Năm 2021 sẽ có hành lang pháp lý về cải tạo chung cư cũ?

Trao đổi tại họp báo thường kỳ quý IV.2020 của Bộ Xây dựng vừa qua, Thứ trưởng Lê Quang Hùng cho biết, Bộ Xây dựng đang trong quá trình nghiên cứu, lấy ý kiến các đơn vị liên quan để sửa đổi Nghị định 101/2015/NĐ-CP ngày 20.10.2015 của Chính phủ về cải tạo chung cư cũ; hoàn thiện giải pháp và cố gắng trong năm 2021 sẽ có hành lang pháp lý về cơ bản.

Việc xây dựng và cải tạo chung cư cũ thời gian qua gần như "dậm chân tại chỗ".

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Quang Hùng khẳng định công tác cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ là vấn đề không đơn giản. Có hai lý do khiến công tác này gặp khó trong thời gian qua.

Một là, phần lớn chung cư cải tạo, xây dựng lại xong là tái định cư tại chỗ, tuy nhiên, do các chung cư cũ tập trung chủ yếu trong khu vực nội đô của các thành phố lớn như: Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, Hải Phòng; trong khi, khu vực nội đô lại đang khống chế các quy định về mật độ xây dựng, chỉ tiêu dân số, chiều cao, giao thông... nên việc đập đi, xây lại như cũ không mang lại hiệu quả cho nhà đầu tư.

"Nếu dùng tiền ngân sách thì công tác cải tạo chung cư cũ sẽ đơn giản, không có lợi ích gì trong này. Tuy nhiên, ngân sách nhà nước có hạn...", ông Lê Quang Hùng thẳng thắn bày tỏ.

Hai là, theo ông Lê Quang Hùng, tại các chung cư cũ rất đa dạng về chủ sở hữu (sở hữu nhà nước, cá nhân, tập thể). Do đó, việc bảo đảm 100% chủ sở hữu đồng thuận để lựa chọn một hình thức cải tạo nhà chung cư hay lựa chọn chủ đầu tư theo quy định hiện nay là rất khó khăn; đặc biệt là các hộ tầng 1 đang có nhiều lợi ích kinh tế...

Dù đã có đa số hộ dân đồng thuận, nhưng việc cải tạo lại khu nhà tập thể 3 tầng đường Lê Hồng Phong, phường Nguyễn Trãi (quận Hà Đông, TP.Hà Nội) vẫn "dậm chân tại chỗ" vì một số ít hộ dân chưa đồng thuận.

Trước các nguyên nhân trên, để "gỡ vướng", thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc nghiên cứu sửa đổi Nghị định 101/2015/NĐ-CP, trong năm 2020, Bộ Xây dựng đã tổ chức hai hội nghị với Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh - hai địa phương có số lượng nhà chung cư cũ lớn nhất cả nước, để tìm giải pháp khả thi cho công tác cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư trong thời gian tới.

Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản được Bộ Xây dựng giao là đơn vị chủ trì soạn thảo dự thảo sửa đổi Nghị định 101/2015/NĐ-CP. Hiện, Cục vẫn đang tiếp thu ý kiến của các đơn vị có liên quan để hoàn thiện, trình Bộ Xây dựng, Chính phủ trong thời gian tới.

Theo Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Quang Hùng, sau khi đã có hành lang pháp lý cơ bản, Bộ sẽ tiếp tục nghiên cứu sửa Luật Nhà ở để có hành lang pháp lý rộng hơn, từ đó thúc đẩy công tác tái thiết, cải tạo các chung cư cũ.

Trước đó, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng giao Bộ Xây dựng thực hiện được nêu tại thông báo Kết luận của Phó Thủ tướng tại cuộc họp Ban chỉ đạo Trung ương về chính sách nhà ở và thị trường bất động sản nhằm tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy sản xuất kinh doanh.

Đánh giá về việc thực hiện cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ (nhà tập thể cũ) tại các đô thị lớn thời gian qua, Phó Thủ tướng chỉ ra rằng công tác này còn gặp khó khăn, bất cập. Đặc biệt là vướng mắc về quy hoạch liên quan đến chỉ tiêu dân số và chiều cao công trình tại khu vực nội đô.

Từ đó, Phó Thủ tướng giao Bộ Xây dựng nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Nghị định 101 của Chính phủ về cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư cũ để trình các cấp có thẩm quyền xem xét, ban hành.

Theo thống kê, hiện cả nước có hơn 2.500 nhà chung cư cũ, tương đương khoảng hơn 3 triệu m2 sàn được xây dựng từ trước năm 1994. Trong số này có hơn 600 nhà chung cư, tương đương khoảng 25% thuộc diện hư hỏng, nguy hiểm (phân loại cấp C,D). Thế nhưng, 10 năm qua số nhà chung cư đã được cải tạo sửa chữa vẫn chưa chạm mốc 20 (dưới 3%).

Riêng Hà Nội dẫn đầu với khoảng 1.155 nhà chung cư cũ cao từ 3 - 5 tầng và 10 khu thấp tầng. UBND thành phố Hà Nội đã giao gần 20 nhà đầu tư triển khai lập ý tưởng quy hoạch cải tạo, xây dựng lại 30 khu chung cư cũ. Ngoài khu tập thể Nguyễn Công Trứ đã được phê duyệt quy hoạch chi tiết và giao chủ đầu tư xây dựng; Khu tập thể 3 tầng phường Nguyễn Trãi (quận Hà Đông) đã được chấp thuận tổng mặt bằng và phương án kiến trúc. Đối với 22 khu còn lại có 9 khu chung cư cũ đã báo cáo UBND thành phố lần 2, 8 khu đã báo cáo lần 1.

Trần Kháng