Nga nâng cấp Yak-130M; Hàn Quốc hạ thủy KSS-III Batch-II

Ba diễn biến quân sự nổi bật cho thấy xu hướng hiện đại hóa theo hướng thực dụng và đa tầng: Nga đẩy nhanh thử nghiệm Yak-130M để chuyển nền tảng huấn luyện sang tấn công chính xác; Hàn Quốc hạ thủy tàu ngầm KSS-III Batch-II tăng thời gian lặn và hỏa lực; Thụy Điển cùng NATO tăng cường phòng không tầm thấp bằng pháo tự hành Lvkv 9040 tại Latvia.

Tổng quan: bối cảnh và ý nghĩa

Trong bối cảnh xung đột kéo dài và nhu cầu tác chiến chi phí-hiệu quả tăng cao, các lực lượng ưu tiên nền tảng sẵn có nhưng được nâng cấp cảm biến, hỏa lực và năng lực sinh tồn. Ba cập nhật từ Nga, Hàn Quốc và Thụy Điển phản ánh cách tiếp cận: tối ưu hóa khí tài hiện có, mở rộng vai trò và bít khoảng trống trong mạng phòng thủ nhiều lớp.

Yak-130M: từ huấn luyện đa năng tới tấn công chính xác

Theo UAC, nguyên mẫu Yak-130M thứ hai đã hoàn tất lắp ráp, chuẩn bị thử nghiệm mặt đất và bay; nguyên mẫu thứ ba đã khởi động sản xuất. Đây là nâng cấp sâu từ Yak-130 do Yakovlev phát triển, hướng tới một máy bay huấn luyện-chiến đấu có thể mang tên lửa không đối không/không đối đất và tác chiến ngày/đêm, mọi thời tiết.

Hệ thống cảm biến/chỉ thị mục tiêu: radar BRLS-130R; quang-điện/hồng ngoại SOLT-130K.
Tự vệ và sinh tồn: tổ hợp phòng thủ điện tử President-S130.
Liên lạc/hiệp đồng: KSS-130 thế hệ mới.
Nền tảng đào tạo: tiếp tục phục vụ huấn luyện phi công cho Su-57, MiG-35; đồng thời mở rộng năng lực tấn công hạng nhẹ.

Máy bay Yak-130M - Ảnh: Militarnyi

Tiến độ và mục tiêu thử nghiệm

Nguyên mẫu đầu tiên hoàn thiện tại nhà máy Irkutsk dùng để kiểm tra/hợp chuẩn các hệ thống mới trước bay thử. Việc nối tiếp nhanh các nguyên mẫu cho thấy mục tiêu rút ngắn chu trình R&D, đưa nền tảng huấn luyện thành phương tiện tấn công chi phí hợp lý trong bối cảnh nhu cầu chiến đấu thực tế tăng.

KSS-III Batch-II: tàu ngầm diesel-điện với pin lithium-ion và 10 VLS

Hanwha Ocean ngày 22.10 hạ thủy ROKS Jang Yeong-sil (SS-087), tàu đầu tiên của chương trình KSS-III Batch-II. Trọng tâm là tăng thời gian lặn, giảm độ ồn và mở rộng hỏa lực tấn công đất liền/biển.

Thông số chính: lượng giãn nước 3.600 tấn; dài khoảng 89,3 m; tốc độ tối đa 20 hải lý/giờ (37 km/h) khi lặn; thủy thủ đoàn 50 người; vỏ thép HY-100 và lớp phủ giảm âm.
Năng lượng/động lực: pin lithium-ion do Samsung SDI phát triển (tăng thời gian hoạt động dưới nước, êm hơn so với ắc quy chì); bốn mô-đun AIP 150 kW của Bumhan Industries.
Hỏa lực: 10 ống phóng thẳng đứng K-VLS (tăng từ 6 ở Batch-I), phóng tên lửa đạn đạo Hyunmoo-4-4 và tên lửa hành trình Chonryong; sáu ống phóng 533 mm dùng ngư lôi Tiger Shark và tên lửa chống hạm Harpoon.
Cảm biến/chỉ huy: hệ quản lý tác chiến Naval Shield ICMS (Hanwha); sonar do LIG Nex1 phát triển; cảm biến quang-điện/hồng ngoại của Safran.
Tiến độ: dự kiến biên chế 2027; là chiếc đầu tiên trong ba tàu Batch-II đóng đến 2031.

Tàu ngầm ROKS Jang Yeong-sil (SS-087) là tàu ngầm diesel-điện đầu tiên trên thế giới trang bị hệ thống pin lithium-ion do Hàn Quốc tự phát triển và bộ phóng thẳng đứng gồm 10 ống phóng tên lửa - Ảnh: Hải quân Hàn Quốc

Lvkv 9040 tại Latvia: bổ sung lớp phòng không tầm thấp cho NATO

Từ năm 2026, Thụy Điển triển khai pháo phòng không tự hành Lvkv 9040 (trên khung gầm CV90) tới Latvia, tập trung đối phó UAV, trực thăng và tên lửa hành trình bay thấp.

Hỏa lực: pháo Bofors 40 mm, có thể bắn đạn nổ trên không lập trình.
Cảm biến/hỏa lực: radar PS-95 và hệ thống điều khiển hỏa lực cho phép phát hiện, bám bắt và tiêu diệt tự động ở tầm ngắn.
Cơ động/triển khai: cơ số hỏa lực lớn, sẵn sàng chiến đấu nhanh; hạn chế là không bắn khi di chuyển.
Bối cảnh: lần hiếm hoi Thụy Điển triển khai pháo phòng không ra nước ngoài kể từ khủng hoảng Congo thập niên 1960.

Lvkv 9040 là pháo phòng không tự hành của Thụy Điển, phát triển dựa trên khung gầm xe chiến đấu bộ binh CV90, được trang bị pháo Bofors 40mm cùng hệ thống radar tiên tiến dùng để phát hiện và tiêu diệt máy bay bay thấp và máy bay không người lái (UAV - Ảnh: Bộ Quốc phòng Thụy Điển

Bảng tóm tắt thông số chính

Chiến thuật/chiến lược: triển khai và ưu nhược điểm

Yak-130M

Ưu điểm: chi phí vận hành thấp hơn so với tiêm kích hạng nặng; linh hoạt trong huấn luyện—chiến đấu; tăng năng lực tự vệ nhờ President-S130.
Nhược điểm: tải trọng và tầm hoạt động/vũ khí phụ thuộc nền tảng huấn luyện; cần thử nghiệm xác nhận độ tin cậy cảm biến/tích hợp vũ khí.

KSS-III Batch-II

Ưu điểm: pin lithium-ion kéo dài thời gian lặn, kết hợp AIP vận hành êm; 10 VLS mở rộng răn đe tầm xa; hệ thống chiến đấu/sensor nội địa hóa cao.
Nhược điểm: yêu cầu kiểm chứng vận hành dài hạn pin lithium-ion trên tàu ngầm; tích hợp nhiều hệ thống mới đòi hỏi chu trình thử nghiệm toàn diện.

Lvkv 9040

Ưu điểm: hỏa lực 40 mm hiệu quả trước UAV/ bay thấp; đạn lập trình phù hợp mục tiêu nhỏ, đông; có sẵn trong biên chế, bảo dưỡng thuận lợi.
Hạn chế: không bắn khi hành tiến; phạm vi tầm thấp—cần phối hợp với tên lửa phòng không trong mạng nhiều lớp.

So sánh năng lực và vị trí trong mạng lưới

So với các hệ thống pháo phòng không châu Âu khác, Lvkv 9040 nổi bật ở cỡ đạn 40 mm và tính sẵn có, nhưng không ưu thế về tác chiến khi di chuyển hay mức tự động hóa cao cấp.
KSS-III Batch-II mở rộng hỏa lực (10 VLS) so với Batch-I (6 VLS), nhấn mạnh răn đe tấn công đất liền/biển từ nền tảng diesel-điện/AIP.
Yak-130M đưa triết lý “huấn luyện—tác chiến” vào thực tế bằng gói cảm biến/điện tử mới, phù hợp môi trường đối kháng điện tử cường độ cao.

Tác động khu vực

Tại châu Âu—Baltic, Lvkv 9040 bổ sung lớp tầm thấp, bít khoảng trống trước UAV và tên lửa bay thấp, giảm gánh cho các hệ tên lửa phòng không đắt tiền. Hệ thống phù hợp nhiệm vụ bảo vệ căn cứ/đoàn xe trong mạng phòng không nhiều tầng.

Tại Đông Bắc Á, KSS-III Batch-II tăng khả năng răn đe dưới biển của Hàn Quốc nhờ thời gian lặn dài, hỏa lực VLS và cảm biến hiện đại. Về phía Nga, Yak-130M nếu hoàn tất thử nghiệm thành công sẽ bổ sung lựa chọn tác chiến chính xác chi phí-hiệu quả, đồng thời duy trì năng lực huấn luyện cho các tiêm kích thế hệ mới.

CTVX