Nga tự sản xuất máy bay dân dụng để chấm dứt phụ thuộc vào Airbus, Boeing

Chiến lược này được đặt ra trong bối cảnh các hãng bay của Nga thiếu phụ tùng để thay thế do lệnh trừng phạt của phương Tây và là một dấu hiệu cho thấy ngành hàng không Nga xem cuộc đối đầu với phương Tây là một sự chia rẽ vĩnh viễn.

Tổng thống Nga, Vladimir Putin (trái) trong một cuộc họp với Giám đốc điều hành Rostec Sergey Chemezov tại Moscow, Nga hồi tháng 5-2022. Ảnh: Reuters

Thông tin nói trên được Tập đoàn công nghiệp và quốc phòng nhà nước Nga Rostec tiết lộ trong cuộc trao đổi độc quyền với Reuters hôm 28-9. Sergei Chemezov, Giám đốc điều hành Rostec là đồng minh thân cận của Tổng thống Nga Vladimir Putin, và Rostec là nhà sản xuất máy bay dân sự duy nhất ở Nga hiện nay.

Việc phương Tây áp đặt các lệnh trừng phạt khắc nghiệt nhất trong lịch sử hiện đại sau khi Moscow đưa hàng ngàn quân vào Ukraine đã tạo ra sự thay đổi lớn nhất đối với nền kinh tế Nga kể từ khi Liên Xô sụp đổ.

Các hãng bay Nga sử dụng máy bay Boeing và Airbus để chở 95% lưu lượng hành khách, nhưng các lệnh trừng phạt của phương Tây khiến họ không thể mua phụ tùng thay thế từ hai hãng này và không có triển vọng nào cho thấy lệnh trừng phạt này sẽ sớm được dỡ bỏ.

Hồi tháng 8, Reuters đưa tin các hãng bay Nga, bao gồm cả hãng hàng không quốc gia Aeroflot, đã phải phân rã các máy bay chở khách của Boeing và Airbus để lấy các phụ tùng thay thế mà họ không thể mua từ nước ngoài do lệnh trừng phạt của phương Tây.

Nhưng ông Sergei Chemezov, người từng làm việc với ông Putin ở Đông Đức vào những năm của thập niên 1980, coi cơn biến động này là cơ hội để xây dựng một ngành công nghiệp hàng không mạnh mẽ và tự chủ.

Trong một văn bản trả lời Reuters về các kế hoạch sắp tới và tình hình ngành hàng không của Nga, Rostec cho biết: “Máy bay nước ngoài sẽ bị loại khỏi đội bay. Chúng tôi tin rằng quá trình là không thể đảo ngược. Máy bay Boeing và Airbus sẽ không bao giờ được giao đến Nga nữa”.

Rostec được giao quản lý một số tài sản công nghiệp, quốc phòng và kỹ thuật hàng đầu của Nga kể từ khi Tổng thống Putin ký sắc lệnh thành lập tập đoàn vào năm 2007.

Các hãng bay Nga, bao gồm cả Aeroflot, đã mua máy bay Boeing và Airbus khi họ tìm cách xây dựng lại đội bay sau cơn biến động chính trị và kinh tế vào thập niên 1990. Việc tạo ra một dòng máy bay chở khách thay thế ở trong nước sẽ là thách thức lớn.

Theo nhà phân tích hàng không vũ trụ Richard Aboulafia, Giám đốc Công ty tư vấn AeroDynamic Advisory (Mỹ), mục tiêu tự sản xuất 1.000 máy bay đến năm 2030 của Nga là “không thể thực hiện được”

Ông nói: “Ngay cả khi họ có thể mua linh kiện bán dẫn và các thành phần quan trọng khác từ phương Tây, họ vẫn gặp khó khăn trong việc sản xuất nhiều máy bay”.

Ông cho biết, cho đến nay Nga và Liên Xô cũ chỉ chế tạo được tổng cộng khoảng 2.000 máy bay thương mại cỡ lớn. Khi nói đến máy bay thương mại hiện đại, nhà sản xuất máy bay dân dụng duy nhất của Nga, Tập đoàn Máy bay thống nhất (UAC) của Rostec, bị hạn chế và thiếu về mô hình, năng lực sản xuất và các phụ tùng từ nước ngoài.

Một nửa phụ tùng và công nghệ được sử dụng trong ngành công nghiệp máy bay của Nga trong năm 2021 có nguồn gốc từ nước ngoài, theo một tài liệu của chính phủ Nga có tiêu đề: “Về các định hướng hoạt động chiến lược trong điều kiện mới cho giai đoạn đến năm 2030”.

Rostec sẽ phải tìm mua các phụ tùng này hoặc tự chế tạo chúng. “Mục tiêu tiếp theo của chúng tôi là trong thời gian sớm nhất sẽ hoàn thành việc thay thế các phụ tùng nhập khẩu ở các dự án hàng không đầy hứa hẹn, SSJ-New và MS-21”.

Máy bay MC-21-310 (tên quốc tế là MS-21), được trang bị động cơ Aviadvigatel PD-14 của Nga, thực hiện chuyến bay thử nghiệm ở sân bay Ramenskoye thuộc vùng Moscow, Nga. Ảnh: Reuters

Nga có kế hoạch sản xuất 20 máy bay thương mại với tầm hoạt động khu vực, có tên gọi Superjet-New, mỗi năm bắt đầu từ năm 2024 để thay thế hoàn toàn máy bay nhập khẩu cùng loại, và sản xuất 72 máy bay có tầm hoạt động trung bình, có tên gọi MS-2, mỗi năm từ năm 2029, tăng 6 chiếc mỗi năm bắt đầu từ năm 2024. Kế hoạch này đã được chính phủ Nga công bố hồi tháng 6.

Nga đang thử nghiệm máy bay MS-21 với động cơ PD-14 được sản xuất trong nước thay vì động cơ PW1400G do Pratt & Whitney (Mỹ) cung cấp.

Máy bay thân hẹp MS-21 là nỗ lực mới nhất của Nga nhằm thâm nhập vào thị trường máy bay thương mại đang nằm dưới sự thống trị của Airbus và Boeing.

Tuy nhiên, Nga đang gặp khó khăn trong việc thay thế các phụ tùng nước ngoài cho máy bay chở khách Superjet, bao gồm cả động cơ SaM-146 được thiết kế bởi một liên doanh với hãng động cơ máy bay Safran của Pháp, và hiện liên doanh này không thể sản xuất chúng vì lệnh trừng phạt.

UAC tiếp tục sản xuất các máy bay Superjet với động cơ SaM-146 tồn kho và sẽ cung cấp thêm khoảng 20 máy bay Superjet được trang bị động cơ này trong thời gian tới.

Rostec cho biết: “Chúng sẽ là những máy bay cuối cùng sử dụng các giải pháp của đối tác Safran. Sau đó, chúng tôi sẽ lắp đặt động cơ PD-8 trên máy bay Superjet”. Động cơ PD-8 đang được sản xuất tại Nga.

Rostec nhấn mạnh: “Bắt đầu từ năm nay, chúng tôi không dựa vào hợp tác quốc tế với các nước phương Tây. Chúng tôi có thể tự tin nói rằng MS-21 với động cơ do Mỹ sản xuất sẽ không được giao cho thị trường Nga”.

Từ năm 2022 đến năm 2030, Nga có kế hoạch tự sản xuất 1.036 máy bay chở khách. Theo tài liệu của chính phủ Nga, con số này bao gồm 142 chiếc Superjet-New và 270 chiếc MS-21, cũng như 70 chiếc máy bay phản lực cánh quạt Ilyushin Il-114, 70 chiếc Tu-214 và 12 chiếc Ilyushin Il-96 thân rộng, được thiết kế trong nước.

“Chúng tôi không kỳ vọng các biện pháp trừng phạt của phương Tây sẽ được nới lỏng và chúng tôi đang xây dựng kế hoạch của mình dựa trên kịch bản khó khăn hiện tại”, Rostec cho hay.

Theo Reuters

Chánh Tài