Mỹ sẽ thảm bại vì EW?

Mỹ tăng cường khả năng tác chiến điện tử cho F-35 bằng hệ thống AN/ASQ-239 Block 4.

Không thể đứng thứ 2

Báo Mỹ dẫn lời Đại tá Josh Koslov, chỉ huy Không đoàn Tác chiến Điện tử số 350 của Mỹ, ngày 5/6 nhận định: "Tác chiến điện tử là một dạng hỏa lực và không khác các hệ thống vũ khí khác như pháo.

Khả năng tích hợp dạng hỏa lực này để hỗ trợ cho kế hoạch tác chiến của bộ chỉ huy lực lượng hiệp đồng giờ trở nên quan trọng hơn bao giờ hết".

Đại tá Koslov và chuẩn tướng Ed Barker, lãnh đạo Chương trình Tình báo, Tác chiến điện tử và Cảm biến, đều lưu ý việc giành ưu thế về EW trong các cuộc xung đột với đối thủ như Nga hoặc Trung Quốc sẽ là cuộc đua sít sao và Mỹ phải duy trì lợi thế.

"Nếu đứng thứ hai trong tác chiến điện tử là điều rất tồi tệ. Nếu chúng ta thua trong lĩnh vực này hoặc không thể tác động đến hệ thống điện tử của đối phương, quân đội Mỹ sẽ thảm bại rất nhanh", Đại tá Koslov thừa nhận.

Mỹ thừa nhận tầm quan trọng ngày càng tăng của tác chiến điện tử trong chiến lược. Họ đang tìm cách đối phó với tác chiến điện tử của đối phương cũng như xây dựng phương án chiến đấu cùng khả năng này.

Tác chiến điện tử là thuật ngữ chỉ hoạt động chiến đấu liên quan đến các yếu tố của phổ điện từ, hay tất cả tần số có thể có của bức xạ điện từ.

Quân đội Mỹ ngày càng quan tâm đến lĩnh vực này vì xung đột Nga - Ukraine, nơi hoạt động tác chiến điện tử như giả mạo tín hiệu GPS hay gây nhiễu đang định hình chiến sự.

Lầu Năm Góc đang theo dõi chặt chẽ chiến sự Nga - Ukraine để thu thập thông tin về tác chiến điện tử.

Một trong những điều mà họ nhận thấy từ cuộc xung đột là nhiều loại vũ khí dẫn đường chính xác hiện đại Mỹ viện trợ Ukraine giảm hiệu quả do bị Nga gây nhiễu.

Chuyên gia Daniel Patt thuộc Viện Hudson, nhận định đạn pháo Excalibur 155 mm dẫn đường bằng GPS "có tỷ lệ bắn trúng mục tiêu là 70% khi lần đầu được Ukraine sử dụng, song hiệu quả giảm xuống rất nhiều sau 6 tuần, khi Nga điều chỉnh hệ thống tác chiến điện tử đối phó".

Học giả này cho biết thêm, những loại bom đạn dẫn đường như GMLRS và JDAM cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Vũ khí mới mà phương Tây viện trợ cho Ukraine "chỉ đạt hiệu quả cao nhất trong khoảng hai tuần trước khi Nga đưa ra biện pháp đối phó thích hợp".

Chuẩn tướng Barker ngày 5/6 nhận định: "Phổ điện từ là một dạng trận địa. Phải giữ được trận địa này, điều động lực lượng trên đó và gây tác động đến đối phương".

Ông Barker đồng thời cho biết quân đội Mỹ gần đây diễn tập tác chiến điện tử và xem xét hơn 70 kịch bản tùy theo các điều kiện khác nhau.

Các cuộc diễn tập giúp quân đội Mỹ "xác định những khoảng trống mà chúng tôi cần tập trung bù đắp", trong đó có hiểu rõ hơn về năng lực tác chiến điện tử của đồng minh lẫn đối phương, xây dựng phương pháp tiếp cận từng lớp để đối phó loại hình tác chiến này.

"Đây là vấn đề phức tạp và không có giải pháp hoàn hảo", tướng Barker cho biết thêm.

Tác chiến điện tử Nga bị vô hiệu?

Theo Forbes, lực lượng tác chiến Ukraine đã tìm ra cách đối phó hệ thống tác chiến điện tử Nga trong chiến dịch quân sự đặc biệt.

Trong thời gian gần đây, Ukraine tăng đáng kể sử dụng máy bay không người lái (UAV) trong đợt phản công để chỉ thị mục tiêu cho pháo binh, tấn công các chiến hào và hạ phương tiện chiến đấu của Nga.

Chuyên gia phương Tây đã rất ngạc nhiên trước năng lực chống chọi UAV của Ukraine trên chiến tuyến Nga. Một binh sĩ vận hành UAV của Ukraine có tên Mykola Volokhov, cho biết vấn đề về kết nối với phi cơ do bị Nga chế áp trong thời gian dài đã được khắc phục.

"Chúng tôi có một số bí quyết nhất định, song tôi không thể tiết lộ", Volokhov nói.

Những đơn vị chiến đấu Ukraine cũng tìm ra cách chỉnh sửa phần mềm điều khiển để vô hiệu hóa tính năng định vị UAV của hãng DJI và người vận hành chúng.

Kỹ sư Ukraine đã thiết kế một thiết bị có tên Olga, có thể cắm vào cổng USB trên UAV DJI để tự động nạp phần mềm điều khiển đã được chỉnh sửa.

Sau khi can thiệp hệ thống, thay vì truyền tọa độ thực tế, UAV sẽ thể hiện vị trí vĩ độ 0, kinh độ 0 nhằm đảm bảo bí mật.

Kháng nhiễu là điều khó thực hiện hơn, song không phải bất khả thi. Quân đội một số nước đã áp dụng giải pháp dùng cụm ăng ten để thiết lập trạm phát định hướng cao có thể lọc nhiễu.

Bộ lọc có khả năng chặn dải sóng gây nhiễu không phải do người điều khiển gửi đến, ngăn nguy cơ UAV bị can thiệp. Đầu thu tín hiệu thông minh cũng có thể chuyển đổi tần số để tìm tần số không bị gây nhiễu.

Chuyên gia về tác chiến điện tử, Thomas Withington nhận định Ukraine có thể đã tìm ra cách đối phó với hoạt động gây nhiễu của Nga được một thời gian. Nhưng chuyên gia này cảnh báo bất cứ biện pháp đối phó nào của Ukraine cũng không phải giải pháp lâu dài.

"Tác chiến điện tử là cuộc chạy đua liên tục, mỗi biện pháp đối phó sẽ có phương án khắc chế trong trò chơi mèo vờn chuột không có hồi kết. Trong xung đột quân sự, tiến trình này càng nhanh hơn", Withington nhấn mạnh.

Kiên Bùi