Ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc tìm cách ứng phó tình trạng dư thừa
Ngày 25-6, BYD là cái tên mới nhất tại Trung Quốc tìm cách giảm rủi ro từ tình trạng dư thừa bằng cách cắt giảm sản lượng và hoãn các kế hoạch xây dựng dây chuyền sản xuất mới.
Ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc đã trải qua giai đoạn bùng nổ sản lượng trong vài năm. Ảnh: Hoàng Linh.
Theo các nguồn tin, BYD hủy các ca sản xuất đêm và giảm ít nhất 1/3 công suất tại một số nhà máy trong nước.
BYD đưa ra quyết định này sau thời gian kinh doanh "bùng nổ", với doanh số được thúc đẩy bằng mọi giá đã vượt qua Tesla (Mỹ). Tuy nhiên, nâng cao sản lượng quá đà khiến hãng đối mặt với tồn kho gia tăng. Hiệp hội Đại lý ô tô Trung Quốc cho biết, các đại lý của BYD trung bình đang nắm giữ lượng hàng tồn kho tương đương 3,21 tháng - cao nhất trong tất cả các thương hiệu tại Trung Quốc, trong khi mức trung bình toàn ngành chỉ là 1,38 tháng.
BYD không phải cái tên duy nhất đang đối mặt với "khủng hoảng thừa". Chủ tịch Geely (sở hữu cả Lynk&Co và Volvo) Lý Thư Phúc mới đây tuyên bố ngừng xây dựng các nhà máy ô tô mới nhằm đối phó với tình trạng dư thừa công suất nghiêm trọng.
Dư thừa nguồn cung quá lớn khiến thị trường ô tô Trung Quốc diễn biến phức tạp, nảy sinh nhiều hiện tượng lạ. Một ví dụ là tình trạng tràn ngập “xe lướt 0km” - xe chưa từng sử dụng nhưng lại bị rao bán dưới danh nghĩa xe đã qua tay, với giá rẻ hơn đáng kể so với xe mới.
Theo các chuyên gia, đây là hệ quả trực tiếp của cuộc đua giành thị phần, khi các hãng xe - đặc biệt là các nhà sản xuất xe điện như BYD, Aion, Neta hay Leapmotor - đẩy sản lượng vượt xa nhu cầu thực tế, đồng thời đưa ra hàng loạt ưu đãi và giảm giá sốc khiến hệ thống đại lý bị “ép nhận” số lượng lớn xe. Điều này dẫn đến tồn kho cao kỷ lục - tạo ra áp lực chi phí đè nặng lên mọi khâu trong chuỗi cung ứng.
Để cắt lỗ và giải phóng mặt bằng, nhiều đại lý buộc phải bán tháo xe theo kiểu “lướt 0km”, tức chuyển quyền sở hữu trên giấy tờ mà không sử dụng, rồi bán lại với danh nghĩa xe đã qua đăng ký hoặc xe trưng bày.
Mặc dù hình thức này giúp người mua được xe gần như mới với giá thấp, nhưng lại khiến thị trường ô tô gặp khó khi xe mới mất giá, khó tiêu thụ. Giới phân tích cho rằng, nếu không có biện pháp kiểm soát, làn sóng xe lướt 0km sẽ làm tổn hại niềm tin thị trường, gây bất ổn cho chuỗi phân phối và đẩy các hãng xe nhỏ vào nguy cơ phá sản.
Một hệ quả điển hình là hãng xe điện Neta - báo lỗ khoảng 183 tỷ NDT (tương đương hơn 600 nghìn tỷ đồng) trong 3 năm qua, đồng thời tồn đọng khoản nợ hơn 60 tỷ NDT với các nhà cung cấp. Doanh số của hãng từ 152.000 xe năm 2022 chỉ còn 6.450 xe năm 2024, và tháng 1-2025 chỉ giao được vỏn vẹn 110 xe, giảm 97,8% so với cùng kỳ năm trước. Đầu tuần này, công ty mẹ Zhejiang Hozon New Energy Automobile của Neta cũng đã nộp đơn xin phá sản.
Neta từng nghiên cứu để tham gia kinh doanh ở Việt Nam nhưng sau đó rút lui. Ảnh: Neta
Trước sức ép trong nước, các hãng xe Trung Quốc tiếp tục tìm đến thị trường nước ngoài để duy trì doanh số. Trong 5 tháng đầu năm nay, khoảng 20% trong doanh số 1,76 triệu xe của BYD là xuất khẩu.
Rủi ro về tồn kho và cạnh tranh giá ngày càng khốc liệt buộc các cơ quan quản lý Trung Quốc phải tăng cường giám sát ngành ô tô.
Các cơ quan này đang kêu gọi các nhà sản xuất dừng việc ép giao xe ồ ạt cho đại lý và cần đặt ra mục tiêu sản xuất “hợp lý” dựa trên hiệu quả bán hàng.
Trong tuần này, nhiều đại lý ô tô Trung Quốc đã kêu gọi các hãng sản xuất chi tiền hỗ trợ giảm giá xe trong vòng 30 ngày để giảm bớt áp lực tài chính, trong bối cảnh các cuộc chiến giá làm giảm dòng tiền và lợi nhuận toàn ngành.
Theo ChinaEV, SCMP, CCTV
