quá già, không quá non, và bánh cốm cũng có khi là loại bánh chay không nhân. Tuy nhiên, phổ biến là loại bánh cốm có nhân đậu xanh với dừa tươi nạo sợi nhỏ, trộn cùng với vừng (mè).

Bánh cốm là món quà đặc trưng của Hà Nội - Ảnh: N.T.Hải

Bánh cốm Hà Nội bấy lâu nay còn là thứ quà trong danh mục ẩm thực đặc trưng tiêu biểu mà bất cứ du khách trong, ngoài nước nào khi đến với Thủ đô đều ưa thích và mua về làm quà cho gia đình, người thân.

Món xôi cốm cũng là món ăn ngon, dễ làm. Nguyên liệu chính là cốm, có thể là cốm khô. Nhưng theo kinh nghiệm của nhiều người, xôi nấu bằng cốm tươi sẽ thơm ngon và hấp dẫn hơn nhiều so với cốm khô, cùng với đó là dừa tươi nạo sợi nhỏ; đậu xanh; đường kính trắng. Các nguyên liệu gia vị này nhiều hay ít tùy vào sở thích hay vị của người làm. M

ón xôi cốm thành phẩm không chỉ ngon ngọt, dẻo thơm mà còn bắt mắt bởi màu xanh non của hạt cốm, màu trắng trong của sợi dừa và màu vàng sậm của đậu xanh. Thưởng thức món xôi cốm trong những ngày trời thu mát mẻ quả là không có gì tuyệt vời hơn...

Cốm tươi non ăn với chuối chín vàng - Ảnh: Sở Du lịch Hà Nội

Chè cốm cũng là một trong những món ăn khoái khẩu bổ dưỡng mà bất cứ các bà, các chị em nội trợ nào cũng có thể làm được một cách dễ dàng. Cốm dùng để chế biến món này phải là cốm tươi. Nguyên liệu kèm theo là có thể là bột bắp, bột sắn dây hay bột củ năng cùng đường phèn hay đường kính trắng. Ngoài ra, người ta có thể nấu chè cốm cùng với hạt sen.

Trước khi nấu chè cốm, người ta hòa nước lọc với đường rồi đun lên cho tan. Một trong 3 loại bột kể trên cũng được hòa tan với nước lạnh, sau đó chế vào nồi nước đường đang đun sôi. Khi đun, người chế biến vừa dùng đũa lớn khuấy đều để bột không bị vón cục. Lửa cũng được đun nhỏ, liu riu để đáy nồi không bị cháy xém. Khi hỗn hợp nước đường và bột chín có độ loãng vừa phải thì tắt bếp. Sau đó rắc cốm vào, đảo đều rồi múc ra bát thưởng thức.

Món chè cốm ăn mát lành và vẫn giữ mùi vị thơm thoang thoảng của cốm. Muốn tăng thêm sự hấp dẫn cho thị giác, nhiều người còn bỏ vào nồi chè vài cánh hoa nhài hay hoa bưởi.

Ngoài những món ngon chế biến khá phổ biến từ cốm trên ra, người ta còn biến tấu từ cốm ra rất nhiều món ngon khác như, cốm xào đường, cốm trộn dừa, cốm rang bỏng, kem cốm...

Có thể nói rằng, các món ăn từ cốm là rất ngon và dễ chế biến, vì thế bạn cũng có thể trổ tài thử làm nhiều món ăn hấp dẫn từ cốm trong mùa thu này, để thết đãi bạn bè, người thân trong gia đình!

Nguyễn Thị Hải