Ngân hàng Nhà nước bơm thanh khoản giúp giảm áp lực huy động

Tính đến ngày 10-3-2025, Ngân hàng Nhà nước đã bơm ròng 79.000 tỉ đồng qua kênh OMO, theo dữ liệu thống kê từ WiGroup. Ảnh: N.K

Bơm thanh khoản sẽ chưa tác động ngay đến lãi suất cho vay

Chỉ trong thời gian ngắn, từ cuối tháng 2 đến đầu tháng 3-2025, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã có những động thái đáng chú ý trên thị trường liên ngân hàng, bao gồm giảm cả khối lượng và lãi suất tín phiếu, đồng thời duy trì hoạt động bơm thanh khoản qua thị trường mở (OMO).

Cụ thể, lãi suất tín phiếu đã giảm mạnh từ mức 3,8%/năm vào cuối tháng 2-2025 xuống 3,1%/năm trong phiên ngày 4-3-2025, khối lượng tín phiếu cũng giảm dần và dừng lại kể từ ngày 5-3-2025. Ở chiều ngược lại, NHNN duy trì bơm thanh khoản qua OMO và phát tín hiệu sẵn sàng hỗ trợ thanh khoản kỳ hạn dài hơn (28 ngày, 35 ngày, 91 ngày).

Việc giảm lượng phát hành tín phiếu, trong khi vẫn duy trì bơm OMO, đang giúp thanh khoản thị trường liên ngân hàng trở nên dồi dào hơn. Tính đến ngày 10-3-2025, NHNN đã bơm ròng 79.000 tỉ đồng qua kênh OMO, theo dữ liệu thống kê từ WiGroup.

Trước đó, từ cuối năm 2024 đến tháng 2-2025, các ngân hàng thương mại (NHTM) đã điều chỉnh tăng lãi suất huy động trong bối cảnh khối lượng cho vay cao hơn khối lượng huy động, buộc các NHTM phải tăng lãi suất huy động để cạnh tranh tiền gửi. Sau khi NHNN bơm thanh khoản, các NHTM đã giảm lãi suất huy động do áp lực cạnh tranh tiền gửi không còn quá cao.

Tuy nhiên, lãi suất cho vay sẽ chưa thể giảm ngay. Nguyên nhân đến từ việc bơm thanh khoản qua OMO thường tập trung vào các kỳ hạn ngắn (7 ngày, 14 ngày, 28 ngày), trong khi hoạt động tín dụng trên thị trường thường có kỳ hạn dài hơn. Sự chênh lệch kỳ hạn khiến việc điều chỉnh giảm lãi suất trên thị trường 1 (thị trường dân cư và doanh nghiệp) sẽ có độ trễ nhất định và cần ít nhất 2-3 quí để thẩm thấu vào nền kinh tế. Nói cách khác, việc bơm thanh khoản hiện tại chưa thể kéo giảm lãi suất ngay lập tức, nhưng sẽ tạo điều kiện cho khả năng giảm lãi suất trong nửa cuối năm (nếu có).

Cần thêm các tín hiệu vĩ mô khác cho một chu kỳ giảm lãi suất

NHNN đang tận dụng các công cụ linh hoạt trên OMO, trong khi vẫn chưa sử dụng đến công cụ lãi suất điều hành, cho thấy nỗ lực hỗ trợ lãi suất cho doanh nghiệp và người dân theo chỉ đạo của Chính phủ, nhưng vẫn thận trọng trước những diễn biến vĩ mô chưa rõ ràng.

Cụ thể, chu kỳ giảm lãi suất cần được hỗ trợ bởi cả các yếu tố quốc tế như lãi suất điều hành của các ngân hàng trung ương lớn và các yếu tố nội tại như lạm phát và tốc độ tăng trưởng tín dụng.

Ở khía cạnh quốc tế, NHNN vẫn đang theo dõi các diễn biến điều hành lãi suất từ Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed). Trong bối cảnh hiện tại, sự chênh lệch lãi suất điều hành giữa Mỹ và Việt Nam đang là một trong những yếu tố then chốt khiến dòng vốn ngoại có thể chảy ra khỏi Việt Nam để tìm kiếm lợi nhuận cao hơn tại các thị trường khác, gây áp lực lên tỷ giá hối đoái. Điều này có thể làm mất giá tiền đồng và ảnh hưởng tiêu cực đến cán cân thanh toán quốc tế. Tuy nhiên, nếu Fed đẩy nhanh quá trình giảm lãi suất, NHNN sẽ có nhiều dư địa hơn để điều chỉnh lãi suất trong nước.

Đối với nội tại nền kinh tế, lạm phát là yếu tố ảnh hưởng hàng đầu. Nếu lạm phát không được kiểm soát, quá trình giảm lãi suất có thể dẫn đến tăng tổng cầu trong nền kinh tế, đẩy giá hàng hóa và dịch vụ lên cao, phá vỡ mục tiêu kiểm soát lạm phát dưới 4,5% mà Chính phủ đặt ra.

Một yếu tố khác cũng được NHNN xem xét là tốc độ tăng trưởng tín dụng vào các lĩnh vực sản xuất và tiêu dùng. Tốc độ tăng trưởng tín dụng thấp cho thấy nhu cầu vay vốn của nền kinh tế chưa cao. Khi đó, việc giảm lãi suất có thể khiến dòng vốn chỉ chảy trong hệ thống ngân hàng và các tài sản đầu cơ, thay vì đi vào hoạt động sản xuất kinh doanh thực.

Điểm tích cực trong hai tháng đầu năm 2025 là lạm phát vẫn đang được kiểm soát tốt, trong khi các dự báo mới nhất cũng kỳ vọng Fed sẽ đẩy nhanh lộ trình hạ lãi suất trong năm 2025. Đây đều là các yếu tố tích cực hỗ trợ kịch bản hạ lãi suất, tuy nhiên, NHNN sẽ vẫn phải thận trọng trước quyết định điều chỉnh lãi suất điều hành trong thời gian tới.

Trịnh Hoàng