Mukbang châu chấu, ve sầu để phá vỡ định kiến

Trong video làm nên tên tuổi của mình, Apollos Kent (34 tuổi) đi chân đất, cởi trần và bắt từng nắm ốc từ một ruộng lúa. Sau đó, anh làm sạch, nấu cùng nhiều nguyên liệu bản địa như ớt ma, rau cải xanh. Cuối cùng, anh ăn ngon lành trong tiếng xì xụp với cơm một cách thích thú. Video nhận được gần 4 triệu lượt xem trên YouTube.

Kent là nông dân, cũng là một trong những YouTuber nổi tiếng nhất ở tiểu bang Nagaland, đông bắc Ấn Độ, chuyên làm video mukbang (phát sóng ăn uống). Ở một số nước, mukbang từng bị chỉ trích vì quảng bá việc ăn uống không lành mạnh và lãng phí thực phẩm. Tuy nhiên với Kent, anh làm những video này còn để giới thiệu một nét văn hóa ẩm thực độc đáo ở địa phương, thường bị nhiều người xem là "có mùi" hay "hôi".

"Tôi không phải là kiểu ăn một lúc lượng lớn thức ăn. Văn hóa của chúng tôi rất đa dạng: chúng tôi ăn châu chấu, ếch, ốc... và tôi muốn cho thế giới thấy điều đó", anh nói với Rest of World.

Apollos Kent chuẩn bị thực phẩm để quay video mukbang.

Khu vực đông bắc Ấn Độ bao gồm 8 tiểu bang và là nơi sinh sống của nhiều bộ lạc và dân tộc khác nhau - mỗi bộ lạc và dân tộc đều có nền văn hóa riêng biệt. Đối với những YouTuber địa phương như Kent, video mukbang cho phép họ khẳng định bản sắc của mình và đáp trả các khuôn mẫu ẩm thực đã cô lập họ khỏi phần còn lại của đất nước.

"Mukbang là phương tiện để những nhà sáng tạo nội dung địa phương phá vỡ những định kiến như 'người dân khu này toàn chỉ ăn côn trùng'. Việc dễ dàng truy cập Internet và mua điện thoại thông minh giá rẻ góp phần đem lại thay đổi này", nhà xã hội học Otojit Kshetrimayum nhận xét.

Theo dữ liệu từ Google Trends, các thành phố ở phía đông bắc như Dimapur, Kohima, Imphal và Aizawl là nơi có nhiều lượt tìm kiếm mukbang nhất tại Ấn Độ.

Tại quốc gia tỷ dân, thức ăn từng từng được dùng để phân biệt đối xử với người khu vực đông bắc. Năm 2007, cảnh sát Delhi đã in một cuốn sổ tay yêu cầu người dân khu vực này không nấu "axone (một loại đậu nành lên men, có mùi đặc trưng) và các loại thực phẩm lên men khác” có “mùi hôi ”.

Năm 2023, hai người đàn ông từ Nagaland đã bị tấn công vì bán thức ăn “vùng đông bắc” ở Ahmedabad. Chủ nhà ở các thành phố lớn Ấn Độ cũng thường không cho người từ khu vực đông bắc thuê nhà vì thường nấu các loại thức ăn nặng mùi.

Giới thiệu văn hóa

Khi Snigdha, YouTuber đến từ Meghalaya, làm việc tại Bengaluru, cô thường được hỏi liệu người dân ở quê cô có ăn gián không. Hiện, cô làm các video chia sẻ công thức nấu ăn với nhiều món vùng đông bắc Ấn Độ.

"Có nhiều điều ức chế mọi người hay nói về thói quen ẩm thực của chúng tôi. Nhưng có lẽ đôi khi ta không nên cảm thấy mất lòng, thay vào đó hãy giới thiệu cho mọi người biết", Meghalaya nói.

YouTuber kiêm nông dân Shawalo Seb, sống tại Nagaland, ban đầu tham gia trào lưu mukbang bằng cách ăn 30 quả trứng luộc trong video đầu tiên. Nhưng anh nhanh chóng nhận ra nền văn hóa của mình có "nhiều điều đặc biệt hơn để thể hiện". Hiện, anh làm video về ẩm thực địa phương.

Các video ăn uống cho phép những YouTuber như Kent, Seb giới thiệu ẩm thực địa phương với nguyên liệu độc đáo như châu chấu, nhện, ốc.

Trong một video, Seb chế biến honkerü marü - một món làm từ lá mù tạt khô lên men, tỏi dại, ớt và cà chua.

"Mọi người biết nhiều về thịt gà và thịt cừu ở đây, nhưng tôi muốn cho họ thấy rằng chúng tôi cũng ăn rất nhiều rau xanh", Bitul Chakma, YouTuber chuyên làm video mukbang về trái cây và rau quả dại ở Arunachal Pradesh, cho biết. Trong nhiều video trên kênh, Chakma thường đi tìm và nấu nấm dại.

Nhiều mukbanger ở đông bắc Ấn Độ thường dành phần đầu video để quay cảnh nấu ăn hoặc tìm kiếm nguyên liệu như trứng kiến đỏ, cua bùn hoặc ve sầu. Theo Dolly Kikon, giáo sư khoa nhân chủng học tại Đại học California, điều này thể hiện mối quan hệ mật thiết giữa các cộng đồng bộ lạc, đất đai của họ và tài nguyên thiên nhiên.

Kent kiếm được số tiền đủ mua sắm vật dụng trong nhà nhờ video mukbang.

Ngoài video về ốc, Kent còn làm các video khác ghi lại cảnh anh nấu và ăn các món địa phương như thịt lợn hun khói với đậu nành lên men và súp trứng cua. YouTuber tự nhận kỹ năng nấu ăn của mình chẳng kém "vua đầu bếp".

Kent không tiết lộ anh kiếm được bao nhiêu tiền từ các video, song cho biết con số đủ để anh mua một chiếc tủ lạnh, một chiếc xe đạp và một chiếc ôtô - những thứ anh coi là xa xỉ trước khi làm YouTube. Seb cho biết anh kiếm được khoảng 12.000 rupee (144 USD) mỗi tháng, đủ để mua tã và quần áo cho các con anh.

Tuy nhiên, những nhà sáng tạo nội dung này vẫn phải đối mặt khó khăn liên quan đường truyền Internet ở địa phương. Trước khi tháp điện thoại di động được dựng lên ở làng cách đây 5 năm, Chakma phải đi bộ gần 7 km đến một ngôi làng khác có tốc độ mạng tốt hơn để đăng video.

Kent cũng đang vật lộn với các vấn đề kết nối Internet. Vị trí tốt nhất trong nhà để anh tải video lên là gần một chậu hoa bên ngoài bếp. Seb lại thường phải đi bộ 5 km đến một ngôi làng khác để sạc thiết bị trong thời gian mất điện.

Bên cạnh đó, giống như mọi nhà sáng tạo nội dung, các YouTuber này cũng thường xuyên nhận được bình luận ác ý. Một tài khoản bình luận dưới một video của Kent: "Chắc anh ta thiếu điều ăn thịt người nữa mới dừng lại". Kent đã xóa bình luận ngay lập tức, nhưng vẫn cảm thấy buồn.

"Như thế đó. Đây là những gì tôi ăn và cách tôi sống", anh nói, cho biết sẽ không nản lòng và tiếp tục đăng tải nhiều video mukbang khác, như châu chấu chiên giòn, nhộng cay hay nhện chiên.

Mai An

Ảnh: Zhazo Miachieo/Rest of World