Nâng tầm sản vật địa phương, mở lối thoát nghèo bền vững

Với sự hỗ trợ và định hướng từ Liên minh HTX tỉnh Hà Tĩnh và Liên minh HTX Việt Nam, các HTX tại địa phương đã và đang khẳng định vai trò tiên phong trong việc biến tiềm năng thành hiện thực, mang lại cuộc sống ấm no cho bà con nông dân và ngư dân.

Từ khẳng định thế mạnh nông đặc sản địa phương

HTX Dịch vụ Chế biến hải sản Phú Sáng (HTX Phú Sáng) ở thị trấn Thiên Cầm, huyện Cẩm Xuyên là một trong những mô hình kinh tế tập đạt được thành công nổi bật.

Năm 2021 trở về nước sau nhiều năm học tập, làm việc tại Đài Loan, chị Nguyễn Thị Sáng (sinh năm 1992) cùng 7 thành viên khác dồn hết những đồng vốn tích góp được khai sinh HTX Phú Sáng với ngành nghề chính là thu mua, chế biến, phân phối thủy hải sản, xây dựng thương hiệu sản phẩm “Nước mắm Phú Sáng”.

HTX Phú Sáng đóng chân ở vùng cửa biển, có nguồn nguyên liệu dồi dào, tươi ngon, là lợi thế để chế biến nước mắm.

Một trong những thuận lợi của HTX là có nguồn nguyên liệu dồi dào, tươi ngon, ngay tại địa phương. Ngoài ra, nguồn nước, khí hậu nơi đây rất phù hợp với sản xuất nước mắm. Quá trình hoạt động, HTX chú trọng tạo sản phẩm đồng nhất với số lượng đủ lớn và không ngừng cải tiến bao bì, nhãn mác nhằm thu hút thị hiếu người tiêu dùng. Đồng thời, chủ động đăng ký sở hữu trí tuệ, cập nhật thông tin truy xuất nguồn gốc sản phẩm qua mã QR để tạo sự tin cậy cho khách hàng, đối tác.

HTX cũng nỗ lực đổi mới, sáng tạo, ứng dụng công nghệ mới, cải tiến kỹ thuật, tạo ra những sản phẩm và dịch vụ mới có sức cạnh tranh trên thị trường. Năm 2023, doanh thu của HTX đạt gần 18,5 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế gần 2,9 tỷ đồng…Các thành viên HTX đã đồng lòng xây dựng thương hiệu nước mắm Phú Sáng ngày càng được người tiêu dùng ưa chuộng. Hiện nay, sản phẩm của HTX được công nhận OCOP 3 sao cấp tỉnh.

Ngư dân Lê Văn Anh (thị Trấn Thiên Cầm) dù tuổi đời mới 50 nhưng thâm niên đi biển cũng đã ngót nghét hơn 3 thập kỷ. Ông là một trong 64 ngư dân may mắn được HTX Phú Sáng kêu gọi nguồn lực hỗ trợ 50 triệu đồng mua sắm ngư lưới cụ để khai thác cá, ruốc gần bờ.

“Gia đình tôi có 2 thuyền đánh cá công suất nhỏ, sáng sớm vươn khơi đến khoảng 14 – 15h cùng ngày cập bờ bán hải sản cho HTX Phú Sáng. Toàn bộ cá, mực, ruốc khai thác về đều được HTX Phú Sáng thu mua với giá cao hơn thị trường từ 5.000 - 10.000 đồng/kg”, ông Anh phấn khởi.

Tương tự, ở Hà Tĩnh còn có HTX Nông nghiệp Thống nhất Xuân Lam (xã Xuân Lam, Nghi Xuân) chuyên sản xuất lúa; kinh doanh phân bón, lúa giống, thuốc bảo vệ thực vật; quản lý khai thác, sử dụng, bảo vệ các công trình thủy lợi, điều hành nước tưới tiêu phục vụ sản xuất nông nghiệp, các công trình, hệ thống kênh mương giao thông nội đồng; thu mua nông sản của người dân…

HTX đã làm tốt việc cung ứng các dịch vụ và tiêu bao sản phẩm cho các thành viên HTX (gần 1.000 thành viên).

Thực hiện chủ trương tập trung tích tụ ruộng đất gắn với xây dựng Nông thôn mới, HTX xây dựng đề án cải tạo đồng ruộng, thực hiện mô hình trình diễn sản xuất lúa hữu cơ kết hợp nuôi rươi cáy với quy mô 10 ha vùng ven Sông Lam, đưa vào khai thác từ tháng 10/2023. Đây là bước đi quan trọng giúp người nông dân tiếp cận với các tiến bộ khoa học kỹ thuật và nâng cao giá trị sản xuất lúa trên đơn vị diện tích, tiến tới xây dựng vùng chuyên canh sản xuất lúa hữu cơ kết hợp nuôi rươi cáy với quy mô tập trung. Qua đó, tạo ra các sản phẩm OCOP gạo hữu cơ, rươi cấp đông, chả rươi, ruốc rươi, mắm cáy... góp phần nâng cao sản lượng sản phẩm hàng hóa chủ lực của địa phương.

Lan tỏa cơ hội việc làm, giảm tỉ lệ nghèo

Ở Hà Tĩnh, vai trò của các HTX không chỉ dừng lại ở việc phát triển kinh tế mà còn lan tỏa hiệu quả xã hội sâu rộng, đặc biệt là trong việc tạo việc làm và giảm tỷ lệ hộ nghèo. Thực tế cho thấy, hầu hết các thành viên HTX đều là những người dân ở nông thôn, vùng sâu vùng xa, có hoàn cảnh khó khăn hoặc thuộc diện cận nghèo, mới thoát nghèo. Việc tham gia vào HTX không chỉ mang lại cho họ nguồn thu nhập ổn định mà còn trang bị thêm kiến thức, kỹ năng sản xuất, kinh doanh, giúp họ tự tin hơn trong cuộc sống.

HTX Nông nghiệp Thống nhất Xuân Lam (xã Xuân Lam, Nghi Xuân) luôn sát cánh cùng người nông dân trong sản xuất lúa. Đặc biệt, HTX làm tốt việc cung ứng các dịch vụ và tiêu bao sản phẩm cho các thành viên HTX (gần 1.000 thành viên).

Đáng nói, cả hai HTX Nông nghiệp Thống nhất Xuân Lam và HTX Dịch vụ chế biến hải sản Phú Sáng (Hà Tĩnh) tháng Tư vừa qua đã vinh dự nhận giải thưởng Ngôi sao HTX do Liên minh HTX Việt Nam tổ chức.

Đây được xem là động lực rất lớn để các HTX ở Hà Tĩnh phấn đấu, đưa thương hiệu, sản phẩm của Hà Tĩnh "bay xa" hơn nữa. Có thể nói, các HTX như Phú Sáng và Thống nhất Xuân Lam chỉ là hai trong số hàng trăm HTX nổi bật ở Hà Tĩnh đang góp phần cũng chính quyền phát triển kinh tế và mang lại sinh kế cho người dân.

Các HTX này đã trở thành “cánh tay nối dài” của chính quyền địa phương trong công cuộc xóa đói giảm nghèo. Bằng cách tập hợp các hộ sản xuất nhỏ lẻ, cung cấp nguyên liệu đầu vào, hỗ trợ kỹ thuật, bao tiêu sản phẩm đầu ra, các HTX đã giúp các thành viên giảm thiểu rủi ro trong sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm và tiếp cận thị trường rộng lớn hơn. Điều này đặc biệt ý nghĩa đối với các hộ nghèo, vì họ thường thiếu vốn, thiếu thông tin và dễ bị tổn thương trước những biến động của thị trường.

Bên cạnh đó, các HTX còn tạo ra môi trường học hỏi và chia sẻ kinh nghiệm giữa các thành viên. Những người có kinh nghiệm sẽ hướng dẫn, hỗ trợ những người mới vào nghề, tạo nên sự gắn kết và tinh thần hợp tác trong cộng đồng. Đây là một yếu tố quan trọng giúp nâng cao năng lực sản xuất và kinh doanh cho tất cả các thành viên, từ đó góp phần giảm tỷ lệ tái nghèo và xây dựng cộng đồng vững mạnh hơn.

Khu vực KTTT, HTX ở Hà Tĩnh đã góp phần vào giảm tỉ lệ nghèo trên địa bàn trong thời gian qua. Cụ thể, tổng số hộ nghèo đến cuối năm 2024 trên địa bàn tỉnh là 9.236 hộ (với 19.109 nhân khẩu), chiếm tỷ lệ 2,40% (giảm 2.336 hộ so với năm 2023 – tương ứng giảm 0,97%); tổng số hộ cận nghèo 11.736 hộ (với 34.921 nhân khẩu), chiếm tỷ lệ 3,04% (giảm 1.211 hộ so với năm 2023 – tương ứng giảm 0,33% ).

Đến vai trò bà đỡ cho các HTX

Sự phát triển mạnh mẽ của các HTX tại Hà Tĩnh không thể tách rời vai trò nòng cốt của Liên minh HTX tỉnh Hà Tĩnh và Liên minh HTX Việt Nam. Hai tổ chức này đã và đang đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng, hỗ trợ và thúc đẩy sự phát triển của kinh tế tập thể nói chung và các HTX nói riêng.

Để đáp ứng được yêu cầu mới thì việc cập nhật kiến thức sản xuất kinh doanh cho đội ngũ cán bộ ở Hà Tĩnh là rất quan trọng. Chính vì vậy, Liên minh HTX tỉnh thường xuyên tổ chức các lớp học bồi dưỡng cán bộ HTX để trang bị những kiến thức mới. Đơn cử, hôm 23/6, Liên minh Hợp tác xã Hà Tĩnh tổ chức lớp bồi dưỡng kiến thức về lập kế hoạch kinh doanh cho các cán bộ, thành viên HTX năm 2025.

Theo đó, trong 2 ngày (23-24/6), gần 60 cán bộ đến từ các hợp tác xã của các huyện Hương Sơn, huyện Hương Khê, huyện Vũ Quang, thị xã Hồng Lĩnh, huyện Kỳ Anh và thị xã Kỳ Anh được truyền đạt kiến thức, chia sẻ kinh nghiệm về những nội dung: tổng quan chung về kế hoạch sản xuất - kinh doanh; phân tích tình hình thị trường và khả năng tham gia thị trường của hợp tác xã; lập kế hoạch sản xuất - kinh doanh trong hợp tác xã.

Qua đó, nâng cao năng lực quản lý tài chính giúp các thành viên HTX hiểu rõ cách vận hành, giám sát và sử dụng nguồn lực tài chính một cách hiệu quả. Đồng thời, giúp HTX chủ động trong kế hoạch sản xuất, kinh doanh; chủ động phân bổ nguồn kinh phí hợp lý; nâng cao hiệu quả hoạt động trong HTX.

Theo lãnh đạo Liên minh HTX tỉnh Hà Tĩnh, toàn tỉnh hiện có hơn 1.000 HTX trong đó gần 920 HTX đang hoạt động. Tổng số cán bộ quản lý HTX, liên hiệp HTX hiện nay là hơn 7.000 người, trong đó số cán bộ đã qua đào tạo sơ cấp, trung cấp chỉ mới chiếm 9% và trình độ cao đẳng, đại học chỉ mới chiếm 5%. Do đó, việc cập nhật kiến thức sản xuất kinh doanh cho đội ngũ cán bộ là hết sức cần thiết góp phần đổi mới và thúc đẩy phát triển kinh tế tập thể.

Nhờ sự vào cuộc tích cực và hiệu quả của Liên minh HTX tỉnh Hà Tĩnh và Liên minh HTX Việt Nam, các HTX trên địa bàn Hà Tĩnh đã thực sự trở thành những “hạt nhân” quan trọng trong công cuộc phát triển kinh tế - xã hội, góp phần không nhỏ vào công tác giảm nghèo bền vững và xây dựng nông thôn mới. Với những thành công đã đạt được, mô hình HTX tại Hà Tĩnh đang mở ra một tương lai tươi sáng, nơi giá trị truyền thống được gìn giữ, phát huy và mang lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho mọi người dân.

Đức Anh